Cres, kamping i pešačenje

Od kako do Rijeke postoji autoput, Kvarner je postao lako dostupna destinacija za turiste iz Srbije. Između kopnene Hrvatske i ostrva Krk postoji most, a između Krka i Cresa feriboti kontinuirano saobraćaju. Do Cresa se može doći i sa istarske strane, linijom Brestova - Porozina.

Cres je najveće hrvatsko ostrvo (iste je veličine kao i Krk), uskog je oblika, i dug je 65 km. U prošlosti su Cres i susedni Lošinj bili jedinstveno ostrvo, i veštački prokopanim kanalom kod Osora u rimsko doba nastala su dva ostrva kako bi se skratio put ka otvorenom moru. Danas preko 11 metara širokog kanala postoji most.

Centar ostrva je Grad Cres (3,000 stanovnika), a turistički su zanimljivi i Valun, Martinščica, Miholaščica, i Lubenice.

Obala Cresa je vrlo razuđena i duga je oko 250 km. Na zapadnom i južnom delu obiluje uvalama i šljunkovitim plažama, dok su na severnoj i istočnoj obali u glavnom strme stene. Najviši vrhovi ostrva su Gorice (648 m) i Sis (638 m), odakle se pruža jedinstven pogled na Kvarnerski zaliv.

Na Cresu postoji nekoliko hotela, bezbroj privatnih soba i apartmana, i 4 auto kampa.

Photo: Darij & Ana / Flickr

GRAD CRES

Živopisan srednjevekovni gradić, sa spletom uskih uličica, velikim trgom, gradskom plažom, i marinom. U istorijskom centru nije dozvoljen saobraćaj, a parking se nalazi odmah pored glavne gradske kapije, sa druge strane zidina. Tu je i benzinska pumpa, ali i niz dobrih restorana.

Staro gradsko jezgro, okruženo je zidinama u obliku pravougaonika, s pet kula i nekoliko gradskih vrata. Formirano je pre kraja mletačke vladavine, i osim nekoliko kasnijih dogradnji, na pojedinim mestima ostalo je netaknuto.

Jedna od atrakcija je i srednjevekovna luka u luci, pod nazivom mandrać, koja se uvlači u sam centar grada i deo je gradskog trga. Tu su i gotske i renesansne crkve i samostani, i palate plemićkih porodica.

Atrakcije

1. Troja gradska vrata, Bragadina, Marcela, i vrata Sv. Mikulo iz 16. veka
2. Okrugla, ugaona kula na severozapadnom delu grada
3. Crkva Sv. Izidora iz 12. veka
4. Niz gotskih, kasnogotskih i renesansnih crkava od kojih je najznačajnija crkva Sv. Marije Sniježne iz 16. veka i zvonikom iz 18. veka
5. Gradska lođa sa stupom sramote
6. Franjevački samostan iz 14. veka sa crkvom Sv. Franje iz 14. veka i zvonikom iz 18. veka
7. Ženski benediktanski samostan iz 15. veka
8. Palata porodice Patris iz 15. veka, koja je danas pretvorena u muzej

Photo: timitalia / Flickr

Smeštaj

U samom gradskom jezgru, kao i na periferiji, maltene svaka druga kuća nudi privatni smeštaj.

U neposrednoj blizini grada je i auto kamp Kovačine, u okviru kojeg postoje i sobe za izdavanje, sa satelitskom televizijom i wireless internetom.

Nekoliko kilometara od Cresa je i turistički kompleks Kimen, koji se sastoji od hotela, depandansa, i jedne vile. Dvokrevetna soba sa doručkom u špicu sezone je €100, a izvan sezone cene padnu i do €30.

VALUN

Živopisno primorsko naselje, Valun se nalazi u zalivu južno od grada Cresa, između dve šljunkovite plaže. Nekad je bio luka starog naselja Bucev čiji su ostaci nađeni kod crkve Sv. Marka, a danas je

orijentisan na kamping i porodični turizam.

Atrakcije u Valunu su crkva Sv. Marka i Valunska ploča iz 11. veka, kao i Glagoljski lapidarijum, sa najstarijim glagoljskim natpisima iz Istre, Kvarnera, i Dalmacije.

Kod Valuna nalazi se auto kamp Zdovice.

Photo: Darij & Ana / Flickr

MARTINŠČICA

Mesto na najpitomijem delu obale Cresa, Martinščica se danas orijentisala najviše na porodični i kamping turizam.

Gradsko jezgro Martinščice čini crkva Svetog Martina sa franjevačkim samostanom iz 17. veka, i Kaštel porodice Sforza iz 17. veka.

Kod Martinščice je i turistički kompleks Slatina. U auto kampu kampu Slatina postoje dve velike sljunkovite uvale Slatina i Tiha, a između njih je stenovita plaža koja je delom netaknuta, a delom presvučena betoniranim površinama za ležanje.

