SAJ i PTJ postaju jedna jedinica "za najbolje"

Već ovog proleća valja očekivati da će od Specijalne antiterorističke jedinice (SAJ) i Protivterorističke jedinice (PTJ) biti stvorena jedna jedinica u kojoj će biti mesta samo za najbolje.

“Zadržaćemo naziv SAJ jer ima dužu tradiciju i bolje uređenu bazu. Besmisleno je menjati uniforme i ambleme. Cenim i poštujem i jedne i druge, ali nema razloga da postoje dve jedinice, koje su potpuno iste namene i vrlo sličnog sastava. To je skupo“, rekao je ranije ministar unutrašnjih poslova Nebojša Stefanović.

Ujedinjenje SAJ-a i PTJ-a, kao i njihovo stavljanje pod istu komandu, trebalo bi da dovede do stvaranja najelitnije policijske jedinice koja bi bila spremna za angažovanje u svakoj kriznoj situaciji – od talačkih do terorističkih, zatim hapšenja opasnih kriminalnih grupa pa do spasavanja građana, kažu u policiji.

Za centre nove objedinjene jedinice, u kojima će se održavati obuka i treninzi pripadnika jedinice, biće korišćeni postojeći objekti u bazi Lipovica, u kojima su sada pripadnici PTJ-a, ali i oni u Batajnici, koji su na raspolaganju specijalcima iz SAJ-a.

Kako je već najavljivano u medijima, Spasoje Vulević, koji je na čelu SAJ-a od 2005. i prvi srpski policajac sa završenom FBI-jevom akademijom, biće postavljen za komandanta objedinjene specijalne jedinice. Doskorašnji komandant PTJ-a Goran Dragović preuzeo je još prošlog proleća čelnu poziciju u Žandarmeriji.

SAJ u svom sastavu ima oko 150 pripadnika, koji su raspoređeni u četiri tima: A i B (za rešavanje talačkih situacija, upad u oteta vozila, hapšenje naoružanih i opasnih osoba), tim C je specijalistički (snajperi, ronioci, stručnjaci za eksploziv), a tim D obezbeđuje državne objekte kojima preti opasnost od terorističkih napada.

Svi pripadnici SAJ-a po novoj sistematizaciji biće u timskom radu s kolegama iz PTJ-a, koji su razvrstani u osam vodova, angažovanih na izvršavanju najsloženijih zadataka na suzbijanju terorizma. I ta jedinica obučena je za rešavanje talačkih kriza i hapšenje opasnih i naoružanih kriminalaca.

SAJ je nastao od Jedinice milicije za specijalna dejstva Republičkog sekretarijata unutrašnjih poslova Socijalističke Republike Srbije – RSUP-a, koja je osnovana 18. decembra 1978. godine. Prva baza novoosnovane Jedinice je bila u Stanici milicije na Novom Beogradu. Jedinica se seli na Aerodrom „Beograd“ u Surčinu 1983. godine.

Od 1991. godine prvobitan naziv jedinice menja se u Jedinica za antiteroristička dejstva. Komanda SAJ-a osnovna je 1992. godine, a osim beogradske, dobija novosadsku i prištinsku ispostavu. Na čelu tadašnje beogradske jedinice bio je Zoran Simović, novosadsku je vodio Branko Jurčić, a prištinsku Radoslav Stalević.

Tokom 1992. godine Jedinica se seli u prvu namensku bazu, nadomak Batajnice, pod nazivom Centar za obuku „13. maj“, u kojoj je i danas. Novi naziv Specijalna antiteroristička jedinica dobijaju 1994. godine.

Jedinica je dejstvovala na suzbijanju terorizma na Kosovu i Metohiji tokom 1998. i 1999. godine. Tokom tih borbi s teroristima poginulo je 17 pripadnika jedinice.

Specijalnom antiterori-stičkom jedinicom komandovali su Radovan Stojčić, Miodrag Tepavčević, Živko Trajković i Milovan Glišović.

Protivteroristička jedinica je dosta mlađa – formirana je 2003. godine, nekoliko nedelja nakon što je rasformirana elitna Jedinica za specijalne operacije (JSO) Resora državne bezbednosti Republike Srbije („crvene beretke“). U sastav nove jedinice ušao je veći broj pripadnika JSO-a, deo pripadnika rasformiranog prištinskog SAJ-a, kao i određeni broj pripadnika Specijalističkih četa Žandarmerije.

Jedinica je prvobitno bila sastavni deo srpske Žandarmerije, ali od samog početka s drugačijom obukom, opremom, ali i nadležnošću. Znatno manji broj operativaca omogućio je specijalizovanje jedinice za izvršavanje najsloženijih zadataka, kao što su krizne situacije s primesama domaćeg ili međunarodnog terorizma, rešavanje talačkih situacija, borba protiv organizovanog kriminala, obezbeđivanje vitalnih objekata ili važnih ličnosti.

Godine 2005. jedinica dobija nov oficirski kadar, a iste godine na mesto komandanta dolazi i pukovnik Goran Dragović. Aprila 2007. Jedinica, odlukom tadašnje Vlade, dobija status samostalne jedinice u okviru srpskog MUP-a. Njen status po važećoj sistematizaciji podrazumeva, između ostalog, poseban mehanizam potreban za angažovanje jedinice. Jedinica može biti angažovana samo po mehanizmu „dvostrukog ključa“: predlog direktora Policije mora odobriti ministar unutrašnjih poslova.

Snagu jedinice, osim odličnog kadra, uvećava i njena izuzetna mobilnost: PTJ je sposoban da u roku od 24 sata izvodi dejstva na celoj teritoriji Republike Srbije, čak i na više mesta istovremeno, po potrebi. O tome svedoči i obimna akcija hapšenja osumnjičenih lica za carinske malverzacije koja je istovremeno izvedena u osam gradova Srbije.

Iako mnogi ne prave razliku između PTJ-a i SAJ-a, ona ipak postoji. U teoriji se termin „protivterorizam“ odnosi na preventivna dejstva, dejstva kojim se sprečava izvršenje terorističkih radnji i nastanak štetnih posledica.

Termin „antiterorizam“ odnosi se na represiju, odnosno na radnje koje se preduzimaju nakon izvršenja terorističkog akta, u cilju saniranja štetnih posledica. Dodatno, PTJ je jedinica koja akcenat svoje obuke stavlja na dejstva u ruralnim uslovima, dok je SAJ orijentisan na urbane, iako i jedni i drugi imaju potpunu obuku.