Na današnji dan, 22. oktobar

1773 - Kralj Tonga poklonio je engleskom istraživaču Džejmsu Kuku (James Cook) gorostasnu kornjaču koja je u Londonu živela do 1966.1797 - Francuz Andre Žak Garnerin (Jacques) prvi je upotrebio padobran, skočiv&scaron;i iz balona nad Parizom sa visine od 680 metara.1811 - Rodjen je madjarski kompozitor Franc List (Franz Liszt) legendarni pijanistički virtuoz koji je izgradio modernu klavirsku tehniku i dao klaviru snagu orkestra. Bio je vrstan muzički pedagog. (20 madjarskih rapsodija, &quot;Godine hodoča&scaron;ća&quot;, &quot;Ljubavni snovi&quot;, &quot;Mazepa&quot;).1844 - Rodjena je francuska glumica Anrijeta Rozina Bernar (Henriette Rosine Bernhardt), poznata kao Sara Bernar (Sarah), koja je obeležila pozori&scaron;nu epohu kao najveća tragetkinja svog doba. Bila je izuzetno popularna i savremenici su je nazivali &quot;božanska Sara&quot;.1873 - Da bi onemogućio Francuze da se udruže sa nemačkim neprijateljima, nemački car Vilhelm I (Wilhelm), na inicijativu kancelara Bizmarka (Bismarck) pridružio se savezu Rusije i Austrije (&quot;Savez triju careva&quot;).1883 - U Njujorku je izvođenjem opere &quot;Faust&quot; francuskog kompozitora &Scaron;arla Gunoa (Charles Gounod) otvorena operska kuća &quot;Metropoliten&quot;.1887 - Uredu za patente u Njujorku Nikola Tesla prijavio je &scaron;est izuma, medju kojima i vi&scaron;efaznu naizmeničnu struju. Izume je 1888. otkupila firma &quot;Vestinghaus&quot; i njihovu primenu prikazala na svetskoj izložbi u Čikagu 1893.1906 - Umro je francuski slikar Pol Sezan (Paul Cezanne) čije delo nije prihvaćeno od savremenika, ali je izvr&scaron;ilo ogroman uticaj na likovno stvrala&scaron;tvo 20. veka. Modifikujući impresionizam stvorio je novi likovni izraz koji je bio inspiracija fovizma, kubizma i apstraktne umetnosti (&quot;Kupačice&quot;, &quot;Karta&scaron;i&quot;, &quot;Plave vaze&quot;).1912 - Treća srpska armija generala Božidara Jankovića potukla je u Prvom balkanskom ratu turske snage i oslobodila Pri&scaron;tinu.1913 - Rodjen je vijetnamski car Bao Daj (Dai) poslednji monarh Vijetnama. Na presto je do&scaron;ao 1926, a abdicirao je 1945, kada je stvorena Demokratska Republika Vijetnam. Francuzi su ga vratili na presto 1949. da upravlja oblastima pod francuskom okupacijom, a 1955. je emigrirao u Francusku, gde je 1997. umro.1927 - Umro je srpski pisac Borisav Stanković, jedan od začetnika moderne srpske proze. Prikazujući život rodnog Vranja s kraja 19. veka, dao je i psiholo&scaron;ku analizu ličnosti, unoseći prvi put u srpsku literaturu erotiku i senzualnost (&quot;Iz starog jevandjelja&quot;, &quot;Stari dani&quot;, &quot;Ko&scaron;tana&quot;, &quot;Nečista krv&quot;, &quot;Pod okupacijom&quot;).1947 - Počeo je rat Indije i Pakistana oko Ka&scaron;mira, nakon &scaron;to je ka&scaron;mirski maharadža Hari Sing (Singh) odbio da se priključi jednoj od dve zemlje kada je podeljen indijski potkontinent. Rat je početkom 1949. okončan posredstvom UN, a Ka&scaron;mir je ostao podeljen.1962 - Predsednik SAD Džon Ficdžerald Kenedi (John Fitzgerald