Na današnji dan, 16. septembar

1380 - Umro je francuski kralj &Scaron;arl V Mudri (Charles le Sage), koji je 1358, kao regent, dok je njegov otac Žan II (Jean) bio zarobljenik Engleza, ugu&scaron;io veliki seljački ustanak, Žakeriju. Stupio je na presto 1360, a u Stogodi&scaron;njem ratu uspeo da povrati od Engleza veći deo teritorije. Podsticao je nauku i kulturu. Nasledio ga je sin &Scaron;arl VI Ludi.1387 - Rodjen je engleski kralj Henri V (Henry), koji je tokom vladavine (1413-22) nastavio Stogodi&scaron;nji rat sa Francuskom i posle pobede 1415. kod Azenkura osvojio Pariz. Regent je postao 1420, a posle smrti &Scaron;arla VI prestolonaslednik Francuske.1498 - Umro je &scaron;panski dominikanac Tomas de Torkemada (Torquemada), pokr&scaron;teni Jevrejin, prvi Veliki inkvizitor &Scaron;panije (1483-94) i fanatični propovednik Inkvizicije. Pod njegovim pritiskom kralj Ferdinand V izdao je dekret o progonu Jevreja na osnovu kojeg je 300.000 Jevreja proterano iz &Scaron;panije.1620 - Brod &quot;Mejflauer&quot; krenuo je iz engleske luke Sautempton sa putnicima koji će osnovati Plimut, prvu stalnu englesku koloniju u Americi.1736 - Umro je nemački fizičar Gabrijel Danijel Farenhajt (Gabriel Daniel Fahrenheit), koji je 1714. usavr&scaron;io termometar napuniv&scaron;i ga živom, umesto alkoholom. Tačka smrzavanja na njegovoj skali, 32 stepena, označava najveću hladnoću koja je 1709. izmerena u Dancigu (Gdanjsku).1745 - Rodjen je ruski vojskovodja Mihail Ilarionovič Kutuzov, jedan od najvećih vojnih stratega 19. veka. Proslavio se borbama protiv Turaka i Napoleona Bonaparte 1812. Jedna je od glavnih ličnosti romana &quot;Rat i mir&quot; Lava Tolstoja.1810 - Masovnim ustankom seljaka koje su predvodili Migel Idalgo i Kastilja (Miguel Hidalgo y Castilla) i Hose Morales (Jose), u Meksiku je počela borba za nezavisnost od &Scaron;panije, zavr&scaron;ena uspehom 1821. Datum početka tog ustanka se u Meksiku proslavlja kao Dan nezavisnosti.1823 - Rodjen je knez Mihailo Obrenović, koji je Srbiju učinio najjačom vojnom silom na Balkanu. Vladao je od 1839. do 1842. i od 1860. do 1868, kada je ubijen u Ko&scaron;utnjaku. Zbog bune Tome Vučića Peri&scaron;ića, 1842. pobegao je u Austriju gde je pomagao Vuka Karadžića, Djuru Daničića, Branka Radičevića i druge srpske pisce.1859 - &Scaron;kotski istraživač Dejvid Livingston (David Livingstone) otkrio je u istočnoj Africi veliko jezero Njasa, koje sada dele Malavi, Tanzanija i Mozambik.1861 - Zastupni&scaron;tvo grada Zagreba dodelilo je Vuku Stefanoviću Karadžiću Povelju počasnog gradjanina, kojom su mu data &quot;sva prava, slobo&scaron;tine i koristi, kao &scaron;to svakom gradjaninu Zagreba po zakonu i starom narodnom običaju pripadaju&quot;.1894 - Rodjen je arhitekta, istoričar umetnosti i pisac Aleksandar Deroko, član Srpske akademije nauka i umetnosti, jedan od prvih istoriografa srpske srednjevekovne i narodne arhitekture.1908 - Beč i Moskva su se sporazumeli da se Austro-Ugarska ne protivi otvaranju Bosfora za ruske brodove, a Rusija austrougarskoj aneksiji Bosne i Hercegovine, čime je okončana Aneksiona kriza. Rusija i Srbija su pod pritiskom Austro-Ugarske i Nemačke u martu 1909. priznale aneksiju.1923 - Rodjen je singapurski državnik Li Kuan Ju (Lee, Yew), koji je, kao premijer Singapura (1959-90), preobrazio tu biv&scaron;u britansku koloniju u industrijsku i trgovinsku metropolu.1931 - Italijanske