300, Bitka kod Termopila

Uloge: Gerard Butler, Lena Haedey, David Wenham, Vincent Regan, Rodrigo Santoro, Dominic West.

Prema stripu, iliti grafičkoj noveli, pisca i crtača Frenka Milera, kao storiborda, film 300 nas vraća u 480. godinu p.n.e. kada se spartanski kralj Leonida i njegova garda od 300 vojnika sukobila sa najmoćnijom vojnom silom koja je ikada pretila tadašnjoj grčkoj državi.

Persijski kralj Kserks vodi armiju od preko milion ljudi u osvajanje Grčke i, istovremeno sa bitkama na moru, u kopnenim borbama sa grčkim braniocama bezuspešno pokušava da prođe kroz klanac Termopile ne bi li pokorio Grčku.

Uz pomoć izdaje Persijanci saznaju za drugi prolaz koji bi ih doveo do neprijateljskog zaleđa i – ostatka Grčke.

Tu nalaze otpor 300 najsposobnijih ratnika, lične garde Leonide I, izabranih iz čuvenih ratničkih domova grčke države Sparte.

Za Spartance, ova samoubilačka misija je imala za svrhu dobijanje na vremenu za koje bi se ostatak grčkih snaga pregrupisao i pripremio za persijsku invaziju. U preuskom klancu, gde neuporedivo veća brojnost Persijanaca nije mogla doći do punog izražaja, malobrojni Spartanci predvođeni svojim kraljem uspevaju da zadrže neprijatelja skoro puna tri dana, nakon čega svi do jednog u borbi bivaju ubijeni.

Ubijen je i kralj Leonida koji prethodno teši svoje saborce rečima Noćas ćemo večerati u paklu.

Filmska priča 300, koristeći kao predložak istoimenu grafičku novelu Frenka Milera, kao i u slučaju filma Sin Sity, reditelja Roberta Rodrigeza, pomera granice poimanja žanra, ovaj put uz pomoć režisera Zaka Snidera.

Kao što Sin Sity svojim stripovskim kadrovima, crno belim kolorom (koji se ne može nazvati ni crno-belim nego pre duotonskim) uz efekte koji ističu važne detalje jakim osnovnim bojama koji su do tada tehnološki bili neizvodnjivi, i samom pričom, praktično sahranjuje film noar i krimi žanr, tako i 300 uz pomoć svega toga i još mnogo više pretenduje da zauzme vrh istorijskog spektakla.

Film iz Milerovog stripa preuzima skoro identičnu priču, kostimografiju, eksterijere i enterijere, početne kadrove – čak i izgled, teatralne poze i grimase glumaca.

Scene borbe snimane su sa plavom pozadinom na koju su se naknadno montirale digitalno generisani i obrađeni predeli, arhitektura i specijalni efekti.

Sama atmosfera filma je tamnija, sa naknadno obrađenim bojama u kojima preovlađuju crno-beli (crno-sepija) kontrasti u kombinaciji sa crvenim tonovima.

Po trejlerima za film 300 koji se vrte na internetu može se videti da je u pitanju spektal, sasvim drugačiji od onih prethodnih koje je proizvela holivudska industrija zabave.

Naime, Holivud je uvek bio znatno oduševljeniji evropskim dešavanjima iz vremena rimskog i grčkog carstva od samih Evropljana, budući da su ih Evropljani doživljavali kao sastavni deo svoje istorije, i koja su se već dve hiljada godina igrala i posmatrala u brojnim pozorišnim predstavama.

Ova glad najvećeg filmskog tržišta tokom 20. veka rezultirala je stalnom proizvodnjom što istorijskih, što mitskih spektakala posvećenih periodu od pre nove ere: Cezar i Kleopatra, Samson i Dalila, Troja, Gladijator, Aleksandar, Isus iz Nazareta...

Kada je reč o stripu, 300 je prikaz bitke kod Termopila i pratećih dešavanja iz perspektive Leonida, kralja Sparte. Strip preuzima na sebe veliku slobodu u opisu likova, u odnosu na stvarne istorijske činjenice, predstavljajući na primer kralja Kserksa I od Persije kao crnca sa pirsingom, a izdajicu Efijalta od Trakije kao grbavca.

“Postoji scena u kojoj persijski glasnik nudi jemstvo za živote Spartanaca u zamenu za zemlju i vodu. Spartanac ga vodi do bunara da bi mu unutra pokazao njegovu smrt. Kao i mnogo toga u knjizi i ovaj slučaj prevazilazi realnost. Mislim, uzeo sam svu slobodu koju mašta može da ima, ali Spartanci su stvarno tretirali tiranine na ovaj način” – kaže Frenk Miler.

Strip je jednim delom inspirisan filmom 300 Spartanaca iz 1962. godine, koji je gledao kao dečak, i koji je “đavolski najbolja priča” koja mu je ikada pala u ruke. Inicijalno je objavljen kao mesečni serijal u pet nastavaka od strane američkog izdavača Dark Hors Comics, čije pakleno čedo Helboj možemo nabaviti i u našem izdanju (System comics).

Prvi broj je pušten u maju 1998. godine i nosio je naziv Honor (Čast). Ostala četiri nastavka su Duty, Glory, Combat i Victory (Dužnost, Slava, Boj i Pobeda) Stranice stripa su koncipirane kao proširene duplerice. Individualne stranice su dva puta šire od normalnog formata stripa, a kao duplerice predstavljaju kompletan prikaz jedne scene na celoj širini, sa ostatkom radnje koja se odvija u manjim kvadratima prelomljenim tokom ove glavne velike scene.

Milerov artistički stil sličan je njegovom radu na Sin Sitiju s očiglednom razlikom u koloritu koji je pridodat noveli o 300 Spartanaca.

Serijal je dobio čak tri Eisnerove nagrade tokom 1999. godine: “Najbolja limitirana serija”, “Najbolji pisac/umetnik” za Frenka Milera i “Najbolji kolorista” za Lin Valery.

Ovaj serijal je objavljen kao kompletna grafička novela u tvrdom povezu 1999. godine.

Miler je, inače, sa koloristkinjom Lin Valery sarađivao i u svojim starijim radovima sa pričama o Betmenu za DC Comics. Ovaj serijal koji je izlazio tokom druge polovine osamdesetih, kasnije je u celosti objavljen kao grafička novela Betmen, povratak mračnog viteza, koju kod nas možemo čitati u izdanju Belog puta.

U predgovoru za ovu novelu Frenk Miler između ostalog kaže “…pridružila mi i se slikarka Lin Valery i, poglavlje po poglavlje, postavila je nove standarde u kolorisanju stripa. Lin je redefinisala ulogu boje u stripu, unoseći tako vrelu atmosferu u moju liniju da je crno-belo jednostavno delovalo kuso. Sama priča bila je hladna i nedorečena pre nego što bi ona uzela četkicu u ruke… Nivo, koje treba da dosegnu buduće generacije kolorista, Lin je podigla do stratosfere”. I zaista, u serijalu Sin Siti koji je Miler radio sam, mnogi će primetiti nedostatak ovog aspekta koji ne mora poštopoto da bude sastavni deo dobre stripovske priče.

Ipak, u Sin Sitiju Miler dokazuje da dobra ideja i simbolizam, prefinjena igra crnog i belog, genijalna naracija i poetika, ali i poslovnost, daleko prevazilaze mogućnosti i prosečnog i odličnog talenta za pripovedanje i ilustraciju, angažovanog od strane komercijalnih zahteva tržišta za realistički preciznim i detaljnim crtežom i televizijskim koloritom širokog spektra. Malo, malo, pa ni Holivud ne može da mu odoli.