Na današnji dan, 9. oktobar

1701 - U Nju Hejvnu, u američkoj državi Konektikat, osnovan je Univerzitet Jejl, danas jedan od najčuvenijih univerziteta u SAD.1789 - U austrijsko-turskom ratu austrijski feldmar&scaron;al Gideon Ernst Laudon zauzeo je Beograd.1806 - Pruska je prekinula neutralnu politiku prema Napoleonu i objavila rat Francuskoj, u kojem je poražena uz te&scaron;ke teritorijalne gubitke. Mirom u Tilzitu 1807. izgubila je celo područje izmedju Rajne i Labe i veći deo zemalja stečenih deobom Poljske.1831 - U atentatu je ubijen predsednik Grčke, Joanis Kapodistrijas (Ioannis Kapodistrias), jedan od vodja borbe za oslobodjenje od turske vlasti. Kao predsednik od 1827. vladao je apsolutistički oslanjajući se na vojsku, &scaron;to je izazvalo revolt liberalnih političara.1835 - Rodjen je francuski kompozitor i klavirski virtuoz Kamij Sen-Sans (Camille Saint-Saens), jedan od osnivača Nacionalnog muzičkog dru&scaron;tva (1871). Njegov bogati opus obuhvata sve vrste mužičkih dela od kojih je najpoznatija opera &quot;Samson i Dalila&quot;.1854 - Rodjen je srpski fizičar i pronalazač Mihajlo Pupin, profesor matematike i fizike (1901) na Kolumbija univerzitetu. Njegov najznačajniji pronalazak, samoindukcioni kalemovi (&quot;Pupinovi kalemovi&quot;) (1890), omogućio je telefonski i telegrafski prenos na velike daljine pomoću kabla. Za autobiografsku knjigu &quot;Od pa&scaron;njaka do naučenjaka&quot; dobio je 1924. Pulicerovu nagradu.1892 - Rodjen je Ivo Andrić, čije je delo donelo medjunarodni ugled i priznanje jugoslovenskoj književnosti. Prvi je i do sada jedini jugoslovenski književnik dobitnik Nobelove nagrade za književnost (1961) (&quot;Ex ponto&quot;, &quot;Znakovi&quot;, &quot;Na Drini ćuprija&quot;, &quot;Travnička hronika&quot;, &quot;Gospodjica&quot;, &quot;Prokleta avlija&quot;).1915 - Nemačke i austrougarske trupe su u Prvom svetskom ratu zauzele Beograd.1934 - U Marseju je ubijen jugoslovenski kralj Aleksandar I Karadjordjević. Atentat u kojem je poginuo i francuski ministar inostranih poslova Žan Luj Bartu (Jean Louis Barthou), organizovali su lideri hrvatskog usta&scaron;kog pokreta i makedonskih nacionalista, a izvr&scaron;io ga je Vlada Černozemski.1940 - U Liverpulu rođen Džon Lenon (John Lennon) kompozitor, tekstopisac i gitarista Bitlsa (The Beatles)1944 - Počela je Treća moskovska konferencija na kojoj su britanski premijer Čerčil (Churchill) i lider SSSR Staljin razmatrali problem Poljske, Grčke i Jugoslavije i dogovarali se o uredjenju Evrope posle Drugog svetskog rata.1947 - U Parizu rođena Frans Gal (France Gall), vrhunska francuska pop i je-je pevačica, pobednica Evrovizije 1965. godine. U kasnijoj fazi karijere istaknuta borkinja za prava stanovni&scaron;tva u biv&scaron;im francuskim kolonijama i supruga jednog od najznačajnijih modernih francuskih kompozitora Mi&scaron;ela Bergera (Michel Berger).1962 - Uganda je stekla nezavisnost posle gotovo 70 godina britanske kolonijalne uprave.1963 - Vi&scaron;e od 2.000 ljudi je poginulo u poplavama kada je pukla oko 300 metara visoka brana &quot;Vajont&quot; kod Beluna, u severoistočnoj Italiji.1967 - U Boliviji je ubijen argentinski revolucionar Ernesto &quot;Če&quot; Gevara (Che Guevara), simbol revolucije u Južnoj Americi. Kao beskompromisni borac za pravdu stekao je veliku