Posle ovoga muzika više nije bila ista

Igor Stravinski bio je mladi kompozitor na početku karijere za kojeg je deo javnosti znao zahvaljujući ranijem izvođenju nekih njegovih komada. Međutim, nakon pariske premijere komada “Posvećenje proleća” (29. maj 1913) o njemu su svi govorili.

O njemu su pričali veoma glasno oni koji su bili šokirani navodnim divljaštvom na sceni, nekonvencionalnom upotrebom muzičkih motiva i nesvakidašnjom koreografijom. U početku sasvim tiho, a potom sve glasnije, o Stravinskom su govorili i malobrojni koji su hvalili njegovo izlaženje iz svih poznatih tokova. Istorija je pokazala da su oni bili u pravu, pa se danas, sto godina od premijere “Posvećenja proleća” s pravom kaže da je to delo koje je promenilo klasičnu muziku i obeležilo ceo jedan vek.

U publici su tada bili i Klod Debisi, Marsel Prust, Moris Ravel, Gertruda Stajn i Pablo Pikaso, a događaj je ostao upamćen kao najozloglašenija premijera u istoriji muzike.

Posveæenje proleæa u izvedbi Boljšoj teatra (Beta/AP)

Nastalo na početku I svetskog rata, “Posvećenje proleća” je preživelo brojna izvođenja tokom svojeg prvog veka. Iako naslov dela u prevodu na ruski glasi “Sveto proleće”, srpski kao i engleski naslov naslov izveden je iz francuskog pod kojim je i prvi put izveden. Podnaslov dela ostao je do danas “Slike iz paganske Rusije” što je još tada bio trn u oku zapadnoevropskoj javnosti.

"Proleće" je pisano za neuobičajeno veliki orkestar koji je uključivao nekoliko flauta, oboe, engleski i klasične rogove, klarinete, fagote i kontrafagote, desetak truba, trombona, tuba i timpana kao i ceo niz tradicionalnih istočnoevropskih instrumenata.

Zanimljivo je da je premijerno izvođenje pratio i niz tehničkih problema, pa su tokom jednog dela izvođenja plesači svojom koreografijom nadjačali zvuk intrumenata. Koreografija je inače posebno kritikovana zbog sasvim novog načina praćenja muzike i neobičnih folklornih momenata. Za nju je bio zadužen Vaslav Nižinjski, dok je produkciju potpisao Sergej Djagiljev.

Posveæenje proleæa u izvedbi Boljšoj teatra (Beta/AP)

Delo je kasnije često izvođeno kao koncertna kompozicija, bez plesača i koreografije, ali njegova upečatljivost i inovativnost nisu gubile na značaju. Mnogi teoretičari tvrde da se tajna Stravinskog krije u njegovom osećaju za ritam, zahvaljujući kome je uspešno izveo ovaj eksperiment, šetajući od jednog do drugog pravca. Time je uticao na brojne kompozitore koji su nakon njega zaplovili klasičnim vodama, ostavljajući jedinstven pečat u klasičnoj muzici.

Stogodišnjica premijernog izvođenja ovog dela biće obeležena i u Beogradu. Na inicijativu beogradskih muzičara i plesača na splavu “Lebowski” biće priređen specijalni muzički program, uz tortu i dokumentarni film o kompozitoru. Više informacija o tome možete pronaći OVDE.