Brak između rođaka: Tabu koji i dalje postoji

Ovo je ponovo aktuelizovalo temu braka među onima koji su u krvnom srodstvu. Ipak, ovoga puta se nećemo baviti moralnim i etičkim normama, već samo onim što kaže zakon i šta kažu stručnjaci.

Izabrali smo Ameriku kao primer, posebno jer se kod nje zakoni na ovu temu razlikuju od održave do države.

Venčanje bliskih rođaka - dece dva brata ili dve sestre ili brata i sestre - zakonom je dozvoljeno u 25 saveznih država, piše Glas Amerike.

U nekim kulturama širom sveta, takav brak je nešto što se često ohrabruje, ne samo da bi se sačuvalo bogatstvo unutar porodice, već u nekim slučajevima da se sačuva da "dobar ulov" ne ode strancu.

Međutim, ta praksa se u SAD državama generalno smatra tabuom.

Ilustracija, Foto: GettyImages, Kevin Frayer / Stringer

Protivljenje braku između braće i sestara od strica ili ujaka u SAD potiče još od Puritanaca, jednih od prvih evropskih naseljenika u Americi, koji su se takvim zajednicama protivili još u 17. veku, prema pisanjima u knjizi "Jednokrvnost u kontekstu", medicinskog genetičara Alena Bitlsa.

Brakovi se smatraju jednokrvnim, kada su supružnici rođaci drugo koleno ili bliže.

Prvi zakoni protiv brakova između braće i sestara od strica ili ujaka pojavili su se tokom Građanskog rata. Kanzas je ukinuo praksu 1858. godine, a pratili su ga Nevada, Severna i Južna Dakota, Vašington, Nju Hempšir, Ohajo i Vajoming 1860-ih.

Dok su brakovi među bliskim rođacima nekad bili popularni među višim klasama u SAD, takva praksa drmatično je opala sredinom i krajem 19. veka, verovatno zbog toga što su napredak u prevozu i komunikacijama pružali poencijalnim mladoženjama i mladama bolji pristup većem broju mogućih supružnika.

Takođe, kako su se porodice smanjivale, tako je bio i manji broj rođaka, koji su mogli da se venčaju. A žene su postale nezavisnije u tom periodu, tako da su se poboljšale i njihove mogućnosti za brak.

Jedan od onih koji su u najranije doba uticali na američko javno mnjenje u vezi sa ovim pitanjem bio je sveštenik Čarls Bruks iz Masačusetsa, koji je na sastanku Američkog udruženja za unapređenje nauke (AAAS) 1855. godine objavio rad u kojem se navodi da da su brakovi između bliskih rođaka dovodili do urođenih mana među njihovom decom.

Aleksandar Grejem Bel, najpoznatiji kao pronalazač telefona, takođe je učestvovao u debati. On je predložio uvođenje zakona kojim će se zabraniti jednokrvni brakovi u porodicama u kojima ima osoba koje su gluvoneme, kako deca ne bi nasledila taj poremećaj.

Ilustracija, Foto: GettyImages, Ulet Ifansasti / Stringer

Tokom sedmogodišnjeg istraživanja Univerziteta Kolumbija, čiji su rezultati objavljeni 2018. godine, utvrđeno je da deca čiji su roditelji rođaci prvo koleno imaju šansu između 4 i 7 odsto da se rode sa urođenim manama, u poređenju sa 3 do 4 odsto, kada su roditelji dalji rođaci, koji su se venčali.

Od 1650. do 1850. godine, prosečna osoba bila je rođak četvrto koleno sa svojim supružnikom, navodi se u toj studiji. Do 1950. godine, prosečna osoba venčala bi se sa osobom koja joj je rod sedmo koleno. Istraživači veruju da su parovi koji se danas venčavaju rođaci od 10. do 12. kolena.

Podaci o jednokrvnim brakovima u SAD su "oskudni i nepotpuni", tvrdi Alen Bitls. CousinCouples.com, vebsajt za osobe koje su u romantičnoj vezi sa svojim rođakom, procenjuje da je jedan od svakih 1.000 brakova u Americi između rođaka prvo koleno, navodi Glas Amerike.

Međutim, Bitls smatra da je taj broj nerealno nizak.

"U poslednje vreme, brojne migracije parova u SAD iz zemalja u kojima su jednokrvni brakovi tradicija možda nisu otkrili svoje predbračne odnose", odgovorio je Bitls na pitanja Glasa Amerike putem elektronske pošte.

"U smislu brojeva, ovo se pre svega odnosi na arapske zemlje... u kojima je više od 20 odsto brakova jednokrvno, ali i južnoazijske zemlje kao što su Pakistan i Avganistan, u kojima više od polovine brakova može da bude jednokrvno".

Neke savezne države dozvoljavaju brakove između rođaka prvo koleno samo ukoliko parovi ne m,ogvu da imaju decu, jer su previše stari ili ako jedan od supružnika ne može da ima decu.

Kada zanemarimo blisdke rođake - prvo i drugo koleno - postoji određeni broj uticajnih Amerikanaca koji su se venčali svojim daljim rođakama. Predsednici Tomas Džeferson i Džon Adams obojica su rekla "da" svojim rođakama treće koleno. Predsednik Frenklin Ruzvelt oženio je svoju rođaku šesto koleno, dok je prva žena Rudija Đulijanija, bivšeg gradnačelnika Njujorka i aktuelnog advokata predsednika Donalda Trampa, bila njegova rođaka treće koleno.

Širom sveta, samo nekoliko zemalja zabranjuje brak između braće i sestara od strica, ujaka ili tetke.

"Pored SAD, tu su Narodna Republika Kina i Tajvan, Republika Koreja i Demokratska Narodan Republika Koreja i Filipini", kaže Bitls.

"Čak i u Kini, zabrana brakova između bliskih rođaka se ne sprovodi među zvanično priznatim etničkim manjinama, kod kojih su jednokrvni brakovi tradicionalni".

Bitls očekuje da broj brakova među rođacima vremenom nastavi da se smanjuje, kako se smanjuje veličina porodica i kako je manje raspoloživih rođaka za venčavanje. Drugi razlog je to što deca migranata usvajaju negativno viđenje američke javnosti u vezi sa venčanjem rođaka.