Srpski kriminalci, bekstva, hapšenja i ekstradicije

Najveći broj njih je već izručen, dok je manji deo ostao u u tim državama jer se protiv njih vodi krivični postupak ili čekaju na izvšenje kazne za dela koja su počinili na teritoriji tih država.

Ovo je Tanjugu rečeno u Ministarstvu pravde, gde nisu mogli da navedu koliki je tačno broj onih čije izručenje traži Srbija, jer se, kako su objasnili, ne vode u svim slučajevima iste procedure za izručenje, ni evidencije.

Naime, u slučaju da se traženo lice odmah saglasi sa izručenjem, Srbija ne podnosi zahtev za izručenje državi u kojoj je lice uhapšeno, već se ono odvija po pojednostavljenoj proceduri, kažu u Ministarstvu pravde.

U slučaju pojednostavljenog izručenja, koje je regulisano 2. dodatnim protokolom uz Evropsku konvenciju o ekstradiciji, strana država obaveštava Srbiju da nije potrebno podnositi molbu za izručenje, već se nakon donete odluke o izručenju zakazuje predaja okrivljenih koja je u nadležnosti Ministarstva unutrašnjih poslova - Interpol Beograd.

U 2014. godini Ministarstvo pravde Srbije podnelo je oko 120 molbi za izručenje, u 2015. oko 145, a do avgusta ove godine oko 110 molbi.

Najviše molbi za izručenje podneto je Nemačkoj, Austriji, Francuskoj, Crnoj Gori, Hrvatskoj i Švajcerskoj.

S obzirom na to da država može da traži izručenje ne samo svog državljanina, već i stranca iz bilo koje države ukoliko ga smatra krivično odgovornim za neko delo izvršeno na njenoj teritoriji, Ministarstvo pravde ne vodi evidenciju o broju podnetih molbi za izručenje u odnosu na državljanstvo lica.

Inače, trajanje postupka ekstradicije nije ograničeno rokovima, ali pritvor jeste - i regulisan je unutrašnjim zakonodavstvom svake države, a u Srbiji može da traje jednu godinu od hapšenja lica koje se traži.

Međutim, prema odredbama međunarodnih konvencija i domaćeg zakonodavstva, lica se ne izručuju automatski - već se ceni niz pretpostavki svakog konkretnog slučaja, uz poštovanje reciprociteta i uslova koji moraju da budu ispunjeni.

Ukoliko se dogodi da više država podnese jednoj državi zahteve za izručenje istog lica - takozvani "sticaj" zahteva za ekstradiciju (kao što je nedavno bilo u slučaju sa Naserom Orićem, kojeg su od Švajcarske tražile i Srbija i BiH, ili ranije sa Sretenom Jocićem, koga su od Bugarske tražile i Holandija i SCG), odluka o izručenju se mahom donosi uzimanjem u obzir težine krivičnog dela, teritorije na kojoj je krivično delo učinjeno, redosleda podnošenja zahteva, državljanstva traženog lica zbog mogućnosti izručenja trećoj državi.

Pored toga, treba primetiti i da veliki deo ovdašnjih kriminalaca, koji su bekstvom iz zemlje pokušali da izbegnu vođenje krivičnog postupka (pritvor, suđenje) ili pak zatvorsku kaznu, u novim državama nastavlja da se bavi poslovima s druge strane zakona, zbog čega pre ili kasnije budu tamo uhapšeni.

U takvim slučajevima na izručenje se čeka nekad i godinama, dok se ne okončaju postupci protiv tih lica u zemlji hapšenja ili dok ne izdrže kaznu, ili pak budu izručeni trećoj državi gde su počinili teže krivično delo.

Najpoznatiji primeri takvih slučajeva čekanja na izručenje su kod Dobrosava Gavrića, Luke Bojovića, Vladimira Milisavljevića, Sretena Jocića, Gorana Nešića, Siniše Petrića, Sretka Kalinića i Miloša Simovića...

Neki od njih još čekaju izručenje, dok su se drugi našli u Srbiji iza rešetaka.

Jedan od slučajeva "na čekanju" je primer Dobrosava Gavrića (42) iz Loznice, osuđenog 2006. godine na 35 godina zatvora zbog ubistva Željka Ražnatovića Arkana 2000. godine u Beogradu.

