Srba sve manje

Srbi odumiru i postaju stariji. S najmanjim procentom mladih u svetu – svega 19,7 odsto – postaju deseti na listi najstarijih naroda na svetu. Prema poslednjem popisu stanovništva, manje nas je nego 1991. godine, a prema procenama stručnjaka, za 25 godina postaćemo nacionalna manjina u svojoj zemlji.

Statistika kaže da Srbija u 2002. godini ima 7.498.001 stalnog stanovnika. Od tog broja u centralnoj Srbiji živi 5.466.009, a u Vojvodini 2.031.992 stanovnika, kažu rezultati popisa stanovništva u 2002. godini. U odnosu na rezultate popisa iz 1991. godine, kada je, ne računajući Kosovo i Metohiju, prebrojano 7.581.437 stanovnika, broj stanovnika Srbije je manji za 83.436, odnosno za 1,1 odsto, iako su ovoga puta popisom bile obuhvaćene i izbeglice. Očekuje se da će se smanjenje broja stanovnika i povećanje prosečne starosti nastaviti i u narednim godinama, a taj proces je toliko odmakao da su podsticajne mere za povećanje nataliteta već zakasnile, smatraju stručnjaci Republičkog zavoda za statistiku.

Mladih sve manje

Broj onih koji spadaju u tri petogodišta – rođenih u poslednjih 15 godina – drastično je smanjen. Maloletnog stanovništva u Srbiji je samo 19,7 odsto, a u svim dosadašnjim popisima taj udeo je bio daleko iznad 20 odsto.

Stanovništvo od preko 60 godina starosti brojnije je od onih koji imaju do 19 godina.

Na smanjenje broja popisanih građana Srbije uticalo je delimično i to što je definicija stalnog stanovništva u poslednjem popisu usklađena sa evropskim i svetskim standardima.

Na popisu iz 1991. godine pobrojani su svi koji su imali prijavljen boravak u Srbiji, bez obzira na to žive li ovde ili su već duže vreme u inostranstvu. Prema novim propisima u poslednjem popisu kao stalno stanovništvo nisu popisani oni koji se u inostranstvu nalaze duže od godinu dana, ali su popisana sva izbegla lica koja su bez državljanstva, i svi strani državljani koji duže od godinu dana borave u Srbiji. U popis nisu ušla interno raseljena lica sa Kosova i Metohije.

U odnosu na prethodni popis, 2002. zabeležen je porast onih koji nisu hteli da se izjasne o nacionalnoj pripadnosti (100.000 više nego pre deset godina), na šta po Ustavu imaju pravo. Znatno je smanjen i broj onih koji se izjašnjavaju kao Jugosloveni, na šta je uticao raspad federacije i neizvesnost oko novog imena države, ali njihov prirodni priraštaj je pozitivan, kažu podaci Republičkog zavoda za statistiku.

Nema ni smene generacija

Ova demografska slika, koju daje prošlogodišnji popis stanovništva, upozorava na to da imamo sve manje dece predškolskog i školskog uzrasta. Do 1955. godine na prostoru Srbije nije bilo obnove stanovništva ni za prostu smenu generacija, a u poslednjih 15 godina je ostvarena depopulacija.

Kada je već reč o deci, na hiljadu stanovnika Srbija je 1950. imala 29 živorođene dece, a 1997. samo 12. Dok su između 1921. i 1925. u centralnoj Srbiji žene rađale petoro dece a u Vojvodini 4,5, već u međupopisnom periodu od 1931. do 1935. u centralnoj Srbiji broj je opao na 4,3 a u Vojvodini na 3,1. Od 1950. do 1955. u centralnoj Srbiji broj je bio 2,8, a u Vojvodini 2,6. Danas je na teritoriji centralne Srbije taj broj 1,43 (Vojvodina – 1,44), a samo za prostu reprodukciju populacije potreban je broj od 2,1.

Sada jedan bračni par ima decu u proseku 0,9, trećina brakova je bez dece, a trećina je onih koji nikada ne stupe u brak.