Sarajevo – riznica Balkana

Ne čudi što je Sarajevo oduvek bilo mesto sudara raznih sila, uticaja i kultura. Sarajevo je grad u kome se sreću Istok i Zapad, Staro i Novo, Tradicija i Moderno, različite a opet prepletene Religije i Kulture.

Ovo je grad pun kontrasta i nelogičnosti koje su spojene u savršenom živom skladu, grad bogat kulturno – istorijskim nasleđem , kao i mnogi gradovi na Balkanu. Samo, primetićete odmah, sa jednom razlikom – u njemu je i pored stradanja tokom više vekova i mnogih nesrećnih okolnosti koje su ga zadesile zadržao i ostao vidljiv trag svake epohe, naroda, tradicije, jezika, nošnje, hrane i svi su se oni stopili u savršen spoj koji nećete tako često sresti. I još nešto – Sarajevo ima neverovatnu moć da vam da osećaj slobode, slobodnog disanja.

Zovu ga i evropskim Jerusalimom zbog toga što bogomolje svih vernika možete naći na bukvalno 100m kvadratnih udaljenosti jedni od drugih – Vijećnica – bezistani – Begova džamija – katolička katedrala – Stara sinagoga – Stara pravoslavna crkva i Muzej ikona ( sa usponom do Svrzine kuće jedinstvenim spomenikom bošnjačke stambene kulture u gradu.

Sarajlije kažu da je svet tri puta čuo za njihov grad – Prvi put kada je član organizacije Mlada Bosna, Gavrilo Princip pucao na prestolonaslednika Franca Ferdinanda 28. juna 1914. – simbol Austrougarske Monarhije čiji je deo Bosna bila od 1878. godine. Na mestu atentata, tj ulice danas možete posetiti Muzej Gavrila Principa i čuti zanimljive pa i smešne priče i anegdote o ovom događaju koji je bio povod za početak Prvog svetskog rata nakon kog će nestati čitava carstva – Austrougarsko, Rusko, Osmanlijsko.

Muzej Grada Sarajeva Foto: Dženat Drekoviæ

Jedan od najzanimljivijih detalja vezan za atentat čiju stogodišnjicu će Sarajevo obeležiti 28. juna ove godine jeste lanac događaja koji se odigrao do samog ubistva, a koji će dovesti do toga da je Gavrilo Princip seo na uglu današnje ulice Kulina Bana kod Latinske ćuprije (nekada Principv most) već odustao od atentata, misleći da je sve propalo nakon neuspele bombe Nedeljka Čubrilovića, takođe pripadnika Mlade Bosne.

Međutim, šofer nadvojvode Ferdinanda i njegove supruge Sofije je bio Čeh koji nije baš najbolje razumeo naredbe na nemačkom generala Oskara Poćoreka, zaduženog za bezbednost i umesto da promeni plan prošao je pravo pored začuđenog Principa koji je u tom trenutku jeo u pekari ili sendvičari, šta god da se tu nalazilo. Kako je uvideo svoju priliku, dvadesetogodišnji Gavrilo Princip izlazi i puca – Franc Ferdinand je pogođen u vrat, a njegova trudna supruga u stomak.

Muzej Grada Sarajeva Foto: Dženat Drekoviæ

Heroj ili terorista – i danas se vode polemike, ali ono što je sigurno je da se zanimljive priče pričaju i dalje da je to prava istorijsko- turistička atrakcija grada. Asocijacija na Sarajevo. Nedavno je u Sarajevu prikazana i predstava koja obrađuje ovu temu – “Mali mi je ovaj grob” a koja je ispraćena sa velikom pažnjom.

Vijeænica 3D Mapping Foto: Dženat Drekoviæ

Drugi put kada je slika grada obišla svet jeste 1984. godina kada je Sarajevo bilo domaćin Zimskih Olimpijskih igara 1984. godine sa simbolom čuvenog Vučka.

I treći put – tokom nesrećnog rata 1992 – 1995. godine kada je goreo i jedan od simbola grada – Vjećnica koja je simbolično otvorena 9.maja, na Dan pobede nad fašizmom i Dan Evrope.

