Deci zvončiće oko vrata i u crkvu: Danas je Vrbica
Srpska pravoslavna crkva slavi Lazarevu subotu ili Vrbicu. Deci zvončiće oko vrata, setite se Hristovog ulaska u Jerusalim i Lazarevog uskrsnuća, i pravac najblii hram
Izvor: B92, mondo.rs
U srpskoj crkvi Vrbica je veseli dečji praznik, jer je Hristos, prema Jevanđelju, ulazeći u Jerusalim rekao: "Pustite decu meni, jer takvih je Carstvo nebesko".
Zbog toga svečano obucite decu, pa čak i onu najmanju, kupite im zvončiće vezane na trobojku da veselo ophode crkvu, a potom mlade vrbove grančice odnesite kući i stavite pored ikone i kandila.
Vrbicu obično u crkvu nose deca u subotu popodne da bi je ostavili u crkvi da se na Cveti, na jutrenju, okadi i očita molitva, a grančice se posle dele narodu.
U srpskim hramovima se u popodnevnim časovima slui večernje bogosluenje, i u crkvu se unose mladi vrbovi listari, tek ulistali.
Poto se vrba osveta, svetenik narodu deli grančice, i zatim se vri trokratni ophod oko hrama sa crkvenim barjacima, ripidama i čiracima.
Sa grančicama u rukama, venčićima na glava, deca sa roditeljima i svetenicima, kreću u trokratni ophod oko hrama, uz pevanje tropara Lazareve subote.
Na dananji praznik se bere cveće, ali se ne unosi u kuću. Dri se u dvoritu u posudi sa vodom. Cvećem se rano ujutro kiti kuća, a vodom u kojoj je stajalo, umivaju se ukućani. Običaj je da se tog dana mladi međusobno daruju cvećem.
S obzirom da je ovaj praznik u vreme uskrnjeg posta, crkveno pravilo je da nije dobro na taj dan igrati i pevati.
Ali, Srbi ne bi bili Srbi da svako nema neko svoje pravilo. Tako u nekim selima postoji običaj po imenu Lazarice. Tog dana, devojke okićene vrbovim granama, idu od kuće do kuće i pevaju pesme koje prizivaju zdravlje.
Tu se jasno vidi veza ovog praznika sa mnogo starijim praznikom buđenja proleća koji korene vuče iz prethrićanskog perioda.
Na Opanak.net ovako su opisali tu scenu: Pesmu pevaju devojke lazarice dok premetaju jedno manje dete iz ruke u ruku slaveći plodnost. Devojaka je najčeće morao biti neparan broj.
Jedna devojka bila bi preobučena u muko odelo predstavljajući Lazara. U ruci bi drala tap, jatagan ili maramu, a na glavi kalpak ili eir okićen cvećem ili perjem.
I Lazarica, devojka obučena u svečano belo odelo, bila bi okićena cvećem dok bi joj tanki veo prekrivao lice. Ostale devojke – pevačice takođe su bile svečano obučene, okićene cvećem, u ruci noseći beli luk, zvonca i praporce. Uz pesmu, plesale bi i ile od kuće do kuće, a domaćini bi ih darivali najčeće jajima ili posnim kolačima.
Neke pesme je zabeleio i Vuk St. Karadić, od kojih su stihovi najpoznatije:
Lazi, Lazi, Lazare!
Te dolazi do mene,
Prihvataj se za mene:
Za svilene rukave,
Za svilene marame,
Za klečene koulje.
Sa ovim danom počinju veliki Vaskrnji praznici.
Predanje
Lazareva subota je sećanje na događaj u Vitaniji, gde je iveo mladi čovek Lazar sa sestrama Martom i Marijom, koji je sa svim pojedinostima opisao jevanđelist Luka.
Na vest o smrti Lazarevoj, kako je zapisano u Jovanovom Jevanđelju, Isus je doao u Vitaniju, gde je njegov prijatelj već četiri dana bio sahranjen.
Doao je do groba, naredio da se skloni grobni kamen i pozvao Lazara da izađe, to je on i učinio, sav uvijen u pogrebne pokrove, kae predanje koje je preneo sveti Jovan u svom Jevanđelju.
Ovaj događaj smatra se u hrićanstvu pobedom ivota nad smrću i nagovetaj Hristovog stradanja i vaskrsenja, u kome je osnova novozavetne vere.
To poslednje čudo Hristovo, koji se već pročulo po čudesnim isceljenjima i drugim podvizima kojim je potvrđivao snagu potonje vere, ozlojedilo je judejske svetenike i uzrok je presude na smrt raspećem koju mu je u sredu, u nedelji stradanja, izrekla jevrejska skuptina Sinedrion.
Lazar je iveo jo trideset godina kao episkop na Kipru, gde ga je posetila i Bogorodica i poklonila mu omofor, njenom rukom izvezen.
Spomen svetog Lazara Četvorodnevnog slavi se od prvih dana hrićanstva, a njegovo ime je simbolično i na hebrejskom "el-azar" znači - Bog je pomogao.
Njegove moti počivaju danas u Carigradu, gde su prenete 890. godine sa Kipra, odnosno iz Kitona kod Larnake, gde je stajala nadgrobna ploča sa natpisom "Hristov prijatelj".
