Kada je pravo vreme za psihoterapiju?

Davno je prošlo vreme kada se smatralo da samo ljudi koji imaju psihičku dijagnozu idu na psihoterapije, sada se smatra da je razgovor sa terapeutom deo mentalne higijene koju svako od nas treba da ima. Bliski prijatelji, porodica i kolege mogu da nam ponekad daju savet za neki problem kada im se požalimo, ali ne mogu da nam pomognu u tome da drugačije gledamo na stvari koje nas pogađaju.

Izraz psihoterapija (takođe poznat kao terapija razgovorom) opisuje skup različitih metodologija i tehnika dizajniranih da pomognu onima koji pate od mentalnih bolesti i/ili emocionalnih previranja.

Primarni cilj psihoterapeuta je da ublaži negativnu simptomatologiju pacijenta i poboljša njihovo opšte mentalno blagostanje. Istorija ove grane psihologije može se pratiti još u 9. veku uz rad persijskog polimatičara al-Razija, koji je bio na poziciji glavnog lekara u Bagdadskom bimaristanu (tj. primarnoj bolnici).

Od tada, ova oblast je pretrpela razne promene i ponavljanja, možda najviše kroz rad Sigmunda Frojda u kasnom 19. veku i razvoj njegovog psihoanalitičkog pristupa, piše News Medical.

Psihoterapija naspram savetovanja

Razlika između psihoterapije i savetovanja je daleko od očigledne i ostaje tema debate među psihološkom zajednicom.

Na primer, u Irskoj, većina profesionalaca sebe naziva i "savetnicima i psihoterapeutima", praveći malu ili nikakvu razliku između pojmova. Međutim, prema zvaničnom ranijem dokumentu okvira mentalnog zdravlja za Irsku, Vizija za promjenu (2006): "Savetovanje se bavi ograničenim poteškoćama koje proističu iz identifikovanog uzroka koji izaziva precipitaciju i kratkoročno se primjenjuje, dok se psihoterapija bavi više fundamentalnim i inherentnim teškoćama dužeg trajanja i sa manje lako identifikovanim uzrocima".

Drugim rečima, savetovanje se koristi za rešavanje kratkoročnih, plitko ukorenjenih emocionalnih problema, dok se psihoterapija bavi ozbiljnijim i fundamentalnim poteškoćama unutar psihe pojedinca. Međutim, mnoge zemlje i institucije i dalje koriste termine naizmenično.

Vrste psihoterapije

Kao što je pomenuto, psihoterapija je interdisciplinarna oblast koja obuhvata različite pristupe i tehnike. Izbor primenjene terapije zavisi od specifičnih poteškoća i zahteva pacijenta i njegovih sopstvenih preferencija.

Primarne kategorije obuhvaćene njegovim opštim naslovom su sledeće:

Kognitivno-bihejvioralna terapija (CBT) je dizajnirana da omogući pacijentima da identifikuju i izmene svoje misli i obrasce ponašanja. Opšti cilj je da se uklone procesi koji su štetni za njihovo mentalno blagostanje i da se često zamene novim, korisnim rutinama i praktičnim veštinama. Ovo može uključivati pisanje dnevnika, meditaciju i praktikovanje pozitivnog potkrepljenja. CBT je pokazao svoju efikasnost u lečenju niza različitih problema kao što su anksioznost, zloupotreba supstanci, depresija i poremećaji u ishrani.

Interpersonalna terapija (IPT) se fokusira na rešavanje nerešenih pitanja koja su se pojavila u odnosima sa pacijentom. Ovo može uključivati sukobe u njihovom ličnom ili profesionalnom životu, tugu ili burne promene u njihovoj društvenoj dinamici. Uopšteno govoreći, IPT je kratkoročni psihoterapeutski pristup i ima za cilj rešavanje duboko ukorenjene traume ili disfunkcije. Bez obzira na to, uspešno je primenjen u lečenju zavisnosti, poremećaja u ishrani, depresije i raznih drugih poremećaja raspoloženja kao što je bipolarni.

Potporna terapija ima za cilj da razvije pacijentovo samopoštovanje i samopouzdanje. Ovo se postiže prvenstveno "izgradnjom saveza" između terapeuta i pacijenta, pri čemu je pacijent ravnopravan saradnik u terapijskom procesu. Ovaj oblik psihoterapije je možda najneformalniji, pri čemu terapeuti stavljaju značajan naglasak na izgradnju odnosa i poverenja sa pacijentom, dok normalizuju njegove emocije i podstiču njihov rast.

Psihodinamska terapija se bavi psihološkim pitanjima povezujući ih sa prošlim iskustvima (često iz ranog detinjstva), kao i sa nesvesnim motivacijama. Ovo može uključivati fokusiranje na odnos između pacijenta i njegovih roditelja i/ili kako su komunicirali sa svojom braćom i sestrama u mladosti. Krajnji cilj ovoga je da se pacijentu omogući da preformuliše svoju unutrašnju sliku i razumevanje sebe; pritom stvarajući zdravije obrasce ponašanja i emocionalnu stabilnost. Kao pionir Frojda, psihoanaliza je opšte prihvaćena kao rigorozniji oblik psihodinamske terapije koja uključuje duže i češće sesije. Pokazalo se da su oba korisna u lečenju poremećaja raspoloženja, poremećaja u ishrani i problema u vezi.

Psihoanaliza – crna ovca psihoterapije

Kao što je pomenuto, psihoanaliza se generalno može smatrati produžetkom psihodinamske terapije i podskupom psihoterapije. Međutim, posebna istorija psihoanalize navodi neke profesionalce da tvrde da je ne bi trebalo stavljati u okvire psihoterapeutskog okvira. Zaista, suptilne nijanse između psihoterapije i psihoanalize mogu se otkriti kada se pažljivije ispitaju.

Možda je najbolji način da se razume razlika između ove dve discipline koje se preklapaju da se istakne suptilne razlike u njihovim ciljevima. Dok psihoterapija ima za cilj da obnovi odnos pojedinca sa društvenim normama i njihovim egom, psihoanaliza eksplicitno pokušava da obnovi njihov odnos sa njihovim podsvesnim i nesvesnim umovima.

Psihoanaliza takođe stavlja značajan naglasak na zaboravljenu traumu iz ranog detinjstva, sugerišući da je ona, češće nego ne, primarni pokretač manifestacije mentalne bolesti tokom odraslog doba. Nasuprot tome, psihoterapija kao interdisciplinarni pristup ne tvrdi da postoji bilo koji primarni uzrok poremećaja mentalnog zdravlja, već prepoznaje da su osnovni mehanizmi često višestruki i složeni.