Vijeænica enterijer Foto: Dženat Drekoviæ

Zgrada nesumnjive estetske i arhitektonske lepote uz jedinstvenu mešavinu stilova predstavlja spoj Evrope i Istoka, i kao i samo Sarajevo, od samog početka je izazivala kontroverze. Kada siđete do reke Miljacke sa druge strane Vjećnice videćete “Inat kuću“ koja se zapravo nekada nalazila sa druge strane reke. Austrougari su za potrebe gradnje Vjećnice krajem 19. veka insistirali da kuća bude srušena. A nekadašnji tvrdoglavi vlasnik Benderija je zahtevao kesu dukata za to, plus da kuća kamen po kamen bude prebačena cela.

Foto: Dženat Drekoviæ

Tako je zaista i bilo. Danas u njoj možete probati najlepše ćevape i burek i slušati starogradske pesme, svima nama poznate. Za potrebe gradnje Vjećnice Sarajevo je u dva navrata slalao arhitektu Aleksandra Viteka u Kairo radi proučavanja islamske arhitekture i umetnosti.

Begova džamija Foto: Dženat Drekoviæ

Još jedna zgrada nesumnjive lepote kada je islamski stil u pitanju jeste i Begova džamija iz 1530, možda i najznačajnija islamska građevina ovih prostora. Nju je izgradio Gazi Husrevbeg, po ocu Hercegovac, po majci carević, unuk Bajazita II.

Muzej Jevreja BiH Foto: Dženat Drekoviæ

Malo je poznato koliko je Sarajevo značajan grad za Jevreje. Iako nikad nisu živeli odvojeno (u zajednicama -getoima) kao u drugim gradovima, imaju nesumnjiv značaj i dali su veliki doprinos Sarajevu. Za vreme fašističkog divljanja u Sarajevu je ubijeno oko 11.500 Sarajlija, od toga 9.500 Jevreja. U Starom hramu koji je 364 dana muzej možete videti neprocenjivu jevrejsku ali i svetsku kulturnu baštinu. “Sarajevsku Hagadu” se nalazi u, nažalost, trenutno zatvorenom Zemaljskom muzeju i od velike je važnosti za Jevrejsku i svetsku kulturu.

Stara pravoslavna crkva Foto: Dženat Drekoviæ

Stara pravoslavna crkva je najstarija crkva u Sarajevu. Prvi put se spominje 1539. godine ali se pretpostavlja da je izgrađena na temeljima još starije crkve. Unikatna je zbog oblika osnove ali i svetih relikvija i moštiju koji čine posebnu duhovnu vrednost. Muzej ove crkve ima oko 700 eksponata. Prema vrednosti ikona spada među prvih pet muzeja u svetu. Pored vernika, godišnje je poseti oko 70 hiljada turista.

Historijski muzej, unutrašnjost Foto: Dženat Drekoviæ

Iako je Zemaljski muzej zatvoren već neko vreme (poput našeg Narodnog), nesumnjivo je da će Historijski muzej biti pravi pogodak, a posebno zanimljivu postavku čini oružje iz Drugog svetskog rata i kafić Tito u duhu SFRJ u kome se možete osvežiti. Takođe, u ovom sređenom muzeju sa jedinstvenim arhitektonskim rešenjem možete videti i jednu od 5 prvih figura Tita, treću po redu, što znači da praktično gledate u original.

Osim toga, obratite pažnju na likovnu zbirku i fotografije “Sarajevo pod opsadom” posvećenu ratu 1992 – 1995. kada su se stanovnici snalazili na najrazličitije načine da bi preživeli svaki ratni dan pod granatama ili snajperima.

Historijski muzej, unutrašnjost Foto: Dženat Drekoviæ

Nikako ne propustite ni Muzej moderne umetnosti koji se nalazi kod Sajma i Ledene hale gde su se održavala takmićenja tokom ZOI 1984.

I za kraj, ili možda početak, obiđite Muzej grada Sarajeva koji će vam ispričati istoriju grada od samih početaka, a koji se nalazi u bezistanu u Baščaršiji.

Foto: Muzej moderne umetnosti /LM/

Sarajevo ima kulturu neodvojivu od istorije. Svako ko ga je posetio ne može da zamisli da je grad goreo, stradao, ratovao. Jer ono što je njegovo najveće bogatstvo jesu ljudi – Sarajlije koji bez obzira na versku, nacionalnu ili bilo koju drugu pripadnost čuvaju, obnavljaju i nesebično nude njegovo nasleđe.