Isfahan: bazar i plavi mozaici

Isfahan je glavni grad istoimene provincije, nalazi se na 1500 m nadmorske visine. Persijanci ga nazivaju Nesf-e-Jahan, u prevodu Polovina sveta, jer je nekada kao moćan grad, na jednom mestu objedinjavao ogromno bogatstvo arhitekture i kulture. Videti Isfahan značilo je videti polovinu sveta. Grad je ovekovečen na naličju novčanice od 20.000 iranskih riala.

Isfahan neguje persijsku arhitekturu čija je karakteristika da 8 pojedinačnih tradicionalnih elemenata kao što su vrt, trg, predvorje, kapija, kupola, natkrivena kupola i minaret, stvaraju jednu celinu.

Meidan Enam je glavni trg u Isfahanu i jedan od najvećih u svetu, sa dve impozantne džamije: na zapadnoj strani Masjid-i-Sjah i na istočnoj Masjid-i-Sjeik-Lutfullah. Masjid-i-Sjah je jednim delom ukrašena zanimljivim mozaicima, dok ostatak džamije krase sedmobojne sjajne arabeskne pločice. Masjid-i-Sjeik-Lutfullah je prepoznatljiva po plavoj kupoli sa cvetnim motivima. Središte trga dekorišu fontane.

Na jednoj strani trga nalazi se kraljevska palata Ali Qapa čiji je interijer do najsitnijih detalja dekorisan motivima iz prirode (ptice, cveće, drveće). Palata je visoka 33 m i ima 7 spratova. Sa glavne verande pruža se odličan pogled na trg. Na spratu iznad, nalazi se muzička sala na čijim su zidovima ostavljene udubine, što zbog bolje akustike, što zbog neobičnijeg optičkog doživljaja.

Na ovom trgu se nalazi i poznati bazar: 2 km dugački natkriveni hodnici sa zbijenim radnjama i dućanima nude unikatnu robu. Rukotvorine i suveniri, među kojima dominira pedantno i precizno minijaturno slikarstvo, ispunjavaju svaku radnju.

Hasht Behesht ili palata 8 rajeva predstavljala je ulaz u jedan od prelepih vrtova. Iako muslimani veruju u 7 rajeva, u narodu je nastala priča da je ovde stvoren osmi, pa otuda i ime palate. Palata je bila u službi čistog hedonizma i svaki ugao bio je namenjen nekom uživanju: hrani, plesu, odmoru, ljubavi.

Masjed-e Jomeh je džamija građena 500 godina i predstavlja još jedan dobar primer islamske arhitekture. Najveća je u Iranu, zauzima površinu od 30.000 m2. Za vreme rata sa Irakom, pretrpela je oštećenja usled bombardovanja, ali je uspešno restauirana.

Petak je slobodan dan (kao i kod svih muslimana), tako da lokalci petkom ujutro odlaze na neki od trgova kako bi uživali u pikniku. Piknik je takoreći 'nacionalni sport' Irana.

Isfahan je prepoznatljiv i po mostovima na reci Zajadneh (njih 11). 2000. godine reka je potpuno presušila, pa je žalosna slika mostova koji štrče iznad praznog rečnog korita, stvorila veliku brigu kod stanovnika Isfahana. Nakon godinu dana usledile su kiše i sve je vraćeno u normalu.

To parče oko reke, predstavlja epicentar društvenog života, idealno mesto za lagane šetnje i čaj u jednoj od mnogobrojnih kuća čaja ispod mosta.

Most Khaju je jedan od najlepših, dugačak je 130 m i širok 12 m, izgrađen u 15. veku kao brana. Prostor između stubova zatvara se po potrebi, a zaustavljena voda se koristi za navodnjavanje.

Isfahan je poznat po kvalitetnim kitnjastim persijskim tepisima. Tepih se izrađuje od vune na finoj svilenoj podlozi. Uglavnom se predstavljaju verske, tradicionalni motivi. Cene variraju. Najpoznatija majstorska kuća u Isfahanu je Seirafian.

Kuhinja Irana: stara, raznovrsna, i kosmopolitska

Smatra se da prvi pisani recept za pripremu iranskih jela potiče od pre 4.000 godina i da je bio isklesan na glinenim pločicama. Vremenom, iranska kuhinja je podlegla mnogim internacionalnim uticajima, najviše grčkim.

Osnovu svakog jela čine zeleni delovi biljke kao što su peršun, celer i mirođija. Kupuju se u velikim količinama – na kilo, a ne na vezu. Kao obavezan dodatak jelu, servira se pirinač.

Fesenjan je jelo u čijoj su osnovi sos od nara i mleveni orasi, u kombinaciji sa piletinom ili pačetinom i pirinčem kao nezaobilaznim dodatkom.

Khoresht-e-mast je jelo koje se služi kao desert, pravi se od jogurta, jagnjetine/piletine, šafrana, šećera i kore od pomorandže koja je prethodno danima bila potopljena u vodi ili kratko prokuvana u vreloj vodi, kako bi izgubila gorkasti ukus.

Gaz je persijski nugat koji se pravi od soka biljke angebin, koja raste isključivo u Isfahanu. Kombinuje se sa ružinim sokom, komadićima pistaća i bademima.

Sohan-e-Asali je karamel kalorijska bomba od meda i putera, začinjena kardamomom, delovima pistaća i badema.

Nacionalno piće predstavlja miks kiselog mleka, kisele vode, nane i latice ruže.

Kako stići

Isfahan je dobro povezan sa gotovo svim delovima zemlje.Sa aerodroma Esfahan Shahid Beheshti organizuju se svakodnevni letovi za Teheran i Ma šhad (drugi po veličini grad u Iranu).

Autobusi od Teherana do Isfahana, i obratno, idu na svakih 15 minuta. Voz je druga opcija ukoliko biste do prestonice ili nekih većih gradova.

Smeštaj

Amir Kabir Hostel je jedna od najpovoljnijih varijanti. Kupatila su spratna, a najjeftiniji kreveti (oko 2-3 € po osobi) su u grupnim spavaonicama.

Dibai House, cene prenoćišta po osobi od 40 €. Adresa: 1 Masjed Ali Alley, Harunie.