45 godina od smrti Bojana Stupice

Izuzetno obrazovan i talentovan sagradio je tri pozorišta, odgajio mnogo talentovanih glumaca, napravio mnogo antologijskih predstava.

Već sa 19 godina, kao uspešan student arhitekture u Ljubljani, Stupica je putovao po Evropi kako bi upoznao pozorišta, a 1945. godine postavljen je za pomoćnika upravnika Drame Narodnog gledališča u Ljubljani. Kao umetnički rukovodilac na tom mestu je bio od 1947. do 1955. godine.

Za svoju prvu predstavu "Voina i mir" uradio je prevod teksta, scenografiju, kostim, režiju i učestvovao je u njoj kao glumac. U periodu od 1934. do 1940. godine režirao je čak 28 predstava u Mariboru, Ljubljani i Beogradu.

Tokom studijskog putovanja 1946. godine u Moskvi i Lenjingradu upoznaje rad sovjetskih pozorišta, nakon čega novembra iste godine predaje Komitetu za umetnost i kulturu u Beogradu elaborat za osnivanje centralnog jugoslovenskog teatra po uzoru na ruski MHAT. To je današnje Jugoslovensko dramsko pozorište (JDP).

U toj ustanovi je okupio reprezentativnu ekipu glumaca iz Zagreba, Splita, Ljubljane, Novog Sada i Sarajeva koji su tada stvarali novu instutuciju visokog literarnog i scenskog nivoa. Glumci koji su u to vreme radili u tom pozorištu su Tomislav Tanhofer, Dejan Dubajić, Milan Ajvaz, Karlo Bulić, Kapitalina Erić, Rahela Ferari, Mira Stupica, Stevo Žigon, Mlađa Veselinović...

Od 1959. godine Stupica je neumorno radio, režirao je u Narodnom pozorištu, "Bošku Buhi" i novoosnovanom "Ateljeu 212". Atelje je tada još bio u malom nepodesnom prostoru i Stupica je odlučio da se izbori za novi, bolji prostor i da formira stabilno jezgro budućeg pozorišta.

Okupio je ekipu velikana glumačke scene: Taška Načića, Ružicu Sokić, Boru Todorovića, Branku Petrić, Petra Banićevića i druge i uz brojne peripetije, projektovao je i otpočeo sa gradnjom zgrade novog pozorišta - Ateljea 212. Sa Radošem Novakovićem bio je prvi rukovodilac, a potom je to mesto preuzela Mira Trailović.

Godine 1964. prelazi u slobodne umetnike, a 1968. ponovo postaje upravnik JDP-a. Iste godine doveo je u to pozorište grupu glumaca koji su obeležili Jugoslovensku glumačku scenu Gojka Šantića, Tanasija Uzunovića, Milana Gutovića, Josifa Tatića, Slobodana Djurića, Ivana Bekjareva, DJurdjiju Cvetić, Svetlanu Bojković, Mirjanu Vukojčić, Branka Cvejića.

Stupica gradi i svoje treće pozorište, koje će posle njegove smrti, 1970. godine, poneti njegovo ime "Teatar Bojan Stupica“.

Stupica, rođen 1. avgusta 1910. godine u Ljubljani, režirao je pozorišne komade: Dundo Maroje, Leda, U agoniji, Aretej, Kavkaski krug kredom, Ribarske svadje, Krvave svadbe, Opera za tri groša, Idiot, Poseta stare dame, Sveta Ivana, Glorija, Madam San-Žen, Dantonova smrt, Jaje, Bogojavljenska noć, Braća Karamazovi i filmove: Jara gospoda, U mreži.