Rezervat Brzansko moravište, blago Srbije, "pliva" u smeću

Specijalni rezervat prirode Brzansko moravište, jedno od poslednjih očuvanih močvarnih staništa ptica, vodozemaca i gmizavaca u doline Velike Morave, na meti je divljih odlagača smeća, navodi se u zapisniku inspektora koji su prošlog meseca obavili vanredni pregled.

Oni su konstatovali i da su u stablu bele topole, najvećeg prečnika u Srbiji, lovci napravili čeku za lov divljači.

Inspektori Ministarstva poljoprivrede i životne sredine Miško Bešikić i Ljubomir Malezanović predleg su obavili po prijavi iz Šumadijskog upravnog okruga u Kragujevcu, a u zapisniku, koji je dostavljen Tanjugu, navodi se još da je tokom obilaska terena utvrđeno da se na prilaznom putu ne nalazi tabla za obeležavanje zaštićenog područja, niti su uočene oznake granica zaštićenog područja, kao ni oznake granica pojedinih zona zaštite.

"Na mestu gde bi trebalo da počinje zaštićeno prirodno dobro Specijalni rezervat nalazi se manje smetlište na kojem je odložen uglavnom komunalni otpad. Dalje putem prema stablu bele topole nailazi se na deponiju koja je delimično poravnata, a u nastavku gomile smeše plastike, plastične kese, rolne za pakovanje proizvoda, gomile komunalnog otpada i zemlje", navodi se u zapisniku.

Stablo bele topole je, kako su ustanovili inspektori, delimično oštećeno postavljanjem čeke između grana, a takođe oni nisu uočili pojas trske oko jedine stalne vodene površine gde je predviđena. Inspektori su u vanrednom pregledu proveli četiri i po sata, a u prijavi Ministarstvu iz Šumadijskog okruga piše još da je rezervat 'Brzansko moravište', uništen, razrovan kopanjem šljunka, da na tom području fabrika 'Brzan plast' ispušta otpadne vode u potok koji se uliva u rezervat, te da građani odlažu otpad, a da se riba lovi strujom i mrežama...".

Rezervatom od 2013. godine upravlja Grad Jagodina, a u Upravi za zaštiti životne sredine grada, rečeno je novinarima da je "pokrenut postupak i da se radi na prikupljnaju novih informacija i dokaza".

Turistička organizacija Jagodine već dve godine ima u planu da iz sredstava fondova Ministarstva organizuje izlete i posete Brzanskom moravištu, da uredi prostor sa vidikovcima za posmatranje ptica, te da uradi sve što je neophodno kako se ne bi narušili ekološki poredak, odnosno flora i fauna sistema na močvari. Rezervat se nalazi između sela Brzan (opština Batočina) i sela Miloševo (Jagodina), površine je 64,75 hektara, od kojih je 49,75 hektara teritorija Jagodine.

Od Beograda je udaljeno 100 kilometara, od Jagodine 20 i od Batočine osam kilometara.

"To je prirodna mrtvaja nastala na prostoru starog meandra reke Morave, gde su se i pored određenog antropogenog pritiska sačuvale osnovne vrednosti jednog močvarskog ekosistema", navodi se u informaciji Zavoda za zaštitu prirode Srbije. Ostala vlažna staništa uz Veliku Moravu su u najvećoj meri isušena i pretvorena u obradive površine, dok je mali broj preostalih bara i mrtvaja devastiran eksploatacijom šljunka ili je pretvoren u odlagalište otpada, navode stručnjaci Zavoda. Oni napominju da na Brzanskom moravištu "redovno boravi 59 strogo zaštićenih vrsta ptica od kojih se 29 i gnezdi na ovom lokalitetu", te da je "Brzansko moravište" od izuzetnog značaja i kao reproduktivni centar za više vrsta vodozemaca i gmizavaca.

Inače, stablo bele topole s najvećim prečnikom u Srbiji stručnjaci Zavoda otkrili su pre tri godine prilikom istraživanja "Brzanskog moravišta", a reč je topoli prečnika 36,3 metara, koja pod krošnjom ima 816,45 kvadratnih metara i čije je stablo vitalno, a procenjena starost 180 do 200 godina.