CG uklanja ploču srpskim oslobodiocima Budve

To je najavila generalna direktorka Direktorata za kulturnu baštinu Ministarstva kulture Crne Gore Lidija Ljesar, pišu podgoričke "Vijesti".

Ona je kazala da Ministarstvo kulture i Komisija za podizanje spomen obeležja nemaju pravo da sa ulaza u Stari grad skinu ploču “srpskim oslobodiocima Budve” ako Opština ne podnese inicijativu za uklanjenje, ali je najavila da će ona biti uklonjena po drugom osnovu.

“Imamo pravo da delujemo po Zakonu o zaštiti kulturnih dobara. Kroz projekat o revalorizaciji Starog grada tretiraćemo ovo kulturno dobro i sve ono što nije kulturni sloj i ne odgovara istorijskim činjenicama, a što degradira to kulturno dobro, biće uklonjeno”, rekla je Ljesar.

Napominjući da iznosi lični stav kao stručnjak i stav Komisije za podizanje spomen obeležja, Ljesareva je rekla da ta ploča ne može biti tretirana kao kulturni sloj:

“Kulturni sloj nije spomen obeležje, već ono o čemu priča to spomen obeležje. Spomen obležje je u stvari 24-satni saobraćajac, koji upućuje kojim putem treba ići. Ovaj saobraćajac iznad ulaznih vrata u Budvi nije dobar i izaziva kolaps u saobraćaju“.

Spomen ploča je postavljena 1931. godine iznad Veljih vrata na ulazu u Stari grad, a Komisija za podizanje spomen obeležja Ministarstva kulture konstatovala je da ono što na njoj stoji ne odgovara istorijskim činjenicama. Nalaz je dostavila Opštini Budva, koja jedina po Zakonu o podizanju spomen obeležja može inicirati uklanjanje sporne ploče. To je prošle godine tražila Liberalna partija.

Na ploči, postavljenoj ispod Venecijanskog lava, uklesane su riječi:

“Na uspomenu dolaska hrabre pobjedonosne Srpske vojske koja poslije junačnih pobjeda oslobodi Budvu, na Mitrovdan 8. novembra 1918. postavlja Opština Budva“. Iznad tog napisa uklesane su riječi Petra II Petrovića Njegoša: „Pokolenja djela sude...“

Ljesareva ukazuje da 8. novembra 1918. Austrougarska nije postojala, a članice tadašnje Austrougarske monarhije su nedeljama pre toga proglasile nezavisnost u svojim parlamentima:

“Tog 8. novembra nije bilo oslobađanja Budve. Negde ne čudi činjenica što je ploča postavljena 1931, a ne odmah 1918. godine. Ako smo mentalitet kakav jesmo, pa volimo odmah ordenje i znamenje da dajemo, tadašnja vlast je vrlo spretno znala da to spomen obeležje ne bi 1918. godine pilo vodu. Ali, isto tako imamo jedan mentalitetski problem - brzo zaboravljamo i brzo usvajamo novo, pa je tako spomen obeležje 1931. prošlo među Budvanima”.

Ljesareva kaže da bi se, na primer, kulturnim slojem smatrao da je na mestu spomen ploče bio grb Karađorđevića jer to ima istorijskog utemeljenja.

Projekat revalorizacije kulturnih dobara, čiji je Ljesar autor, okupio je 250 stručnjaka koji su radili u 50 timova. Jedan tim se bavio Starim gradom pod mentorstvom Ljesareve, te evidentirao sve ono što je devalvirano.

U Opštini Budva ne postoji spremnost za pokretanje inicijative za ukanjanje spomen ploče zbog, kako je “Vijestima” rečeno, ljtnje sezone i mogućeg efekta koje bi to imalo na okruženje i dolazaka sprskih gostiju.