Deteljnije o lokalnim izborima

Koje su nadležnosti mog grada (opštine)?
U nadležnosti Vašeg grada spadaju komunalne delatnosti (vodovod,toplane, gradski prevoz, čistoća, pijace, parkovi, parkirališta,groblja...), staranje o stambenim zgradama, donošenje urbanističkihplanova, uredjenje i korišćenje gradjevinskog zemljišta, poslovnogprostora, staranje o ulicama i lokalnim putevima, staranje o zaštitiživotne sredine, osnivanje ustanova i organizacija u oblasti osnovnogobrazovanja, kulture, primarne zdravstvene zaštite, sporta, dečije isocijalne zaštite....

U nadležnost Vašeg grada ne spada RUJP (Republička Uprava javnihprihoda) iako se dešava da se nalazi u istoj zgradi gde se nalazi igradska ili opštinska uprava. RUJP je u nadležnosti Republike Srbije.

Koje su nadležnosti moje opštine u Beogradu?
Nadležnost Vaše opštine odredjuje Vaš grad svojim Statutom. Sve što gradpoveri opštini to je njena nadležnost. Najčešće su to poslovi uprave(izdavanje raznih izvoda iz javnih knjiga, izdavanje uverenja ilipotvrda, izdavanje dozvola itd.), nadležnosti vezane za obrazovanje,zdravstvenu zaštitu, dečiju i socijalnu zaštitu, itd... Za vršenje ovihposlova Grad prenosi odgovarajuću sumu novca iz svog budžeta u budžetopštine.

Kako mogu da upravljam svojim gradom (opštinom)?
Vi upravljate svojim gradom (opštinom) posredno, preko svojihpredstavnika koje ste izabrali na lokalnim izborima, a ti predstavnicisu odbornici skupštine grada i skupštine opštine, kao i gradonačelnik ipredsednik opštine, ali i neposredno putem gradjanske inicijative, zboragradjana i referendumom.

Koje su nadležnosti skupštine grada (opštine)?
Skupština je najviši organ odlučivanja u jedinici lokalne samouprave.Ona donosi odluke iz svih onih oblasti koje su u nadležnosti grada(opštine). Skupština takodje usvaja i svoj Statut, budžet, programrazvoja, itd.

Skupština je organ koji, na predlog gradonačelnika (predsednikaopštine), bira članove gradskog (opštinskog) veća, kao i načelnikagradske (opštinske) uprave.

Skupština grada (opštine) ima svog predsednika, zamenika predsednika isekretara, koji se staraju o organizaciji rada skupštine.

Kako biram svoje predstavnike u skupštini grada i skupštini opštine?
Svoje predstavnike birate na lokalnim izborima i njihov mandat traječetiri godine. Oni u Vaše ime i u Vašem interesu rukovode gradom(opštinom).

U jednicama lokalne samouprave koje su ustanovljene kao gradovi(Beograd, Novi Sad, Niš i Kragujevac), biraćete svoje predstavnike uskupštini grada, ali i predstavnike u skupštini opštine.

Odbornike u skupštini grada i odbornike u skupštini opštine biraćetetako što ćete na izborima imati priliku da glasate za listu kandidata zaodbornike skupštine grada i za listu kandidata za odbornike za skupštinuopštine, a ne za pojedinačnog kandidata, kao što je bio slučaj naranijim izborima. Koliko mandata će dobiti lista zavisi od broja glasovakoji je osvojila. U raspodeli mandata učestvuju samo one liste kojeosvoje 3% glasova birača koji su glasali, ostale neće osvojiti mandate.Mandati se dele izmedju lista koje su prešle ovaj cenzus i to srazmernobroju glasova koji je svaka lista osvojila.

