Stotine opljačkanih umetnina u muzejima

Ova vest saopštena je nakon što je posle sveobuhvatnog istraživanja zaključeno da preko stotinu umetničkih dela koja se nalaze u muzejskim depoima imaju sumnjivo poreklo.

"Za ove predmete se smatra da su ili opljačkani, konfiskovani ili prodavani pod prinudom" saopštio je Sibe Vajde, direktor Nacionalnog udruženja muzeja Holandije. On je rekao da njihovo vraćanje vlasnicima ili njihovim naslednicima moralna obaveza zbog nejasnog i sumnjivog načina na koji su dospeli u muzejske zbirke.

Pregled umetničkih predmeta navodi 20 imena ljudi od kojih su muzeji uzeli ukupno 61 umetničko delo. Muzeji su saopštili da pokušavaju da stupe u kontakt sa njihovim vlasnicima ili naslednicima, uključujući i naslednike jevrejskog trgovca umetničkim delima Alberta Sterna, preminulog vlasnika nekih od slilka Anrija Matisa.

Muzej u kojem se nalazi jedna od Matisovih slika kupio je sliku 1941. godine, ali je Stern bio njen vlasnik pre početka Drugog svetskog rata, a porodica od koje je muzej kupio sliku bila je poznata po tome što je za vreme rata skrivala njegovu unuku, pa se pretpstavlja da je tako slika došla u posed porodice Bangma od koje je muzej kupio.

Prethodno istraživanje koje je sprovedeno 2006. godine bilo je usredsređeno na umetnička dela koja su stigla u muzeje za vreme drugog svetskog rata. Tada su svi holandski muzeji ispitivali posednički lanac za umetnička dela koja su stvorena pre završetka rata 1945. godine, a naročito su bili fokusirani i na period od 1933. godne kada je Nacional-socijalistička partija u Nemačkoj došla na vlast.

Holandski muzeji nisu prvi koji su preduzeli ovakvu kontrolu, jer na velikoj konferenciji u Vašingtonu 1998. godine nije uspeo pokušaj da se opljačkana umetnička dela indentifikuju, popišu i vrate naslednicima. Američki i engleski muzeji su već sproveli nekoliko istraga sličnih ovoj koju su preduzeli holandski muzeji, a u Nemačkoj i još nekim zemljama su istrage još uvek u toku.

"Mi nismo prvi koji su preduzeli ovakvu istragu, ali zahvaljujući ovom potezu nismo daleko od onih koji su to uradili ranije", saopštio je Rudi Ekart, profesor na Univerzitetu u Utrehtu, koji je bio rukovodilac ove akcije.

Između ostalih predmeta koji su pronađeni u holandskim muzejima nalazi se i 69 slika, među kojima se ističe slika francuskog umetnika Anrija Matisa "Odaliska" iz 1921. godine koja se trenutno nalazi u amsterdamskom muzeju Stedelijk, jednim od najposećenijih mesta u koje dolaze turusti.

Ostale slike koje su pronađene su radovi starih holandskih majstora pooput Jakoba Gerkič Kujpa, impresioniste Isaka Izraelsa i modernista Pola Klea i Vasilija Kandinskog. Ostali objekti otkriveni u istrazi obuhvataju crteže, skulpture, razne antikvitete i jevrejske obredne predmeti.

Kako bi prikupili što više informacija o opljačkanim umetničkim delima za vreme Drugog svestkog rata i lakše stupili u kontakt sa naslednicima, Udruženje holandskim muzeja je danas pokrenulo i vebsajt, koji će u prvo vreme biti samo na holandskom jeziku, ali će do kraja godine dobiti i svoju englesku verziju.