Uskoro dokumentarni film "Stradanje monaha u manastiru Miholjska prevlaka"

Priča o kojoj se mudro i dugo ćutalo. Biće to zanimljiva priča o onome o čemu se vrlo malo zna.

Kroz film nas vodi narator Vladimir Jocović, pričom upotpunjenom kazivanjem arhimandrita Benedikta i pričom oca Mihajla… oni nas vode kroz priču manastira, stradanju Prevlačkih monaha koji su otrovani od strane katolika, monahinje Ekatarine koja je obnovila crkvu, bogatoj manastirskoj riznici, o Ilovačkoj krmčiji Svetog Save, najstarijoj ikoni Sv. Nikoke koja se čuva u riznici manastira, Krstionice suze Njegoševe koju su vernici branili da je ne sruše (tada su krenule i litije po Crnoj Gori, koje su i dovele do političkih promena).

U nizu ostrva Tivatskog zaliva – Boke kotorske,  poznatijih pod nazivom Krtoljski arhipelag, kao biser Jadranskog mora,  nalazi se ostrvo Cveća.

Upravo na njemu je podignut manastir posvećen Svetom arhangelu Mihailu, poznatiji kao Miholjska prevlaka.

Ovaj manastir ima istorijski značaj za Srpsku pravoslavnu crkvu. Naime, nakon dobijanja crkvene autokefalnosti, prvi srpski arhiepiskop Sveti Sava je za sedište novoustanovljene Zetske episkopije odredio upravo ovaj manastir.

U njemu je, 1262. godine nastao Ilovački prepis Zakonopravila Svetog Save, to jest Krmčije, najstariji sačuvani prepis Zakonopravila.  Pisan je na pergamentu i ima 398 listova. Vekovima je čuvan u ovom manastiru, i to do Drugog svetskog rata, kada je od strane ustaša ukraden i odnešen u Zagreb. Danas se čuva u biblioteci Hrvatske akademije znanosti i umjetnosti u Zagrebu.

Danas, sedište srednjovekovne Zetske episkopije još uvek počiva u ruševinama.

U neposrednoj blizini, nalazi se crkva Svete Trojice, u kojoj se čuvaju mošti 72 Miholjskih mučenika stradalih od rimokatolika Mlečana sredinom 15. veka, tačnije 1452. godine.

Dugo se ćutalo o ovom zločinu, koji je vekovima  bio prekriven velom tajne.

Ipak, nema ničeg skrivenog što se neće otkriti, i tajnog što se neće doznati. Svete mošti monaha mučenika su pronađene 1997. godine. Iste godine, toksikološkim analizama rađenim na Vojno Medicinskoj Akademiji u Beogradu, trovanje monaha dobilo je zvaničnu potvrdu.

Obnova ovog značajnog za Srbe manastira traje i dalje.

Tokom svoje duge istorije, Prevlački manastir je više puta rušen i obnavljan.

Srpski kralj Stefan Prvovenčani zatekao je 1185. godine manastir u ruševinama.

Isti je obnovio do 1219. godine kao svoju zadužbinu.  Da bi ubrzo u obnovljenom manastiru, njegov brat, Sveti Sava, tada već prvi arhiepiskop srpski, osnovao srpsko-pravoslavnu episkopiju, prvu u Zeti i na Primorju.

Car Dušan je istu podigao na nivo mitropolije sredinom 14. veka, tačnije aprila 1346. istovremeno kada je podigao Srpsku pravoslavnu crkvu na nivo patrijaršije, sa sedištem u Peći. Do tada je Miholjska metohija bila je značajnija i važnija od Pećke. Bila je starija, a i nalazila se na isturenom mestu – na sudaru civilizacija Istoka i Zapada.

Na ovom mestu se nalazio veliki manastir sa tri oltara i velikim zvonikom koji je zasmetao rimokatolicima. U nameri da unište manastir,  rasadnik Pravoslavne duhovnosti, zatrovali su velike ribe i doneli ih monasima na dar. Da bi se otklonila svaku sumnja, došao je i jedan vlastelin kotorski sa protivotrovom, s namerom da se nakon večere vrati. Ali, i on se otrovao i umro zajedno sa 72 srpska pravoslavna monaha. Posle ovog zločina narod se i dalje tu okupljao na velike praznike. Tada ih, neprijatelji ih oklevetaše mletačkoj vladi da se tu skupljaju zbog organizovanja rušenja mletačke vlasti.

Odmah je poslana jedna galija koja je razorila manastir, o ovome je pisao Lazar Tomanović.

Takođe, ima izvora koji svedoče, da su odmah po trovanju monaha proglasili epidemiju zarazne bolesti kuge i srušili manastir, da ne bi došlo do daljeg širenja zaraze.

Ipak, 1997. godine, toksikološkim analizama rađenim na Vojno Medicinskoj Akademiji u Beogradu, potvrđeno je da su monasi otrovani.

Film je u režiji istoričara Đorđa Bojanića.

Montaža: đakon Dejan Jovanović.

Narator: glumac Vladimir Jocović.

Naratorski tekst: Đorđe Bojanić uz saradnju sa đakonom Dejanom Jovanovićem.

Kamera (video) i fotografije: Đorđe Bojanić.

U filmu čućemo i kazivanje pesnika dr Danila Vasojevića o Prevlačkoj plavoj grobnici.

Trejler za film uradio je Slaven Stevelić a muzika tamburaški orkestar 100% ćirilica.

Špicu i uvodni deo filma radiće radio Glas Niške Eparhije.

Hvala Romanu Tairovu i bratu Gojku Raičeviću (glavni urednik IN4S) na saradnji i dronu.

Plakat za film: Filip Klain.

Sve ovo što radim je bez donacija i priloga, niko ovaj projekat ne finansira. Film po realizaciji biće prikazan na sajtu Srpska istorija preko jutjuba, i neće imati komercijalnu i finansijsku dobit, moći će svi operateri i sajtovi da emituju film, bez nadoknade, naglašava Đorđe Bojanić, glavni urednik sajta Srpska istorija.

*Hvala igumanu Benediktu i ocu Mihajlu i celom bratstvu.

Hvala im i na gostoprimstvu, velika je to čast.

Hvala Bogu!