Koje su nadležnosti gradonačelnika, odn. predsednika opštine?
Gradonačelnik (predsednik opštine) predstavlja i zastupa grad (opštinu),vrši izvršnu funkciju grada (opštine), a to znači da izvršava odlukeskupštine grada (opštine), predlaže skupštini grada (opštine) donošenjeodluka za koje je ona nadležna, zatim usmerava i uskladjuje rad gradske(opštinske) uprave, predlaže postavljanje načelnika u upravi,naredbodavac je izvršenja budžeta....

Naglašavamo, predsednika skupštine grada i predsednika skupštine opštinenazivali smo gradonačelnikom i predsednikom opštine. To nije isto.Gradonačelnika i predsednika opštine biramo neposredno i njihovefunkcije su gore iznete, a predsednik skupštine grada i predsednikskupštine opštine se biraju iz redova odbornika i oni su predsedavajućina sednicama skupštine.

Kako biram gradonačelnika i predsednika opštine?
Gradonačelnik i predsednik opštine su takodje Vaši predstavnici kojitreba da rade u Vaše ime i u Vašem interesu. Birate ih neposredno naizborima, na period od četiri godine, glasajući za jednog od kandidata.Kandidat koji je dobio nadpolovičnu većinu glasova birača koji suglasali izabran je za gradonačelnika, odn. za predsednika opštine. Akonijedan nije osvojio taj broj glasova, onda ćete se ponovo opredeljivatiza gradonačelnika, odn. predsednika opštine u drugom krugu izbora. Tadaćete imati priliku da birate izmedju ona dva kandidata koja su imalanajveći broj glasova. Pobedjuje kandidat koji dobije više glasovabirača.

Gradonačelnik, odn. predsednik opštine ima svog zamenika koga samimenuje.

Kako se vrši opoziv gradonačelnika?
Imate mogućnost da opozovete gradonačelnika (predsednika opštine).Potrebno je prethodno da podnesete predlog za opoziv gradonačelnika(predsednika opštine). Predlog mora da podrži najmanje 10% birača svojimpotpisom, zatim se o tom predlogu izjašnjavaju birači neposredno, agradonačelnik (predsednik opštine) je opozvan ukoliko za njegov opozivglasa većina birača koji su glasali.

Koje su nadležnosti gradskog, odn. opštinskog veća i kako se ono bira?
Gradsko (opštinsko) veće je organ koji uskladjuje rad gradonačelnika(predsednika opštine) i skupštine grada (skupštine opštine), predlažebudžet skupštini, vrši nadzor nad radom uprave i pomaže gradonačelniku(predsedniku opštine) u vršenju poslova iz njegove nadležnosti. Članoveveća bira skupština, na period od četiri godine, a na predloggradonačelnika (predsednika opštine). Skupština može izabrati članoveveća i po svom nahodjenju ukoliko dva puta uzastopno ne usvoji predloggradonačelnika (predsednika opštine). U gradsko (opštinsko) veće pofunkciji ulaze gradonačelnik (predsednik opštine), koji i predsedavasednicama, i njegov zamenik.

Kako mogu neposredno da upravljam svojim gradom i svojom opštinom?
Možete uticati na donošenje odluka u Vašem gradu i u Vašoj opštini putemgradjanske inicijative, zbora gradjana i referenduma.

Gradjanska inicijativa je način da gradjani predlože skupštini grada(opštine) ili donošenje odredjenog akta kojim će se urediti pitanje iznadležnosti skupštine ili promenu statuta ili raspisivanje referenduma.Da bi predlog podnet gradjanskom inicijativom bio punovažan potrebno jeda ga svojim potpisima podrži najmanje 10% birača, osim ako statutomjedinice lokalne samouprave nije utvrdjen veći broj. Značaj ovakvogoblika Vašeg aktivizma je veliki, jer možete uticati da dobijete odlukekakve smatrate da su najbolje. Skupština je dužna da se izjasni o Vašempredlogu u roku od 60 dana od dobijanja predloga. Ona predlog možeusvojiti ili odbiti, ali je svakako dužna da obrazloži Vama svoj stav.

