Sedam decenija "Filmskih novosti"

Ova ustanova je formirana 20. oktobra 1944. u tek oslobođenom Beogradu, a danas se sa 15,5 miliona metara filmske trake u svom depou svrstava među četiri najveća arhiva dokumentarnog filmskog materijala u Evropi, uz slične institucije u Pragu, Parizu i Sankt Peterburgu.

Direktor Vladimir Tomčić rekao je Tanjugu da će "najveća vrednost programa povodom jubileja biti dragi ljudi, gosti, ugledni umetnici, režiseri, scenaristi koji nisu direktno vezani za dokumentarni film kojim se bave ‘Filmske novosti’, ali poštuju to bogatstvo koje one čuvaju".

Pored Tomčića i direktora Kinoteke Radoslava Zelenovića, na svečanosti će govoriti državni sekretar u Ministarstvu kullture i informisanja Srbije Dejan Ristić.

Biće prikazano nekoliko prvih brojeva filmskog žurnala iz 1945. godine, a zatim novi dokumentarni film o Koči Popoviću, koji je režirao Goran Marković koristeći materijale "Filmskih novosti", najavio je Tomčić. "Otvorićemo izložbu kamera i naše opreme, koja je stara koliko i firma, uz izložbu fotografija iz dokumentarnih filmova, najviše iz pedesetih i šezdesetih godina, koje smo snimali tokom poseta slavnih ličnosti Beogradu i Brionima", rekao je on.

Na fotografijama su Lorens Olivije, Vivijen Li, Alfred Hičkok, Sem Pekinpo, Ričard Barton, Elizabet Tejlor, Silva Košćina...

"To je istinsko bogatstvo. Malo je poznato da je pedesetih godina Lorens Olivije sa Vivijen Li igrao dva meseca Šekspira u Narodnom pozorištu u Beogradu, u režiji slavnog Pitera Bruka. Ubrzo zatim, po povratku u London dobio je titulu sera upravo za igranje Šekspira. To je istorija koja ima vrednost za sva vremena, a dešavala se i u Beogradu i ‘Filmske novosti’ su to zabeležile", istakao je Tomčić.

On je podsetio da su prilikom nedavne proslave 70 godina od oslobođenja Beograda u Drugom svetskom ratu gotovo svi materijali koji su prikazivani na različitim televizijama potekli iz "Filmskih novosti".

"To su filmovi koje su snimali naši i ruski snimatelji. To je istorija kojom se sa razlogom ponosimo", naglasio je Tomčić. "Filmske novosti" su osnovane kao filmska sekcija pri odeljenju Vrhovnog štaba Narodno-oslobodilačke vojske Jugoslavije. Do 1950. godine deluju pod nazivom "Zvezda film" kao državno privredno preduzeće za proizvodnju dokumentarnih filmova i filmskih reportaža, a zatim pod nazivom Centralni studio Filmskih novosti.

Jednom nedeljno, redovno su se pojavljivali novi brojevi "Filmskih novosti", a otpočela je i proizvodnja drugih oblika informativnih filmova o aktuelnim događajima.

"Filmske novosti" su postale sastavni deo repertoara kojim je počinjala bioskopska predstava. U vreme kada televizije kod nas još nije bilo, jedina vizuelna informacija u pokretu bio je taj žurnal koji se mogao videti samo u bioskopu.

Istoričar filma Dejan Kosanović svojevremeno je istakao da su "Filmske novosti" enciklopedija svakodnevnog života tokom pet, šest decenija.

Nema oblasti koju "Filmske novosti" nisu dodirnule i prikazale - od političkog života (kome je iz propagandnih razloga davana prednost), obnove i izgradnje zemlje, otvaranja novih industrijskih kapaciteta, osvajanja novih proizvoda, kulture i sporta, do važnih i zanimljivih zbivanja van granica naše zemlje.

Snimatelji "Filmskih novosti" su pratili jugoslovenske državnike na putovanjima po inostranstvu, snimali uspehe naših sportskih reprezentativaca, slali reportaže iz svih delova sveta, posebno iz nekih zemalja zahvaćenih ratovima (na primer Alžir), navodi se u Kosanovićevom tekstu na sajtu "Filmskih novosti".