kolonijalne snage zarobile su i pogubile libijskog nacionalnog vodju Omara Muhtara (Mukhtar).1941 - Iranski &scaron;ah Reza Kan Pahlavi abdicirao je u korist 22-godi&scaron;njeg princa Mohameda Reze (Mohammed). Abdikaciju su iznudili Velika Britanija, SAD i SSSR zbog &scaron;ahove pronemačke politike.1955 - Vojnim udarom zbačen je sa vlasti predsednik Argentine Huan Peron (Juan). Posle 18 godina u egzilu, Peron se vratio u Argentinu 1973, kada je formirana peronistička vlada Ektora Kampore (Hector Campora) i iste godine ponovo postao predsednik Argentine. Posle njegove smrti 1974. zamenila ga je supruga Izabela Peron (Isabel).1963 - Malaja, Severni Borneo, Saravak i Singapur osnovali su Maležansku federaciju.1966 - Izvodjenjem opere Samjuela Barbera (Samuel) &quot;Antonije i Kleopatra&quot;, otvorena je nova zgrada Opere Metropoliten u Linkolnovom centru u Njujorku.1977. - U Parizu je umrla grčka operska pevačica Marija Kalas (Maria Callas), proslavljeni sopran (&quot;Norma&quot;, &quot;Toska&quot;) i poznata ličnost u svetskim mondenskim krugovima.1978 - U Iranu je poginulo 25.000 ljudi u zemljotresu jačine izmedju 7,5 i 7,9 stepeni Rihterove skale. Grad Tabas i veliki broj sela potpuno su razru&scaron;eni.2001 - Kina je nakon 15 godina pregovora primljena u Svetsku trgovinsku organizaciju.2002 - Umro je Dvajt Vajli (Dwight Whylie) koji je 1961. godine postao prvi tamnoputi spiker Bi-Bi-Sija u Londonu.2004 - Afričke države su u blizini Johanesburga otvorile Pan-afrički parlament, prvo predstavničko telo cele Afrike.2008 - Od početka godine u Avganistanu je poginulo 1.445 civila u napadima pobunjenika, američkih i NATO snaga, odnosno 40 odsto vi&scaron;e nego u istom periodu 2007. godine, prema podacima UN iz Kabula.2011 - Savez stranaka levice osvojio je najvi&scaron;e glasova na parlamentarnim izborima u Danskoj, a mandat za formiranje vlade dobila je predsednica stranke Socijaldemokrata Hele Torning-&Scaron;mit, čime je Danska dobila prvu ženu premijera u svojoj istoriji.2013 - U oružanom napadu u brodogradili&scaron;tu američke Ratne mornarice u Va&scaron;ingtonu poginulo je 13 ljudi, medju kojima i napadač - biv&scaron;i službenik vojske.2014 - Ukrajinski parlament ratifikovao je Sporazum o pridruživanju EU.2017 - Premijer Islanda Bjarnij Benediktson (Benediktsson) podneo je ostavku po&scaron;to se vlada desnog centra raspala nakon povlačenja manjinskog koalicionog partnera, Centrističke partije Svetla budućnost, jer je premijerov otac pomogao jednom osudjenom pedofilu da očisti dosije kako bi opet mogao da se zaposli.2018 - Etiopija i Eritreja potpisale su mirovni sporazum posle 30 godina sukoba. Mirovni sporazum su potpisali premijer Etiopije Abij Ahmed i predsednik Eritreje Isajas Afverki u Saudijskoj Arabiji.2020 - Jo&scaron;ihide Suga izabran je za novog premijera Japana.2021 - Preminuo je Du&scaron;an Duda Ivković (78), ko&scaron;arka&scaron; i ko&scaron;arka&scaron;ki trener. Bio je najuspe&scaron;niji selektor ko&scaron;arka&scaron;ke reprezentacije Jugoslavije koja je na tri Evropska prvenstva (Zagreb 1989., Rim 1991. i Atina 1995.) osvojila zlatnu medalju.2022 -Umrla je 22-ogodi&scaron;nja Mahse Amini koju je iranska policija za moral privela i pretukla, jer navodno nije pravilno nosila hidžab. Njena smrt izazvala je vi&scaron;emesečne krvave proteste u vi&scaron;e iranskih gradova.

Na današnji dan, 16. septembar

0 Komentari