Zbor gradjana je način da gradjani dela grada ili opštine raspravljaju idaju predloge o pitanjima iz nadležnosti svih organa jedinice lokalnesamouprave. Predlozi zbora gradjana usvajaju se većinom glasovaprisutnih gradjana i podnose se organima. Organi kojima su predlozipodneti, kao i u slučaju gradjanske inicijative, dužni su da se opredlozima izjasne, da li ih usvajaju ili ne, i da o tome izvestegradjane.Referendum je način da se izjasnite da li ste za ili protiv neke odlukekoju donosi skupština grada (opštine).

Referendum može da raspišeskupština na sopstvenu inicijativu, ali ako Vi, gradjani, zahtevateraspisivanje referenduma putem gradjanske inicijative, onda skupštinamora da raspiše referendum. Odluka na referendumu je doneta ako za njuglasa većina gradjana, ali je potrebno da je na referendum izašlo višeod polovine ukupnog broja birača.

Jedna od novina, kojom se dodatno obezbedjuje demokratski uticajgradjana na unapredjivanje lokalne samouprave je i Savet za razvoj izaštitu lokalne samouprave. Ovaj savet skupština grada (opštine) može(ali i ne mora) formirati, a činili bi ga ugledni i stručni pojedinci,gradjani, a čiji zadatak bi bio da skupštini podnosi predloge, kako bise unapredila lokalna samouprava, a takodje i zaštitila njena prava idužnosti.

Da li će uprava u mom gradu i mojoj opštini postati efikasnija?
Zakon o lokalnoj samoupravi predvidja niz novina koje bi trebalo daunaprede rad uprave i da je učine ne samo efikasnijom, već i bližomgradjanima.

U upravi se može (ali i ne mora) postaviti glavni arhitekta čijenadležnosti su iniciranje izrade urbanističkih planova, davanjeuputstava i mišljenja pri izradi arhitektonskih projekata od značaja zagrad (opštinu), kako bi se zaštitile i očuvale arhitektonske vrednosti iambijentalne celine, a saradjuje i sa ustanovama za zaštitu kulturnihdobara. Pored glavnog arhitekte u upravi se mogu postaviti i drugiglavni stručnjaci za pojedine oblasti. I glavnog arhitektu i ostaleglavne stručnjake postavlja gradonačelnik (predsednik opštine).

U upravi se može (ali i ne mora) angažovati gradski (opštinski) menadžerčiji je osnovni zadatak da podstiče ekonomski, privredni razvoj grada(opštine) kroz odgovarajuće projekte, kroz podsticanje investicija iprivlačenje kapitala, kao i kroz podsticanje preduzetništva.

U slučajevima kada su prava i interesi gradjana povredjeni nezakonitim inepravilnim radom uprave, gradjani će moći da se obrate gradjanskombraniocu (ombudsmanu). Gradjanskog branioca (ombudsmana) može (ali i nemora) da postavi skupština grada (opštine). Postavlja se iz redauglednih i politički nepristrasnih ličnosti. Njegov zadatak jeste daštiti gradjane od lošeg rada uprave, a on će to činiti bilo posopstvenoj inicijativi, bilo po prigovoru gradjana. Uprava je dužna damu dostavi sve podatke i informacije, koje traži, a koje su od značajaza njegov rad. U slučajevima kada utvrdi da postoji nezakonit inepravilan rad uprave davaće preporuke upravi i obaveštavaće o tomeskupštinu.

U gradovima (opštinama) u kojima jedna nacionalna zajednica čini više od5% ili sve zajednice ukupno čine više od 10% stanovnika osniva se savetza medjunacionalne odnose koji čine predstavnici nacionalnih zajednica.Predstavnike mogu imati nacionalne zajednice koje u ukupnom brojustanovnika imaju učešće 1%. Savet se bavi pitanjima ostvarivanja,unapredjivanja i zaštite nacionalne ravnopravnosti.