Oko Martinščice gravitiraju naselja Miholašcica, Stivan i Vidovici.

LUBENICE

Drevno planinsko selo, kameniti grad Lubenice osnovan je pre 4,000 godina. Nalazi se na vrhu litice, skoro 400 metara iznad mora, i tipičan je primer hrvatske ruralne arhitekture.

U Lubenicama se održavaju Lubeničke večeri, festival muzike koji obuhvata period od renesansne muzike do klasične muzike 20. veka, ali i narodnu muziku i folklor.

VRANSKO JEZERO

U sred ostrva nalazi se slatkovodno jezero, kojim se Cres i susedni Lošinj snabdevaju vodom. Kupanje i pecanje je strogo zabranjeno.

Vransko jezero je sa 76 m jedno od najdubljih slatkovodnih jezera u Evropi.

FLORA I FAUNA

Na severnom delu ostrva rastu hrast i kesten, dok na središnjem i južnom dijelu dominira makija. Ostrvo je prekriveno maslinicima, a uspevaju i smokve.

Danas je Cres jedno od retkih staništa beloglavih supova, pogotovo njegov severni deo.

Zanimljivo je da na Cresu, kao i u ostatku kvarnerskog arhipelaga, nema zmija otrovnica.

Photo: Thomas Musich

PEŠAČKE STAZE

Pešačenje je jedna od dobro organizovanih aktivnosti na ostrvu, a staze su uređene i brojne.

1. CRES - SV. SALVADUR - SV. BLAŽ
Dužina staze: 12 km - 3 h - srednje teška staza
Staza započinje na severnoj strani grada Cres i vodi kroz maslinike i nizove suhozida do marijanskog svetilišta Sv. Salvadur (1 h). Ako se nastavi stazom kroz šumu, za 2h se stiže do crkvice Sv. Blaž podno koje se nalazi istoimena šljunkovita plaža.

2. SV. SALVADUR - UVALA GAVZA - CRES
Dužina staze: 3,3 km - 1:30 h - srednje teška staza
Staza započinje na raskršću neposredno pre crkvice Sv. Salvadur i vodi kroz maslinike, ostrvski kamenjar, i makiju do morske obale - uvale Gavza, odakle obalna staza Lungomare vodi do creske luke i grada Cres.

3. CRES - MERAG
Dužina staze: 4,5 km -1:30 h - srednje teška staza
Staza započinje na severnom izlazu iz grada Cres u blizini fudbalskog igrališta i vodi padinom iznad Cresa do ostataka romaničke crkve Sv. Bartolomej. Ako se nastavi prostranim kamenim putem, stiže se do malog ribarskog sela Merag i istoimene trajektne luke.

4. CRES - KRCINA-LOZNATI-CRES
Dužina staze: 12 km - 3 h - srednje teška staza
Staza započinje kod creske marine u dnu zaliva Piskel i vodi prostranim kamenim putem (tzv. francuskim putem) do sela Krcina. Staza dalje vodi do sela Loznati odakle se pruža pogled do Velebita i podvelebitskih ostrva. Iz Loznatog, kroz maslinike i pašnjake nastavite prema Cresu. Staza završava kod Franjevackog samostana u Cresu.

5. CRES - NEDOMIŠLJE - VALUN
Dužina staze: 12 km - 3 sata - srednje teška staza
Desno od zaliva Piskel, trasom vodovoda staza vodi prema ribarskom mestu Valun. Kroz maslinike i ostrvski kamenjar nakon 4 km šetnje prema Valunu stiže se do uvale Nedomišlje sa šljunkovitom plažom.

Photo: Sl-Ziga / Flickr

HOTELI

Hotel Kimen - Villa Kimen, Cres
Tel: +385 (0)51 571 161

Kovačine sobe, Cres
Tel: +385(0)51 571 423

Hotel Zlatni Lav, Martinščica
Tel: +385 (0)51 574 020

AUTO KAMPOVI

Kovačine, Cres
tel. +385 51 571 423
Nalazi se u neposrednoj blizini grada Cresa. Ima 750 parcela za prikolice i šatore, a cena za dvoje u šatoru ili prikolici u špicu sezone izađe oko €30, a izvan sezone oko €15. U okviru kampa postoje i sobe za izdavanje, a cena za dvokrevetnu sobu u špicu sezone je €90, a izvan sezone €60.

Slatina, Martinščica
tel. +385 51 574 127

Brajdi, Beli
tel/fax. +385 51 840 532

Zdovice, Valun
tel. +385 51 571 161

PRIVATAN SMEŠTAJ

Cres obiluje privatnim smeštajem, cene variraju, ali je prosek oko €40 za dvokrevetnu sobu, najčešće sa klima uređajem i satelitskom televizijom.