Više od 1.100 klizišta u Beogradu

Tragična smrt četvorice radnika u Zemunu, koje je prošle nedelje zatrpala zemlja dok su radili na sanaciji jednog od mnogobrojnih klizišta u prestonici, otvorila je i pitanje koliko zaista ima ovakvih lokacija u Beogradu.

Prema dostupnim podacima iz Generalnog urbanističkog plana, registrovano je 1.155 klizišta, od kojih su 602 još aktivna, čak 248 direktno ugrožava Beograđane.

Ipak, prema mišljenju Sekretarijata za urbanizam i građevinske poslove, to nije konačan broj ovakvih opasnih lokacija. Naime, prvo istraživanje rađeno je 1969. godine, kada je registrovano čak 2.000 lokacija na kojima se nalaze klizišta. Tada je planerima naloženo da izbegavaju lokacije Ritopeka, Velike i Male Moštanice, Vinče, Grocke, Umke, Slanaca, Višnjice, Zemuna, Obrenovca, naselja Beli Potok...

"Tačan podatak koliko ima klizišta u Beogradu ne postoji, već se uglavnom spekuliše sa procenama", kaže Milan Vuković, gradski sekretar za urbanizam i građevinske poslove. "Ipak, dobro su poznate najugroženije lokacije, poput onih na Umci, u Ritopeku, Višnjici, Karaburmi, Grockoj... a zabeleženi su i odroni na auto-putu Beograd-Niš, kod Malog Mokrog Luga. Činjenica je i da se polovina prestonice nalazi na peskovitom i glinenom tlu."

Pucanje zidova i infrastrukture, "otvaranje zemlje" ispod kuća, samo su neki od pojavnih oblika kada klizište proradi. Ipak, 90 procenata klizišta aktivira čovek svojim aktivnostima, a pre svega neadekvatnom gradnjom na mestima na kojima već postoje klizišta.

"Najveći krivac za aktiviranje klizišta su iskopi zemlje, ali i prisustvo vode", kaže Vuković. "Neplanska gradnja, pogotovo bez odgovarajuće kanalizacione infrastrukture doprinosi proklizavanju tla. Naime, nema klizišta bez prisustva vode, dok drugi faktori mogu da budu prisutni u različitim kombinacijama."

Prema rečima profesora Rudarsko-geološkog fakulteta u penziji Petra Lokina, sanacija klizišta je mukotrpan i kompleksan posao. On zahteva angažovanje stručnjaka i uglavnom iziskuje velika sredstva.

"Koliko će koštati i koja će metoda da se upotrebi to zavisi od samog klizišta", kaže Lokin. "Mnoge opštine u Beogradu leže na klizištima, poput Lazarevca, ali i centralne gradske opštine. Većina je veoma plitka, ali za ona dublja od deset i više metara potrebno je izdvojiti ozbiljna finansijska sredstva."

Primer takvog, plitkog klizišta, a koje je i odlično sanirano je naselje Mirijevo, u kome su prema dostupnim podacima rađene i najveće sanacije tla, dok su nešto manji sanacioni radovi izvođeni na Karaburmi i Rakovici.

"Svi rečni tokovi imaju klizišta, a samim tim i Beograd. Ima ih svugde, na periferiji, ali i u centru prestonice. Sve padine ka rekama su ili umirena, koja mogu da se aktiviraju iz nekog razloga, ili aktivna klizišta", kaže profesor Lokin. - Najčešće erozija "oživi" klizišta, ali je glavni uzročnik čovek.

"U Beogradu je pre nekoliko godina, na teritoriji koju pokriva GUP, napravljen katastar klizišta u koji su uneti podaci o svim evidentiranim lokacijama", kaže profesor Lokin. "On sadrži podatke o aktivnosti klizišta, štetama koje je prouzrokovalo... ali i podatak u koju kategoriju spada klizište, da li je zemljište stabilno, odnosno nestabilno ili ulazi u neku kategoriju između."