Smederevo, grad sa dušom i bogatom istorijom

Ovaj velelepni grad "krije" brojne znamenitosti, od srednovekovne tvrđave, Karađrođevog duda, crkve Svetog Georgija, crkve uspenja Presvete Bogorodice, do vile Obrenovic Zlatni Breg. 

Pored ovih znamenitosti, kada krenete put Smedereva, možete uživati i u krstarenju Dunavom, kupanju na jezeru, a možete se opustiti i u pogledu na prelepi Dunav, uz neprikosnovene gastronomske specijalitete i smederevska vina.

Smederevo je izgrađeno na strateški veoma značajnom mestu. Nekada je ovaj grad čuvao granicu Rimskog carstva, a krasnije je pokraj njega prolazio Carigradski drum. 

Ipak, poseban značaj je Smederevo dobilo početkom XV veka kada ga je srpski despot Đurađ Branković učinio poslednjom srednjovekovnom prestonicom Srbije.

Po uzoru na Carigrad i njegove bedeme, despot Đurađ je na rubu ovog starog grada izgradio vekovni simbol Smedereva, tvrđavu sa pogledom na ušće Jazave u Dunav.

Tvrđava Smederevo

Na ušću reke Jezave u Dunav, na površini od 11 hektara nalazi se jedna od najvećih srednjovekovnih tvrđava u Evropi – Smedervska tvrđava. Tvrđava je podignuta za samo dve godine uz veliku žrtvu graditelja.

Legende kažu da su graditelji umirali od iznemoglosti, a narod je krivio despoticu prokletu Jerinu, po kojoj se naziva još i Jerinin grad.

Smederevska tvrđava je trouglastog oblika, ima 25 visokih kula i sastoji se od Velikog i Malog grada.

Mali grad je sagrađen prvi i u njemu je bila  rezidencija Despota Đurđa i njegove porodice, kao i biblioteka i kovnica novca. Zatim je podignut i Veliki grad sa bedemima, a sa kopnene strane prokopan je rov koji je spajao reke Dunav i Jezavu. 

U Velikom gradu Smederevske tvrđave su bili smešteni vojnici i lokalno stanovništvo. Pad Smederevske tvrđave 1459. godine označio je i konačni pad srpske srednjevekovne države.

Tvrđava je preživela vekove, a najveće oštećenje je doživela tokom Drugog svetskog rata kada je u velikoj eksploziji municije koja je bila smeštene unutar tvrđave uništen najveći deo Velikog grada. 

Mali grad je otvoren za posetioce i u njemu se održavaju brojne kulturne manifestacije poput pozorišnog festivala Tvrđava teatra.

Bilo da je posmatrate iz vazduha, sa Dunava ili prošetate njenim zidinama, tvrđava će vas oduševiti svojom monumentalnošću i lepotom.

Okružena Dunavom, Jezavom i širokim vodenim rovom, smederevska tvrđava se u vreme svoje gradnje od 1428. do 1430. godine, ubrajala među najveće srednjovekovne tvrđave u Srbiji i Evropi.

Mali grad Smederevske tvrđave otvoren je za posetioce svakog dana od 08 do 20 časova.

Vila Obrenovic "Zlatni Breg"

Vila "Zlatni breg", poznatija kao letnjikovac dinastije Obrenović, nalazi se na 4 kilometara od centra grada, u naselju Plavinac.

Dvorski život ovde je ustanovljen za vreme kralja Milana i kraljice Natalije. U letnjikovcu je kraljevski par priređivao zabave i okupljao poznate umetnike i književnike.

Današnji izgled enterijera Vile čini postavka Istorijskog muzeja i Muzeja primenjene umetnosti u Beogradu. Malo je sačuvano originalnih predmeta iz vremena Obrenovića.

Oko vile se nalazi uređeni dvorski park sa jednim od najlepših pogleda na Dunav i Panonsku niziju.

Sstruja

Crkva Svetog Georgija

Hram Svetog Georgija sagrađen je u periodu od 1850-1854. godine. Zidan je po ugledu na manastir Manasiju i treći je po veličini hram u Srbiji. Rađen je od belog mermera po projektu Jana Nevole a graditelj je bio Andreja Damjanov.

Ovaj hram karakterišu pet kupola i visoki zvonik na zapadnoj strani. Iznad zapadnog portala hrama Svetog Georgija nalazi se  skulpturalna predstava Sv.Georgija i aždahe.

Cornelius Bechtler

Crkva Uspenja Presvete Bogorodice

Još jedna znamenitost koja je vredna vaše posete i vašeg vremena je crkva Uspenja Presvete Bogoridice, koja se nalazi na Starom groblju na Karađorđevom brdu. 

Nastala je u prvoj polovini 15.veka. Veruje se da je bila grobna kapela smederevskog mitropolita Atanasija.

Uz oltar crkve, na severnoj strani, nalazi se grob Dimitrija Davidovića, za kojeg kažu da je “otac srpskog novinarstva”,  a nedaleko je i grobna kapela smederevskog dobrotvora Dine Mančića.

Pored toga, na ovom mestu se takođe nalazi i spomen-kosturnica žrtvama petojunske eksplozije, po projektu Deroka.

Pavle Marjanović

Karađorđev dud

Karađorđev dud je još jedno značajno istorijsko mesto u Smederevu. Kakva priča se zapravo krije iza ovog mesta?

Naime, prema predanju, ispod duda je tadašnji turski zapovednik grada, Dizdar Muharem Guša, predao ključeve grada Voždu Karađorđu Petroviću 8. novembra 1805. godine i tako simbolično proglasio Smederevo po drugi put u istoriji za prestonicu Srbije.

Pored toga, Karađorđev dud je takođe i botanički raritet, jer je star preko trista godina.

Nalazi se u centru grada u neposrednoj blizini gimnazije.

Ukoliko krenete put Smedereva, znajte da možete obići još nekoliko lokaliteta:

• Tvrđava Golubac
• Vojni logor Viminacijum
• Tvrđava Ram
• Srebrno jezero
• Vinča