Od Dimitrija do Irineja: Ko je sve u poslednjih sto godina bio na čelu SPC

1. Dimitrije

Rođen 1846. godine u Požarevcu, prvi patrijarh posle obnove Patrijaršije bio je Dimitrije Pavlović. On je ovo zvanje dobio 31. oktobra 1920. godine, a ustoličenje je obavljeno u Sabornoj crkvi u Beogradu.

Dok je Dimitrije bio partijarh, tri nove eparhije su osnovane - češko-moravska, američko-kanadska i bihaćka. Obnovljena je i stara braničevska eparhija, a upravo je Dimitrije započeo spremanje novog ustava SPC, koji je proglašen tek posle njegove smrti.

Preminuo je 1930. godine u Bogradu, a po sopstvenoj želji sahranjen je u manastiru Rakovica.

Patrijarh Varnava. Foto: Vikipedija/Javno vlasništvo

2. Varnava

Varnava Rosić rođen je 29. avgusta 1880. godine, u Pljevljima. Na mesto patrijarha SPC došao je 1930, a dok je on bio na čelu, napravljena je prava obnova ove institucije.

Srpska pravoslavna crkva, koja je ranije bila podeljena na šest administartivnih i jerarhiskijskih područja, većim delom je ujedinjena upravo pod vođstvom patrijarha Varnave.

U njegovo vreme podignut je i manastir Vavedenje u Beogradu, kao i zgrada Patrijaršije. Takođe, započeta je izgradnja Hrama Svetog Save, jednog od najvećih pravoslavnih hramova.

Preminuo je 1937. godine, a sahranjen je u Crkvi Svetog Save na Vračaru.

Patrijarh Gavrilo. Foto: Vikipedija/Javno vlasništvo

3. Gavrilo

Rođen je u Vrujcima, a doktorirao je na Bogoslovskom fakultetu Univerziteta u Atini.

Gavrilo Dožić je za patrijarha izabran 8. februara 1938. godine, godinu pre početka Drugog svetskog rata. Upravo je zbog rata doživeo velike nedaće, pa je tako bio zarobljen, prvo u Rakovici, pa u Vojlovici, a zatim je odveden u logor Dahau.

Tek 1946. godine se vratio u Srbiju, a samo četiri godine kasnije je preminuo. Sahranjen je u Sabornoj crkvi. 4. Vikentije

Pravog imena Vitomir Prodanov, patrijarh Vikentije rođen je 1890. godine u Bačkom Petrovom Selu.

Na mesto patrijarha dolazi 1950. godine, a u njegove najveće zasluge spadaju uspostavljanje veze sa drugim pravoslavnim crkvama, kao i pitanje socijalnog i penzionog osiguranja sveštenstva.

Preminuo je 1958. godine, a kao i njegov prethodnik, sahranjen je u Sabornoj crkvi.

Patrijarh German. Foto: Vikipedija/Javno vlasništvo

5. German

Patrijarh German je rođen u Jošaničkoj banji. Izabran je za patrijarha 13. septembra 1958. godine, a na tom mestu je ostao veoma dugo - sve do 1989.

Bio je veoma uporan u nastojanju da se izbori za nastavak izgradnje Hrama Svetog Save na Vračaru, jer je čak 88 puta slao molbe nadležnima. Na kraju je u tome i uspeo, a u penziju je otišao zbog toga što je bio veoma bolestan, kao i zbog toga što je polomio kuk.

Preminuo je 27. avgusta 1991. godine, a sahranjen je u Crkvi Svetog Marka u Beogradu.

Patrijarh Pavle. Foto: EPA/SASA STANKOVIC/AS-fob

6. Pavle

Patrijarh Pavle rođen je 1914. godine u selu Kućanci, u Slavoniji.

Krajem 1990. godine izabran je za patrijarha, a tek u devetom krugu dobio je dovoljno glasova kako bi ušao među tri kandidata. Bio je omiljen u narodu, a mnoge njegove mudre reči se i danas pamte.

Preminuo je 15. novembra 2009. godine na klinici VMA, posle teške bolesti.

Patrijarh Irinej. Foto: Printscreen/Prva TV

7. Irinej

Poslednji od patrijarha, Irinej, rođen je 1930. godine u selu Vidova, kod Čačka.

Kada se vratio iz vojske, postavljen je za profesora na Prizrenskoj bogosloviji, a od patrijarha Germana je 1959. godine primio monaški čin, u manastiru Rakovica. Tada je i dobio ime Irinej, umesto svetovnog, koje je bilo Miroslav.

Od 1975. godine bio je episkop niški.

U januaru 2010. godine biva izabran za patrijarha, a preminuo je 20. novembra 2020. godine, od posledica koronavirusa. Sahranjen je u Hramu Svetog Save.

Spisak 45. srpskih patrijarha

Spisak svih patrijarha - godine kad su bili poglavari:

1. Sv.Joanikije II (1346-1354)
2. Sava IV (1354- 1375)
3. Sv. Jefrem (1375- 1379)
4. Sv. Spiridon (1379 – 1389)
Sv. Jefrem, ponovo (1389 – 1392)
5. Danilo III (1392- 1398)
6. Sava V (1398- 1406)
7. Danilo IV (1406)
8. Kirilo (1407-1419)
9. Nikon (1420-1435)
10. Teofan (1446)
11. Nikodim II (1446- 1453)
12. Arsenije II (1453- 1463)

– Posle pada Srbije pod tursku vlast nastalo je neredovno stanje i u Crkvi, dolazi i do nasilnog ukidanja Patrijaršije. Crkveni presto nije uredno popunjavan. A među episkopima koji su u to vreme “pridržavali presto Svetog Save” spominju se hercegovački mitropolit Jovan (1508. i 1509.) i Marko (1524.). Redovno stanje u Patrijaršiji uspostavljeno je 1557.

13. Makarije (1557- 1571)
14. Antonije (1571- 1575)
15. Gerasim (1575- 1586)
16. Savatije (1587)
17. Nikanor
18. Jerotej (1589- 1591)
19. Filip (1591- 1592)
20. Jovan (1592- 1614)
21. Pajsije (1614- 1648)
22. Sv. Gavrilo (1648- 1655)
23. Maksim (1655- 1674)
24. Arsenije III Crnojević (1674 – 1690)
25. Kalinik I (1691-1710)
26. Atanasije I (1711-1712)
27. Mojsije Rajović (1712-1726)
28. Arsenije IV Jovanović – Šakabenda (1726-1737)
29. Joanikije III Karadža (1739-1746), Grk
30. Atanasije II Gavrilović (1746-1752)
31. Gavrilo II Sarajevac (1752)
32. Gavrilo III (1752-?)
33. Vikentije Stefanović
34. Pajsije II, Grk
35. Gavrilo IV, Grk
36. Kirilo II (1758-1763)
37. Vasilije Jovanović Brkić (1763-1765)
38. Kalinik II (1765-1766), Grk

– Fermanom sultana Mustafe III godine 1766. ukinuta je srpska Pećka patrijaršija i potčinjena Carigradskoj patrijaršiji. Srpska patrijaršija ponovo je uspostavljena 1920, sa sedištem u Beogradu.

39. Dimitrije (1920-1930)
40. Varnava (1930-1937)
41. Gavrilo (1937-1950)
42. Vikentije (1950-1958)
43. German (1958-1990)
44. Pavle (1990- 2010)
45. Irinej (2010- 2020)