Na današnji dan, 17. septembar

1580 - Rodjen je &scaron;panski pisac Fransisko Gomez de Kevedo i Viljegas (Francisco Gomez, Quevedo y Villegas), velikan Zlatnog veka &scaron;panske književnosti i jedan od najznačajnijih satiričara u svetskoj književnosti (&quot;Snovidjenja&quot;, &quot;Život lupeža&quot;).1631 - U Tridesetogodi&scaron;njem ratu &Scaron;vedjani i nemački protestanti pod komandom &scaron;vedskog kralja Gustava Adolfa pobedili su carsku vojsku (Katolička liga) pod vodjstvom grofa Tilija (Tilly) kod Lajpciga.1665 - U Londonu je izbila epidemija kuge u kojoj je umrlo oko 70.000 ljudi.1787 - Delegati 12 od tada&scaron;njih 13 država SAD potpisali su Ustav SAD. Uz kasnije dodate amandmane, taj ustav je i sada na snazi i najstariji je važeći ustav u svetu. U njemu je prvi put primenjena ideja francuskog filozofa Monteskjea (Montesquieu) o podeli vlasti na zakonodavnu, izvr&scaron;nu i sudsku.1796 - Prvi predsednik SAD Džordž Va&scaron;ington (George Washington) uputio je američkom narodu opro&scaron;tajnu poruku (Farewell Address) i povukao se na svoje imanje. Za predsednika je izabran 1788.1809 - Mirom u Fredrikshamu zavr&scaron;en je &scaron;vedsko-ruski rat u kojem je Rusija osvojila Finsku.1826 - Rodjen je nemački matematičar Georg Fridrih Bernhard Riman (Friedrich, Riemann), koji je otvorio nove pravce razvoja matematike i njene primene u fizici i mehanici. Niz matematičkih pojmova ima po njemu naziv.1857 - Rodjen je ruski fizičar Konstantin Eduardovič Ciolkovski, čije su teorije i otkrića bili osnova za razvoj astronautike. Godine 1903. objavio je prvo delo iz teorije astronautike &quot;Ispitivanje vasionskog prostora reaktivnim aparatima&quot;.1889 - Povodom 500. godi&scaron;njice Kosovske bitke, u kraljevini Srbiji ustanovljen je &quot;Orden kneza Lazara&quot;, koji su mogli da nose samo vladar i punoletni prestolonaslednik.1900 - Britanska kraljica Viktorija I Aleksandrina (Victoria Alexandrine) potpisala je dokument kojim je Australija u&scaron;la u Komonvelt kao federalna unija &scaron;est biv&scaron;ih britanskih kolonija.1908 - Rodjen je ruski violinista i dirigent David Fjodorovič Ojstrah, jedan od najvećih majstora violine u 20. veku. Proslavio se 1935. na međunarodnom takmičenju u Var&scaron;avi i 1937. nagradom &quot;Isaj&quot; u Briselu, a potom je sa velikim uspehom nastupao &scaron;irom sveta.1918 - Posle trodnevne ofanzive, Prva i Druga srpska armija su uz pomoć dve francuske divizije probile Solunski front u Prvom svetskom ratu. Nemci i Bugari bili su primorani da se povuku. Proboj Solunskog fronta omogućio je srpskoj vojsci povratak u domovinu i kao jedna od najuspe&scaron;nijih operacija u Prvom svetskom ratu, doprineo konačnom slomu Centralnih sila.1931 - RCA Viktor kompanija predstavila je prvu long-plej gramofonsku ploču na 33 obrtaja u hotelu Savoj u Njujorku.1939 - Sovjetska Crvena armija u&scaron;la je u Poljsku sa istoka, zaposela krajeve zapadne Belorusije i Ukrajine i zarobila 217.000 Poljaka. Istovremeno Nemci su napali Var&scaron;avu iz vazduha i sa kopna.1944 - Spu&scaron;tanjem britanskih padobranaca kod grada Arnhema u Holandiji počela je operacija &quot;Market Garden&quot; u Drugom svetskom ratu, s ciljem da se uspostavi mostobran na reci Rajni i zaobiđe nemačka linija odbrane. Savezničke trupe nai&scaron;le su na neočekivano jak otpor Nemaca i operacija je propala uz velike savezničke gubitke.1961 - Obe&scaron;en je biv&scaron;i turski premijer Adnan Menderes, kojeg je u maju 1960. oborila vojna hunta generala Džemala Gursela (Cemal Guersel) i osudila na smrt zbog izdaje reformskih principa Kemala Ataturka (Atatuerk).1978 - Potpisivanjem okvirnog plana za mir na Bliskom istoku, u Kemp Dejvidu su zavr&scaron;eni razgovori predsednika