U Srbiji živi 244.000 deviznih penzionera: Koje uslove treba ispuniti za ček iz inostranstva

Najviše uplata dolazi iz Hrvatske, Nemačke, BiH, Austrije, Francuske i Švajcarske, a prema podacima Zavoda sa socijalno osiguranje, ukupna količina novca na godišnjem nivou veća je od pola milijarde evra.

Neki od njih primaju i više penzija, odnosno, uz onu stečenu iz Srbije stiže im i devizna iz jedne ili više država. Katarina Kisić Miler iz Zavoda za socijalno osiguranje kaže da je Srbija potpisala međunarodne ugovore o socijalnom osiguranju, odnosno socijalnoj sigurnosti sa 32 države i napominje da se prava ostvaruju po nacionalnim zakonima koji važe u svakoj od država u kojima je osiguranik radio.

"U situaciji kada korisnik ostvari pravo na penziju po propisima različitih zemalja tada je moguće ostvariti pravo na više penzija, u skladu sa uslovima i zakonom svake pojedinačne zemlje. Pri tome, treba imati u vidu da ostvarivanje prava na penziju u Srbiji ne znači da su uslovi ispunjeni i u inostranstvu i obrnuto", objašnjava Kisić Miler.

Minimum 12 meseci staža u inostranstvu

Ona napominje da najveći broj međunarodnih sporazuma predviđa da je za ostvarivanje prava na inostranu penziju odnosno njen srazmerni deo neophodno da je osoba ostvarila staž u inostranstvu u trajanju od najmanje 12 meseci, mada postoje odstupanja u pogledu zahtevane dužine navršenog staža, piše Euronews Srbija, a prenosi Ekapija.

"O pravu na penziju odlučuje svaka država ugovornica na čijoj teritoriji je osiguranik radio primenom svojih nacionalnih propisa i međunarodnog ugovora o socijalnom osiguranju. Lice koje je steklo uslov, zahtev za penziju podnosi u državi u kojoj ima prebivalište. Na osnovu međunarodnih sporazuma olakšava se postupak ostvarivanje prava na penziju, jer se zahtev podnet u jednoj državi smatra zahtevom u svim državama u kojima je lice radilo", objašnjava Kisić Miler.

Zahvaljujući međunarodnim ugovorima, budući korisnici penzija su oslobođeni obaveze da sami prikupljaju dokumentaciju iz inostranstva i dokaze da su ostvarili staž. Taj postupak se po službenoj dužnosti obavlja komunikacijom između srpskog i inostranog penzijskog organa na propisanim dvojezičnim obrascima.

"Najveći broj država sa kojima Srbija ima zaključene međunarodne sporazume previđa odlazak u penziju sa 65 godina života, uz različita odstupanja odnosno nižu granicu koja se propisuje za žene i koja iznosi od 60 do 65 godina. Pojedine zemlje predviđaju nešto višu opštu starosnu granicu kao što Italija propisuje 67 godina starosti, dok je niža granica propisana u Rusiji i iznosi 61,6 godina života za muškarce i 56,6 za žene", navodi Kisić Miler.

Ona ističe i da treba imati u vidu da se penzijski sistemi u Evropi menjaju gotovo svake godine i da pojedine države propisuju nacionalnim zakonima prelazni period za pomeranje odnosno postepen rast starosne granice koja se primenjuje svake godine. Osim toga, svaki penzijski sistem ima svoje specifičnosti i razlikuje se u pogledu činjenica koje se uzimaju u obzir prilikom ostvarivanja prava na penziju, kao što su godina rođenja, pol, staž, broj dece ili period boravka u toj zemlji.

Gde je radilo najviše naših penzionera?

Najviše penzionih čekova korisnicima sa prebivalištem u Srbiji prošle godine je stizalo iz Hrvatske čak 59.917, dok u Srbiji živi 44.258 penzionera koji primaju penzije iz Nemačke. Iz BiH stiže 41.090 uplata, a iz Austrije 26.028. Među najbrojnijim stranim penzionerima su i oni koji su radni staž stekli u Francuskoj i ima ih 22.795 i Švajcarskoj 16.628.

Kada su u pitanju države bivše SFRJ, osim najbrojnijih penzionera iz Hrvatske, iz Republike Srpske stiže penzija za 20.619, a iz Federacije Bosne i Hercegovine za 20.471 osoba, dok penzione čekove iz Slovenije dobija 13.363 najstarijih stanovnika Srbije, iz Crne Gore 6.032, a iz Makedonije 6.030 korisnika.