Ombudsman: Krše prava starih lica

Zamenik pokrajinskog ombusdmana Stevan Arambašić upozorio je u saopštenju da, ukoliko za takav ugovor nije dobijena saglasnost nadležnog organa starateljstva, Zakon o nasleđivanju propisuje da je ništavan ugovor u kojem se o starijoj osobi brine osoba koja se u okviru svog zanimanja već stara o njoj.

Postavlja se pitanje i da li ugovori o poklonu direktora doma i korisnika predstavljaju prividne, odnosno simulirane ugovore kojima se prikriva ugovor o doživotnom izdržavanju, piše u saopštenju, izdatom povodom 1. oktobra, Međunarodnog dana starijih osoba.

Dodaje se da je povećanje broja starijih lica u Srbiji dovelo proteklih godina i do povećanja broja privatnih domova za stare i navodi da čak i u onima koji su propisno registrovani postoje nepravilnosti koje ukazuju na sistemske probleme i mogućnost zloupotrebe i kršenja prava starijih lica.

Zamenik ombudsmana je kritikovao i administrativni postupak centara za socijalni rad prilikom smeštanja korisnika u državne ustanove, i naveo da je taj postupak složen i podrazumeva pribavljanje mnogih dokumenata.

"Zbog popunjenosti kapaciteta ovih ustanova, taj postupak se često završava uvrštavanjem starijih osoba na liste čekanja, čije je trajanje neizvesno", piše u saopštenju.

Dodaje se da, uprkos popunjenosti kapaciteta državnih ustanova, centri za socijalni rad ne upućuju korisnike u registrovane privatne domove za stare, niti su upoznati s njihovim radom.

Komunikacije centara za socijalni rad i registrovanih privatnih domova za stare najčešće nema, što dodatno produbljuje problem međusobne neinformisanosti, upozorio je zamenik ombudsmana.

Podsetio je da važeći pravni okvir omogućava osnivanje ustanova socijalne zaštite od fizičkih lica i dodao da je samim tim neophodno ove ustanove izjednačiti sa takvim ustanovama koje su osnovale jedinice lokalne samouprave ili AP Vojvodina.

"Državni i privatni domovi treba da imaju isti nivo uslova za rad i usluga, ali i isti stepen saradnje s centrima za socijalni rad, kako bi se predupredile i sprečile zloupotrebe starijih lica u njima", precizirao je Arambašić.

On je još naveo da privatni domovi za stare retko imaju stalno zaposlenog socijalnog radnika, iako su na to obavezni.

Prema podacima popisa stanovništva iz 2011. godine, u Srbiji živi nešto više od sedam miliona građana. Starijih od 65 godina je više od milion, što čini više od 17 odsto stanovništva.

Prosečna starost stanovnika Srbije je veća od 42 godine, a broj stanovnika je smanjen za više od četiri odsto u odnosu na broj stanovnika u popisu 2002. godine.

Prosečna starost stanovništva je povećana za dve godine, a osoba starijih od 65 godina je za tri procenta više nego mlađih od 15 godina.

Međunarodni dan starijih osoba obeležava se 1. oktobra, na dan kada je Generalna skupština UN 1990. godine donela Rezoluciju 45/106, u kojoj naglašava važnost osiguravanja životnog okruženja koje se može prilagoditi potrebama i sposobnostima starih.