Egipta Anvara el Sadata (Anwar), premijera Izraela Menahema Begina (Menaćem) i predsednika SAD Džimija Kartera (Jimmy Carter).1980. - Biv&scaron;i diktator Nikaragve general Anastasio Somosa Debajle (Somoza Debayle) ubijen je u atentatu u Paragvaju, gde je živeo u izbegli&scaron;tvu posle zbacivanja sa vlasti u julu 1979.1994 - Umro je britanski filozof austrijskog porekla Karl Rajmund Poper (Raimund Popper), jedan od najuticajnijih mislilaca 20. veka (&quot;Logika istraživanja&quot;, &quot;Otvoreno dru&scaron;tvo i njegovi neprijatelji&quot;, &quot;Beda istoricizma&quot;).1997 - U blizini Fojnice, u centralnoj Bosni, sru&scaron;io se helikopter UN u kojem su poginuli 12 predstavnika medjunarodne zajednice i pomoćnik Visokog predstavnika UN za Bosnu i Hercegovinu Gerd Vagner (Wagner).2001 - Makedonska vlada je saop&scaron;tila da će NATO trupama dozvoliti da ostanu u zemlji i po zavr&scaron;etku njihovog mandata.2004 - Ministri odbrane pet zemalja EU (Holandija, Francuska, Italija, &Scaron;panija i Portugal) potpisali su sporazum o osnivanju Evropske žandarmerije sa sedi&scaron;tem u Vićenci, na severoistoku Italije.2006 - U moldavskoj oblasti Pridnjestrovlje je održan referendum o nezavisnosti za koji je većina evropskih zemalja unapred rekla da ga neće priznati. Pridnjestrovlje je teritorija izmedju Moldavije i Ukrajine, u kojoj većina stanovnika govori ruski i koja je 1992. godine, u vreme raspada Sovjetskog saveza, proglasilo otcepljenje od Republike Moldavije, uz vojne sukobe i brojne žrtve.2008 - Somčaj Vingsavat, izabran je za 26. premijera u Tajlandu, uprkos protivljenju opozicije. Somčaj (61) pravnik po struci, zamenjuje premijera Samaka Sundaraveja (73), koji je podneo ostavku nakon masovnih demonstracija i optužbe o primanju mita.2009 - Bris Taton (Brice), navijač francuskog fudbalskog kluba brutalno je prebijen u centru Beograda, bejzbol palicama, &scaron;ipkama i bakljama uoči utakmice fudbalskih klubova Partizan i Tuluz. Od posledica povreda preminuo 29. septembra 2009. Za te&scaron;ko ubistvo Brisa Tatona osudjena je grupa od 15 navijača fudbalskog kluba Partizan.2011 - U nesreći na aeromitingu u Rinou u Nevadi poginulo je devet osoba, a 54 ljudi je povredjeno, kada je jedna letelica udarila u ivicu tribina gde su se nalazili gledaoci i mediji koji su pratili dogadjaj.2011 - Nemački dirigent Kurt Sanderling umro je u Berlinu u 98. godini. Poreklom Jevrejin pobegao je 1936. pred nacizmom u Sovjetski Savez, gde je upravljao Lenjingradskom filharmonijom do 1960. godine. U tada&scaron;njoj Nemačkoj Demokratskoj Republici (DDR) rukovodio je simfonijskim orkestrima iz istočnog Berlina i Drezdena.2014 - Južnokorejska Nagrada za mir dodeljena je nemačkoj kancelarki Angeli Merkel zbog njene &quot;stalne svesti&quot; o odgovornosti Nemačke u nacističkim zločinima.2016 - Preminuo je američki dramski pisac Edvard Olbi (Edward Albee), autor vi&scaron;e od 30 komada o fenomenima američke kulture. Dobitnik je tri Pulicerove nagrade i progla&scaron;en &quot;piscem generacije&quot; po&scaron;to je 1962. napisao kultni komad &quot;Ko se boji Virdžinije Vulf&quot;.2019 - U Izraelu su po prvi put u istoriji ove zemlje ponovljeni izbori, dotada&scaron;ni premijer Benjamina Netanjahu je dobio novu &scaron;ansu da formira vladu, po&scaron;to mu to nije uspelo nakon izbora u aprilu.2023 - Drevni grad Jerihon na Zapadnoj obali stavljen je na listu svetske ba&scaron;tine UNESKA. Jerihon je jedan od najstarijih kontinuirano nastanjenih gradova sveta, nalazi se na teritoritoriji kojom upravlja međunarodna priznata Palestinska država i koja je pod okupacijom Izraela. Izrael je iza&scaron;ao iz UNESKA 2019. godine optuživ&scaron;i ga za pristrasnost.

Na današnji dan, 17. septembar

0 Komentari