Na današnji dan, 17. oktobar

1797 - U italijanskom selu Kampoformio (Kampoformido) kod Udina, potpisan je mirovni ugovor Austrije i Francuske, kojim je ukinuta Mletačka Republika. Francuska je dobila mletačke posede u Albaniji i ostrva u Jonskom moru, a Austrija Veneciju, Istru, Kvarner, Dalmaciju i Boku Kotorsku.1803 - Rodjen je madjarski političar Ferenc Deak (Ferencz), nacionalni lider od 1861. koji nije prihvatao revolucionarni pristup Lajo&scaron;a Ko&scaron;uta (Lajos Kossuth) u re&scaron;avanju odnosa Austrije i Madjarske. Godine 1865. objavio je projekat o dualističkoj Habsbur&scaron;koj monarhiji. Austro-ugarskom nagodbom (1867) izgubio je na popularnosti, jer mu se zameralo da je bio suvi&scaron;e popustljiv prema Austriji.1849 - U Parizu je umro poljski kompozitor i pijanista Frederik &Scaron;open (Fryderyk Chopin), tvorac poljskog nacionalnog muzičkog izraza i jedan od najpopularnijih kompozitora muzičkog romantizma.1854 - Tokom Krimskog rata, britanske, francuske i turske trupe počele su opsadu Sevastopolja i nakon 11 meseci zauzele tu najznačajniju luku ruske Crnomorske flote. Mirovnim sporazumom u martu 1856. razoreni grad je vraćen Rusiji.1855 - Engleski pronalazač Henri Besemer (Henry Bessemer) je patentirao postupak za preradu gvoždja u čelik. Postupak koji je po njemu nazvan &quot;besemerizacija&quot;, donosi lak&scaron;u, bržu i jeftiniju proizvodnje čelika, prvobitno namenjenog za oružje, a bio je dominantan u svetu sve do 1950-ih godina.1912 - Srbija i Bugarska su, devet dana posle Crne Gore, objavile rat Otomanskoj carevini, a 18. oktobra pridružila im se i Grčka, čime je počeo Prvi balkanski rat. Za nepunih mesec dana oslobodjen je gotovo ceo Balkan, a rat je zavr&scaron;en primirjem 3. decembra. Mirovni ugovor kojim se Otomansko carstvo odreklo gotovo svih svojih poseda u Evropi, potpisan je u Londonu 13. maja 1913.1915 - Rodjen je američki dramski pisac Artur Miler (Arthur Miller), autor svetski poznatih pozori&scaron;nih komada kao &scaron;to su &quot;Smrt trgovačkog putnika&quot;, &quot;Ve&scaron;tice iz Salema&quot;, &quot;Pogled s mosta&quot;. Hrabro je istupio protiv nasilja vlasti u vreme &quot;makartizma&quot; 1950-ih. Poznat je i po neuspelom braku sa holivudskom zvezdom Merilin Monro (Marilyn Monroe).1919 - Rodjen je kineski političar Džao Cijang (Zhao Ziyang) koji je kao premijer 1980. počeo ekonomske reforme, a 1987. je nasledio Hu Jaobanga (Yaobang) na čelu Komunističke partije Kine. Smenjen je 1989. tokom političke krize izazvane prodemokratskim studentskim demonstracijama.1920 - Umro je američki novinar Džon Rid (John Reed), čija se dela &quot;Deset dana koji su potresli svet&quot; i &quot;Crvena Rusija&quot; smatraju najboljom hronikom Oktobarske revolucije. Sahranjen je pod zidinama Kremlja u Moskvi.1931 - Američki gangster Al Kapone (Capone) osudjen je na 11 godina zatvora zbog izbegavanja plaćanja poreza.1940 - U Njujorku je bila premijera najvećeg bioskopskog uspeha Čarlija Čaplina - filmske komedije &quot;Veliki diktator&quot;, satire na račun tada&scaron;njeg najvećeg moćnika sveta, naciste Adolfa Hitlera i osude antisemitizma.1945 - Pukovnik Huan Peron (Juan) državni udarom je do&scaron;ao na čelo Argentine.1972. - U Beogradu je umro Djordje Karadjordjević, stariji sin kralja Jugoslavije Petra I, koji se odrekao prava na presto i posvetio se vojničkoj karijeri. Odbio je da se 1941. pridruži vladi i kralju u izbegli&scaron;tvu, a potom i nemačku ponudu da se nastani u Belom dvoru.1973 - Arapski proizvodjači nafte povećali su cene i smanjili proizvodnju nafte kao odgovor na američku podr&scaron;ku Izraelu u arapsko-izraelskom sukobu. To je izazvalo jednu od najtežih ekonomskih kriza sveta posle Drugog svetskog rata.1988 - Kao odgovor &quot;mitinzima istine&quot; koje je organizovalo rukovodstvo Srbije, na Kosovu su počele masovne demonstracije Albanaca.1989 - U najtežem zemljotresu u SAD od 1906, koji je pogodio područje San Franciska, poginulo je 67 i povređeno vi&scaron;e od 600 ljudi.1997 - Na Kubi je u mauzoleju u gradu Santa Klara svečano sahranjen Ernesto Če Gevara (Che Guevara), tri decenije po&scaron;to je ubijen u Boliviji.1997 - U požaru je izgorelo Jugoslovensko dramsko pozori&scaron;te u Beogradu.1998 - U Londonu, gde se oporavljao od operacije, uhap&scaron;en je biv&scaron;i čileanski diktator Augusto Pinoče (Pinochet) na zahtev &Scaron;panije radi izručenja zbog sudjenja za ubistva stotina &Scaron;panaca tokom njegove diktatorske vladavine Čileom. Oslobodjen je u martu 2000, a nakon povratka u Čile, Apelacioni sud je obustavio započeto sudjenje proglasiv&scaron;i ga mentalno nesposobnim.2001 - U Jerusalimu je ubijen izraelski ministar turizma Rehavam Zevi u atentatu koji su izveli pripadnici Narodnog fronta za oslobodjenje Palestine.2003 - Kina je postala treća zemlja sveta koja je poslala čoveka u svemir. Jang Livei je svemirskim brodom &quot;&Scaron;enžu 5&quot; obleteo Zemlju 14 puta tokom leta koji je trajao 21 sat.2005 - Umro je Ba Djin, jedan od najpoznatijih kineskih pisaca koji je u svojim delima pisao o komunistima, nacionalistima i haosu u vreme Kulturne revolucije.2009 - Vlada Maldiva je sastankom na dnu okeana, četiri metra pod njegovom povr&scaron;inom, simbolično ukazala na opasnost globalnog zagrevanja klime za sve narode koji žive uz obale okeana i mora. Podizanje nivoa mora uzrokovano topljenjem polarnog leda, moglo bi da potopi taj arhipelag u Indijskom okeanu u roku od jednog veka.2017 - U bitkama za grad Raku u Siriji, koje su trajale vi&scaron;e od četiri meseca, poginulo je 3.250 ljudi, prema podacima sirijske opozicione Opservatorije za ljudska prava.2021 - U Parizu je održan komemorativni mar&scaron; povodom 60. godi&scaron;njice policijskog masakra alžirskih demonstranata 1961, poslednje godine borbe njihove zemlje za nezavisnost. Francuski predsednik Emanuel Makron osudio je masakr kao &quot;zločin koji se ne može opravdati&quot;.

Na današnji dan, 17. oktobar

0 Komentari