Da se ne zaboravi; U Jasenovcu masovno stradala srpska deca: "Bila su neobično zdrava i lepa"

Logor je formirala Nezavisna Država Hrvatska u avgustu 1941. godine, a po istorijskim podacima su ga uništile ustaše u aprilu 1945. godine u želji da sakriju i umanje zločine koje su počinili.

Koncentracioni logor "Jasenovac” jedno je od najvećih stratišta u Drugom svetskom ratu. Od 1941. do 1945. godine u tom logoru ubijeno je stotine hiljada civila, najvećim delom Srba, kao i Jevreja i Roma uključujući i desetine hiljada dece (logor u Jastrebarskom).

Državna administracija Hrvatske nazvala ga je "Sabirni i radni logor Jasenovac“, ali to je bio logor smrti, mesto za mučenje i ubijanje prvenstveno Srba, Roma i Jevreja (svih uzrasta, polova, starosnih dobi, socijalnih, obrazovnih i drugih profila), a u to mučilište su dovođeni i svi drugi koji su podržavali Srbe, Rome, Jevreje, komuniste, partizane, ili su prosto bili ljudska bića i "nisu odgovarala“ tadašnjim vođama ustaške Hrvatske.

Koncentracioni logor Jasenovac sačinjavalo je nekoliko logora osnovanih u kratkim vremenskim periodima, na većoj ili manjoj udaljenosti od samoga mesta Jasenovac.

Veći deo logora se nalazio u mestu Jasenovac, oko 100 km jugoistočno od Zagreba. Logori I i II bili su u selima Bročici i Krapju, ali su brzo rasformirani zbog čestih poplava. Zatvorenici su prebačeni u logor Ciglana (Jasenovac III), koji je bio najveći logor i uključivao je krematorijum. U Donjoj Gradini sa druge strane reke Save vršena su pogubljenja. Logor za decu bio je u Sisku i u Jastrebarskom, a ženski logor u Staroj Gradiški jugoistočno od Jasenovca, mada je žena i dece bilo i u Jasenovcu.

Pogrom dece

U procesu "pročišćenja Hrvatske nacije“, srpska deca bila su prva koja su ubijana, zajedno sa odraslima, čak i ako su ih majke još uvek dojile. Tokom četiri godine, između aprila 1941. i maja 1945, više od 73.316 dece ubijeno je u ustaškoj NDH. Najmlađa su bila još u kolevkama, dok su najstarija bila oko 14 godina starosti. Tokom Drugog svetskog rata, jedino mesto u celoj Evropi gde su postojali specijalni logori za decu bila je Hrvatska.

Od decembra 1941. do aprila 1945, u kompleksu logora Jasenovca, ustaše su pobile najmanje oko 20.000 dečaka i devojčica starosti do 14 godina, a deca srpske nacionalnost čine od 61% do 63% ubijene dece. Bili su ubijani na najstrašnije načine, i umirali su, brže nego odrasli, od gladi, žeđi, bolesti i smrzavanja. Hiljade dece je nasilno odvojeno od majki i u logorskom kompleksu Jasenovca ostavljano da gladuje do smrti u dvorištima ili sobama bez nameštaja, dok su plakala i vikala za hranom i vodom.“ Nasuprot toj strašnoj nasilnoj smrti dece stoji opis jednog preživelog o izgledu dece kada su tek dovedena:

"Deca dovedena u Jasenovački logor 1942. godine bila su neobično zdrava i lepa. Nitko u logoru nije vidio lepše, pametnije i zdravije dece. Pomislili bismo da su ih nacisti birali“.

Broj žrtava, revizije i falsifikovanja

Broj žrtava nije i neće biti tačno utvrđen, jer u ratovima u pravilu postoji deo ubijenih za koje nije moguće odrediti mesto smrti, nego samo da su ubijeni, a za jedan broj lica može se odrediti samo da su "nestala“ u ratu. Pored toga ubice su uništavale tragove o ubistvima i ubijenim.

To otvara mogućnost za beskonačne rasprave o broju ubijenih. Logorska arhiva je dva puta uništavana (početkom 1943. i aprila 1945. godine). Ipak o masovnim i okrutnim zločinima Nezavisne Države Hrvatske postoji velika dokumentacija. Žrtve logora bili su Srbi, Romi i Jevreji, komunisti i antifašisti, koji se nisu slagali sa politikom tadašnje Nezavisne Države Hrvatske. U Jasenovcu Hrvati ne stradaju zato što su Hrvati, niti Muslimani zato što su Muslimani, već jedino kao antifašisti, komunisti i pomagači i spasioci Srba.

Jedna nepotpuna lista sastavljena u Spomen području Jasenovac u Hrvatskoj u martu 2013. godine navodi da je najmanje 83.145 lica ubijeno u Jasenovačkim logorima, a među ubijenima žene i deca (starosti do 14 godina) zajedno bili su brojniji, nego muškarci i dečaci (sa 15 i više godina.

Procena da je bilo ubijeno verovatno između 100.000 i 200.000, ili oko 150.000 (ali do ±33%) ljudskih bića u logorima Jasenovca, iako su sumnja da je bilo neuporedivo više, je posledica poređenja tri činjenice o Jasenovačkim logorima, a to su: nepotpuni spisak ubijenih u Jasenovcu (sa više od 83.000 ubijenih), umanjena procena broja žrtava za celu Jugoslaviju (oko 1 milion ubijenih) i revidirani zbir ubijenih (oko 200.000 ubijenih) u zločinima koje su opisali svedoci Zemaljskoj komisiji Hrvatske za utvrđivanje zločina okupatora i njihovih pomagača.