Svet proslavlja velikog El Greka

Ove godine se navršavaju četiri veka od smrti Domenikosa Teotokopulosa, poznatijeg kao El Greko (1541–1614), kojeg je Pablo Pikaso nazvao „slikarom duše” – ekstatično uzbuđenje, ushićenje, okrenutost od sveta, svojstveni su El Grekovim likovima, prenosi Politika.

Mada rođen na Kritu, najveći deo svog stvaralaštva ostvario je u Španiji, tačnije u Toledu, pa se zbog toga smatra španskim slikarem, ali i velikim majstorom evropskog slikarstva.

Obeležavajući jubilej, Grčka državna pošta (ELTA) odštampala je set od 30.000 numerisanih listića na kojima je El Grekovo delo „Polaganje Hrista u grob”, naslikano oko 1570. godine tehnikom tempera i ulje na drvetu. Na svakom od listića se nalaze dve poštanske marke veličine 25 sa 49 milimetara i vrednosti jedan i 1,5 evra. Listići će biti u opticaju sve do septembra naredne godine.

Četristogodišnjicu umetnikove smrti njujorški muzej Metropoliten obeležava izložbom „El Greko u Njujorku”, postavljenom do 1. februara, a Nacionalna galerija umetnosti u Vašingtonu izložbom „El Greko: 400-godišnjica”, koja je postavljena do 16. februara.

Beta/AP

„Američki muzeji čuvaju veliki broj El Grekovih slika zahvaljujući svojevrsnoj groznici bogatih američkih kolekcionara, koji su se među sobom takmičili u stvaranju što većih kolekcija”, izjavio je kustos vašingtonske Galerije umetnosti Dejvid Alan Braun.

„Trebalo bi, međutim, naglasiti da, zbog izduženih likova po kojima se odvajao od slikara svog vremena, El Greko nije uvek bio uspešan. Stil mu je bio ekstreman i vrlo specifičan, pa je bilo onih koji nisu bili nimalo ganuti, ali je bilo i onih na koje bi slike ostavile jak i snažan utisak. Moje mišljenje je da ne možete biti ravnodušni. Svaka slika nosi ličan pečat, pečat jednog vizionara”, dodao je Braun.

Toledo, grad u španskoj autonomnoj pokrajni Kastilja-La Manča, u kojem je El Greko od 1577. godine živeo i radio, pripremio je niz manifestacija obeležavanja 400 godina od smrti slavnog umetnika – brojne izložbe, simpozijumi, koncerti. U muzeju „Santa Kruz” do 9. decembra na izložbi „El Greko: umetnost i posao” postavljene se slike „rođene” u radionici u Toledu iz slikarske četkice samog umetnika ili njegovih učenika.

Beta/AP

Dematerijalizovanom svetlošću, upotrebom tamnosive boje, koja predmetima daje nadzemaljsku atmosferu, nepriznavanjem trodimenzionalnog prostora i klasične perspektive, izduženim proporcijama figura i dramatičnošću kolorita, El Greko je stvorio originalan slikarski stil. U periodu od 17. do 19. veka pao je u zaborav, da bi ponovo bio „otkriven” u 20. veku.

Bio je veoma učen i obrazovan. Njegovu biblioteku (inventar knjiga koje je posedovao načinjen je nakon njegove smrti) činile su knjige velikih grčkih autora na grčkom jeziku, brojne knjige na latinskom, kao i na italijanskom i španskom: Plutarhovi životopisi, Petrarkina poezija, Biblija na grčkom, arhitektonski traktati Vitruvija. Uvid u nju imaće posetioci madridskog muzeja Prado na izložbi „El Grekova biblioteka” od 1. aprila do 29. juna.