Gavrić je nakon pet godina bekstva uhapše 21. mata 2011. u Južnoj Africi kada je ranjavn u lokalnom mafijaškom obračunu, a tokom hospitalizacije utvrđen je njegov identitet.

Srpsko Ministarstvo pravde je tražilo izručenje i pisalo urgencije, ali odgovor na molbu još nije stigao, a Gavrić je, prema pisanju lokalnih medija, odbijen za azil i status izbeglice u Južnoj Africi.

Luka Bojović, Vladimir Milisavljević i Siniša Petrić uhapšeni su u Valensiji u februaru 2012. godine po našim poternicama, ali zbog krivičnog postupka vođenog u Španiji nisu još izručeni Srbiji.

Izručenje Bojovića, Milisavljevića i Petrića je odobreno još 2013. godine, ali je odloženo do okončanja postupka protiv njih u Španiji. Iako su prošle godine pravosnažno osuđeni u toj zemlji, nisu još izručeni Srbiji.

Bojović je u Madridu pravosnažno osuđen na 18 godina zatvora zbog držanja arsenala oružja, falsifikovanja dokumenata i zato što je bio član kriminalne grupe.

Bojovićevo izručenje, međutim, Srbija više ne traži, jer je kaznu od 15 meseci zatvora zbog nedozvoljenog posedovanja pištolja i falsifikovanja lične karte izdržao u ekstradicioniom pritvoru u Španiji, dok je pravosnažno oslobođen optužbi za više ubistava i pokušaja ubistava, pa je poternica povučena.

Nekadašnji pripadnik Zemunskog kriminalnog klana Vladimir Milisavljević, zvani Vlada Budala, osuđen je u Španiji pravosnažno na 21 godinu zatvora zbog učešća u ubistvu člana tog klana Milana Jurišića, dok ga Srbija traži radi izvršenja kazne od 35 godina zatvora na koju je osuđen zbog učešća u ubistvu premijera Zorana Đindića 2003. godine.

Siniša Petrić, zvani Zenica, je zbog saučesništva u ubistvu Jurišića osuđen na 15 godina zatvora u Španiji, dok je još 1994. osuđen na smrtnu kaznu u Subotici, ali je 1999. tokom slobodnog vikenda koji je dobio zbog "dobrog vladanja" pobegao.

Sreten Jocić, zvani Joca Amsterdam, je izručen iz Holandije Srbiji 2006. godine radi istrage za ubistvo Gorana Marjanovića 1995. godine, a na njegovo izručenje čekalo se gotovo četiri godine.

On je 2002. godine bio po međunarodnoj poternici uhapšen u Bugarskoj koja je, iako je SCG podnela zahtev za izručenje, Jocića izručila Holandiji da bi odslužio kaznu zatvora na koju je ranije osuđen u toj zemlji.

Goran Nešić, koji je pred Okružnim sudom u Pirotu 2002. godine u odsustvu osuđen na osam godina zbog šverca 24,5 kilograma heroina, uhapšen je u Brazilu 2011. godine zbog organizovanja šverca 620 kilograma kokaina iz Južne Amerike u Evropu i pranja oko dva miliona evra.

Iako se brazilski tužilac najpre saglasio da u slučaju da bude osuđen i u Brazilu služi jedinstvenu kaznu u Srbiji, u toku postupka ekstradicije ispostavilo se da je nastupila zastarelost izvršenja kazne.

Nešiću se sudui pred sudom u Sao Paulu, a na optužnici sa njim su i mahom državljani Srbije, Crne Gore, Bosne i Hrvatske.

Grupa je optužena za šverc kokaina prekookeanskim brodovima u zapadnu Evropu u mermeru, kornfleksu i na razne druge načine, a Nešić je, kako su pisali mediji, označen i kao glavni magacioner kod kojeg su robu skladištili južnoamerički narko-karteli, kao i grupe sa Balkana.

Posle dva meseca skrivanja policija u Minhenu uhapsila je Baneta Jovanovića (49), zvanog Safet iz Mola, koji se tereti za svirepo ubistvo nevenčane supruge Jelene Stojkov i njegovog poslovnog prijatelja Matije Petrovića iz Bečeja 20. marta ove godine.

Sada je u ekstradicionom pritvoru i čeka izručenje.