“Boris Davidovič” iz Arhipelaga

Objavljena prvi put 1977. godine, “Grobnica za Borisa Davidoviča“ je prevedena na sve veće svetske jezike, a o njoj su pisali neki od najpoznatijih svetskih pisaca druge polovine XX veka, poput Josifa Brodskog, Milana Kundere, Đerđa Konrada, Petera Esterhazija ili Vilijama T. Volmana. “Grobnica za Borisa Davidoviča“ bila je povod za jednu od najvećih polemika u istoriji srpske književnosti, iz koje je proistekla i Kišova knjiga “Čas anatomije“.

Novele u knjizi “Grobnica za Borisa Davidoviča“, nastale u ravni ukrštanja činjenica i imaginacije, surove istorije i sugestivnog pripovedanja, govore o stradanjima u komunističkim gulazima u Sovjetskom Savezu. Kišova knjiga je velika priča o strašnom iskustvu života u istoriji i sa totalitarnom ideologijom u drugoj polovini XX veka.

“Opsednut sam iskustvima iz detinjstva. Opsednut sam holokaustom, nestankom oca, uspomenama na teško ratno detinjstvo. Morao sam da se oslobodim te opsesije. Zato sam o tome pisao. A kada se o tome pedesetih, šezdesetih godina počelo govoriti o komunističkim koncentracionim logorima – gulazima – čije su postojanje francuski intelektualci negirali, tada sam postao opsednut tom temom. Danima i noćima sam o tome diskutovao. Iz te opsesije nastala je “Grobnica za Borisa Davidoviča“, rekao je Kiš povodom ove knjige u jednom intervjuu u drugoj polovini osamdesetih godina.

Arhipelag je već prethodno objavio prvi Kišov roman “Mansarda“, knjigu priča “Rani jadi“, kao i Kišove najpoznatije romane “Bašta, pepeo“ i “Peščanik“, trenutno je u štampi “Enciklopedija mrtvih“, a potom će objavljivanjem knjige priča iz zaostavštine “Lauta i ožiljci“ biti zaokruženo Arhipelagovo izdanje “Izabranih dela Danila Kiša“.