popularnost &scaron;irom sveta, posebno medju mladima. Učesnik Kubanske revolucije, ministar u Kastrovoj vladi (Castro) (1961-65), postao je u novembru 1966. lider gerilaca u Boliviji, u oktobru 1967. je zarobljen, a potom ubijen.1975 - Sovjetski fizičar i disident Andrej Saharov dobio je Nobelovu nagradu za mir.1983 - U eksploziji bombe u Rangunu, glavnom gradu Burme, ubijeno je 18 vladinih funkcionera Južne Koreje, medju kojima četiri ministra i &scaron;ef diplomatije Li Bum Suk (Lee). Južnokorejske vlasti su za podmetanje bombe optužile agente Severne Koreje.1992 - U poku&scaron;aju da spreči dalje razbuktavanje rata u Bosni i Hercegovini Savet bezbednosti UN usvojio je rezoluciju o zabrani vojnih letova u vazdu&scaron;nom prostoru ove biv&scaron;e jugoslovenske republike, a mirovnim snagama (UNPROFOR) naloženo je da nadgledaju kako se zabrana po&scaron;tuje.1993 - U sukobima Muslimana i Hrvata u Mostaru (Bosna i Hecegovina) sru&scaron;en je Stari most, simbol grada, sagradjen u 16. veku za vreme turske vladavine. Most je bio pod za&scaron;titom UNESKO-a.1997 - Vi&scaron;e od 200 ljudi je poginulo kada je uragan &quot;Paulina&quot; pogodio meksičko letovali&scaron;te Akapulko.2002 - Prvi put u istoriji srpskog parlamentarizma održan je TV duel kandidata za predsednika Srbije koji su u&scaron;li u drugi izborni krug, Vojislava Ko&scaron;tunice i Miroljuba Labusa.2002 - Umro je jugoslovenski televizijski reditelj Sava Mrmak, jedan od najznačajnijih reditelja na ovim prostorima u domenu istorijske dokumentarne drame, koji se oprobao i u svim ostalim televizijskim žanrovima.2004 - U Avganistanu su održani prvi direktni predsednički izbori u istoriji te zemlje, na kojima je pobedio dotada&scaron;nji privremeni predsednik Hamid Karzai.2012 - Izvr&scaron;en poku&scaron;aj atentata na Malalu Jusufzai, pakistansku devojčicu i aktivistkinju, borca za pravo na &scaron;kolovanje ženske dece. Godine 2014. dobila je Nobelovu nagradu za mir.2013 - Umro je flamanski političar i državnik Vilfrid (Wilfried) Martens, premijer koji je vodio devet vlada Belgije od 1979. do 1992. Jedan je od osnivača Evropske narodne stranke na čijem čelu je bio od 1990.2014 - Preminuo je glumac Boris Buzančić, poznat po brojnim pozori&scaron;nih, televizijskim i filmskim uloga ( &quot;Velo misto&quot;, &quot;Obećana zemlja&quot;, &quot;Operacija Barbarosa&quot;, &quot;Veliki i mali&quot;&hellip;). Bio je prvi demokratski izabran gradonačelnik Zagreba (1990 - 1993) i poslanik hrvatskog Sabora (1992 - 1995).2017 - Sud Bosne i Hercegovine oslobodio je komandanta bo&scaron;njačkih snaga u Srebrenici Nasera Orića krivice za ratni zločin i ubistvo tri ratna zarobljenika srpske nacionalnosti u Bratuncu i Srebrenici 1992. godine. Krivice je oslobodjen i pripadnik Armije BiH Sabahudin Muhić.2019 - Turski avioni bombardovali su položaje sirijskih Kurda, a turski vojnici i njihovi sirijski saveznici u&scaron;li na severoistok Sirije. Turska je dugo najavljivala napad na kurdske borce koje smatra teroristima.2023 - Evropska unija usvojila je novu Direktivu o obnovljivim izvorima energije koja predviđa povećanje udela obnovljive energije na 42,5 odsto do 2030, sa mogućno&scaron;ću povećanja za dodatnih 2,5 odsto i postizanja udela od 45 odsto do kraja decenije.

Na današnji dan, 9. oktobar

0 Komentari