Obeležavanje 95 godina dadaizma

Veče posvećeno dadaizmu, obeležavanju 95 godina od početaka pokreta i njegovo predstavljanje u tumačenju dr Jasne Jovanov, održaće se u Biblioteci grada Beograda. Tokom večeri biće reči o manifestovanju Dade u svetu i kod nas, uz poseban osvrt na ličnost i delo Dragana Aleksića. U nastavku programa prisutni će moći da pogledaju TV film Poslednja dadaistička predstava, koju je TV Novi Sad realizovala 1992. godine po scenariju dr Jasne Jovanov, u režiji Aleksandra Davića. Ovo filmsko ostvarenje biće dostupno i publici u Novom Sadu, zahvaljujući projekciji koja će se održati već narednog dana, u Spomen-zbirci Pavla Beljanskog.

Dadaizam kao pokret se javio u Evropi 1916. godine i ubrzo proširio čitavim svetom, nastajući na kulturnim i stvarnim ruševinama Prvog svetskog rata. Dada je stvorio uslove za mnoštvo novih početaka u umetnosti 20. veka. Specifičnim jezikom provokativnih, multimedijalnih i otvorenih formi/dešavanja, Dada je objedinio bitne verbalne, dramske, plastičke i kinetičke potencijale i tako inaugurisao svojevrstan tip parateatarskog nastupa – kabaretske parodije – preteču današnjeg hepeninga.

Zaštitni znak, začetnik i glavni protagonista yougo-dade, čiji se prvi nagoveštaji javljaju 1920. u Pragu, je Dragan Aleksić (28.12.1901 – 22.7.1958). Revolucionar umetnosti, pesnik, kritičar, novinar, scenarista, u stalnom kontaktu sa vodećim evropskim dadaistima, doprineo je da grupu koju je oko sebe okupio i njeno delovanje u Zagrebu, Vinkovcima, Osijeku, Novom Sadu, Subotici i Beogradu, karakteriše internacionalnost ili bolje nadnacionalnost. Saradnik je brojnih srpskih i hrvatskih novina i časopisa, poput revije „Zenit“, objavljuje sopstvene publikacije „Dada Tank“ i „Dada Jazz“, kao i poeziju, pozorišnu, likovnu i književnu kritiku, feljtone i novinske reportaže.

Sa svojim dadaističkim saborcem Brankom Ve Poljanskim tokom 1920-21. uređuje „Kinofon“, prvi filmski časopis u zemlji, a jedini, sada izgubljeni film „Kačaci u Topčideru“ po svom scenariju snima 1924. sa Boškom Tokinom. Kratkotrajno ali snažno istraživanje i delovanje Aleksićevog kruga „kao jedinih deklarisanih pripadnika dadaizma i jedinih nosilaca i zagovornika takve poetike“ često se nadovezivalo na druge avangardne pravce kod nas, u mnogome utičući na mlade generacije srpskih pesnika-nadrealista.

Raspored dešavanja:
- Sreda, 9. februar u 19h:
Čitaonica Odeljenja umetnosti Biblioteke grada Beograda, Knez Mihailova 56, Beograd:
Predstavljanje dadaizma u tumačenju dr Jasne Jovanov;
Projekcija filma Poslednja dadaistička predstava.

- Četvrtak, 10. februar, 19:30h:
Spomen-zbirka Pavla Beljanskog, Trg galerija 2, Novi Sad:
Projekcija filma Poslednja dadaistička predstava.