Kukavica, planina ušla u legendu

Venac ovih vrhova deli planinu na severni, strmiji deo, koji je bez naselja i južni, blaži, u kome ima više sela. Planina je gotovo u potpunosti pokrivena borovom i hrastovom, stogodišnjom bukovom šumom, ali i lekovitim biljem. Nekada je ovo bio stočarski kraj, a sada se retko mogu videti bela stada.

Kroz neobične litice planine i stene planine Kukavice protiče reka Vučjanka, koja je, zbog svoje bistrine, odličan dom za pastrmke. Na toj reci, nedaleko od Vučja, odnosno Leskovca, sagrađena je hidrocentrala 1903. godine, koja je i danas u funkciji, a rado je posećuju učenici i turisti. Hidroelektrana ,,Vučje’’ na reci Vučjanki je druga po dugovečnosti u Srbiji - prva je ona kod Užica, na Đetinji, koja je izgrađena dve godine ranije. Po nečemu je ova u blizini Leskovca, kažu hroničari, ipak prva: i danas radi i proizvodi električnu energiju, kao što se to dešavalo tokom celog veka, ne računajući kraj Drugog svetskog rata, jer su postrojenja utihnula zbog diverzije!

U podnožju Kukavice su mnogi kulturno-istorijski spomenici i pitoma, posebnim mirisom obojena varošica Vučje, koja odaje nostalgičare, ali i ljude sklone sanjarenju i dertu.

Daleke 1901. godine čuveni profesor Đorđe Stanojević uočio je svu snagu vučjanske reke i te godine svoja naučna saznanja izneo na Fizičkom institutu Velike škole. Na osnovu njegovih studija, 1901. osnovano je Leskovačko električno društvo čiji je zadatak bio da obezbedi eksploataciju Vučjanke. Statut društva urađen je septembra iste godine i podnet na odobravanje Ministarstvu narodne privrede u Beogradu, koje ga je i odobrilo. Naredne godine, Osnivački odbor je, posredstvom lokalnog lista Dnevnik, pozvao građanstvo na upis akcija Leskovačkog električnog društva čiji je osnovni kapital utvrđen na 200.000 dinara i podeljen na 2.000 akcija od 100 dinara, a uplate su vršene nedeljno, po jedan dinar od akcija.

Prvi kilovati električne energije sa hidrocentrale Vučje potekli su 11. decembra 1903. po starom, odnosno 24. decembra po novom kalendaru, a taj datum nije slučajno odabran, jer je istoga dana 1877. godine Leskovac oslobođen od Turaka.

Kukavica je poznata i po brojnim istorijskim spomenicima, a najpoznatiji lokalitet je Skobaljić grad, koji se nalazi na jednom od vrhova stenovitog grebena, na levoj obali predivne reke Vučjanke. Grad su sagradili vizantijski vladari, a 1986. godine proglašen je posebnim kulturnim dobrom.

Na planini Kukavici sagrađen je i hotel Vlaina, na nadmorskoj visini od 650 metara, udaljen 25 kilometara od Leskovca i devet kilometara od Vučja. Hotel se nalazi na svojevrsnoj raskrsnici puteva Leskovac - Vranje - Vladičin Han. Hotel je 2008. godine potpuno renoviran i ima 30 soba, a posebnu čar daje eko-baza na obali reke. Na vrhu planine nalazi se meteorološka stanica i planinarski dom, koji ima 45 postelja i tokom godine ima mnogo posetilaca, najviše lovaca, koji rado borave na planini Kukavici.

Planina Kukavica je dragulj juga Srbije. Na njoj, ali i njenoj okolini od desetak kilometara, nema nijedne fabrike, ni zagađivača. Zato je stalno stanište mnogobrojnim životinjskim i biljnim vrstama, a ljubitelji prirode je smatraju za - vazdušnu banju! Ko jednom poseti planinu Kukavicu, ostaje za buduće godine zaodenut tom slikom koja nagoni na večnost i razmišljanje...