Kennedy) izdao je naređenje američkoj ratnoj mornarici i avijaciji da blokiraju Kubu zbog postavljanja sovjetskih nuklearnih raketa u toj zemlji. Kubanska kriza koja je dovela svet na ivicu atomskog rata, okončana je mesec dana kasnije sporazumom sovjetskog lidera Nikite Hru&scaron;čova i Kenedija o povlačenju nuklearnog naoružanja i deblokadi Kube.1964 - Francuski književnik Žan-Pol Sartr (Jean-Paul Sartre) odbio je Nobelovu nagradu za književnost.1964 - Slovenački gimnastičar Miroslav Cerar osvojio je zlatnu medalju na Olimpijadi u Tokiju. To je bila prva zlatna medalja za SFR Jugoslaviju na olimpijskim takmičenjima.1973 - Umro je &scaron;panski violončelista katalonskog porekla Pablo Kazals (Casals), jedan od najvećih instrumentalista 20. veka. Kao protivnik Frankovog režima, od 1938. živeo je van domovine i stekao veliku popularnost nastupajući &scaron;irom sveta.1987 - Primerak retke edicije Gutenbergove biblije prodat je u aukcijskoj kući &quot;Kristi&quot; u Njujorku za rekordnih 5,39 miliona dolara.1991 - Predsedni&scaron;tvo SFR Jugoslavije u nepotpunom sastavu (Srbija, Vojvodina, Kosovo i Crna Gora) odbacilo je predlog Evropske zajednice da se jugoslovenska federacija rekonstitui&scaron;e u asocijaciju suverenih država. Ta odluka je doprinela produbljavanju jugoslovenske krize i definitivnom raspadu zemlje.1992 - Na putu Priboj-Rudo pripadnici nepoznate paravojne formacije kidnapovali su iz autobusa 16 Muslimana, stanovnika pograničnog sela Sjeverin (na granici Srbije i Bosne) i odveli ih u nepoznatom pravcu, a potom likvidirali.2000 - Posmrtni ostaci jednog od najvećih srpskih pesnika Jovana Dučića preneti su 57 godina nakon njegove smrti iz američkog mesta Libertvil i sahranjeni u rodnom gradu Trebinju u Republici Srpskoj.2002 - Umrla je Džeraldina Nagi-Aponi (Geraldine Nagy-Appony) biv&scaron;a albanska kraljica. Ona se 1938. godine udala za Kralja Zogua, muslimanskog vodju, koji se deset godina ranije sam proglasio monarhom. Oni su Albaniju napustili u aprilu 1939. godine, zajedno sa sinom Lekom koji je bio beba kada je Italija izvr&scaron;ila invaziju.2005. - Pesma &quot;Voterlu&quot; (Waterloo) &scaron;vedske grupe ABBA, progla&scaron;ena je najboljom pesmom Evrovizije svih vremena.2007 - Crnogorska Skup&scaron;tina proglasila je Ustav, prvi u nezavisnoj državi Crnoj Gori.2010 - Na severu Haitija umrlo je 135 osoba od kolere, a registrovano je jo&scaron; 1.500 inficiranih.2016 - Američki telekomunikacioni gigant Ej-Ti end Ti (AT&amp;T) postigao je dogovor o kupovini firme Tajm Vorner, vlasnika televizija Si-En-En i Ejč-Bi-Ou (HBO) i filmskog studija Vorner Braders, po ceni od preko 80 milijardi dolara.2021 - Američki glumac Alek Boldvin (Alec Baldwin) pucao je iz pi&scaron;tolja rekvizita na snimanju vesterna u SAD i slučajno ubio direktorku fotografije Halinu Hačins i ranio reditelja Džela Suzu.2022 - Italija je dobila prvu ženu na funkciji premijerke, Djordju Meloni (Georgia) koja je na čelu je prve, krajnje desne vlade u toj zemlji od kraja Drugog svetskog rata.

Na današnji dan, 22. oktobar

1 Komentari