Na današnji dan, 13. septembar

1506 - Umro je italijanski slikar i graver Andrea Mantenja (Mantegna), najznačajniji predstavnik visoke renesanse u Padovi i Mantovi, autor čuvenih fresaka u crkvi Eremitani u Padovi, uni&scaron;tene u Drugom svetskom ratu.1592 - Umro je francuski pisac i filozof Mi&scaron;el Ejkem de Montenj (Michael Eyquem, Montaigne), obnovitelj intelektualnog skepticizma i vesnik slobodne misli u 17. i 18. veku (tri knjige &quot;Eseja&quot;, &quot;Dnevnik putovanja&quot;).1598 - Umro je Filip II, napuljski kralj (1554), gospodar Holandije (1555), a nakon povlačenja svog oca Karla V (1556), kralj &Scaron;panije, Sicilije i Sardinije. Apsolutista i fanatični katolik svojom politikom izazvao je ustanak u Holandiji, koji je doveo do nezavisnosti severne pokrajine (1581). Pobedio je tursku flotu kod Lepanta 1571, ali je pohod njegove &quot;nepobedive armade&quot; (1588) na Englesku zavr&scaron;io katastrofalnim porazom.1759 - Britanci su u presudnoj bici u blizini Kvebeka pobedili Francuze i osigurali britansku supremaciju u Kanadi.1788 - Njujork je progla&scaron;en prvom federalnom prestonicom SAD. Grad su osnovali 1626. holandski doseljenici i nazvali ga Novi Amsterdam, a dvadesetak godina kasnije zauzeli su ga Englezi i dali mu naziv Njujork u čast vojvode od Jorka (York), kasnije engleskog kralja.1819 - Rodjena je nemačka pijanistkinja Klara &Scaron;uman (Clara Schumann), koja je koncertnu karijeru počela u devetoj godini i postala jedan od najvećih klavirskih majstora 19. veka.1842 - Narodna skup&scaron;tina kneževine Srbije, u kojoj su ustavobranitelji imali većinu, proglasila je za kneza Aleksandra Karadjordjevića, sina vodje Prvog srpskog ustanka Karadjordja. Ustavobranitelji su prethodno zbacili kneza Mihajla Obrenovića koji je potom izbegao u Austriju.1874 - Rodjen je austrijski kompozitor Arnold &Scaron;enberg (Schoenberg). Kao začetnik Bečke atonalne &scaron;kole, pobornik ekspresionizma u muzici i tvorac novog načina komponovanja - dodekafonije, bitno je uticao na razvoj muzike 20. veka (opera &quot;Mojsije i Aron&quot;, simfonijska poema &quot;Peleas i Melisandra&quot;, kantate &quot;Gurelider&quot; i &quot;Preživeli iz Var&scaron;ave&quot;).1882 - Tokom Egipatskog ustanka britanske trupe porazile su egipatsku vojsku kod Tel el Kebira i nastavile osvajanje Egipta i Sudana.1908 - Probnom vožnjom od Virpazara do Bara Crnom Gorom je pro&scaron;ao prvi voz. Redovni železnički saobraćaj uspostavljen je 2. novembra.1922 - U Al Aziziji u Libiji izmerena je najvi&scaron;a temperatura vazduha u hladu - 58 stepeni Celzijusa.1923 - General Migel Primo de Rivera (Miguel) izvr&scaron;io je, uz odobrenje kralja Alfonsa XIII, državni udar u &Scaron;paniji i zaveo vojnu diktaturu.1955 - SSSR i Zapadna Nemačka uspostavili su diplomatske odnose.1971 - U njujor&scaron;kom zatvoru Atika poginuli su 31 zatvorenik i 11 zatvorskih čuvara, kada su pripadnici američke policije i Nacionalne garde intervenisali da smire petodnevnu pobunu u zatvoru.1977 - Umro je američki dirigent poljskog porekla Leopold Stokovski (Stokowski). Vodio je Njujor&scaron;ku filharmoniju od 1946. do 1950, a 1962. osnovao je Američki simfonijski orkestar. Napisao je knjigu &quot;Muzika za sve nas&quot;, koja je prevedena na skoro sve svetske jezike.1989 - U Kejptaunu su održane do tada najveće demonstracije protiv aparthejda u Južnoj Africi. Demonstrante koji su uz pesmu i igru prolazili kroz centar grada predvodio je nadbiskup Dezmond Tutu (Desmond).1991 - SSSR i SAD su se sporazumeli da obustave snabdevanje oružjem zaraćene strane u Avganistanu.1992. - Umro je američki filmski glumac Entoni Perkins (Anthony) dobitnik Oskara za film &quot;Prijateljsko ubedjivanje&quot;.1993 - Izrael i Palestinska oslobodilačaka organizacija (PLO) potpisali su u Va&scaron;ingtonu mirovni sporazum kojim je predvidjena palestinska samouprava na okupiranim teritorijama.1998 - Na drugim posleratnim op&scaron;tim izborima u Bosni i Hercegovini ponovo su pobedile nacionalne političke partije bosanskih Muslimana, Srba i Hrvata. Trogodi&scaron;nji rat koji su vodili lideri nacionalnih grupa, zavr&scaron;en je u decembru 1995. potpisivanjem mirovnog ugovora u Dejtonu, SAD, a prvi posleratni izbori održani su 1996.1999 - U Beogradu su umrli doajen srpskog novinarstva Predrag Milojević i istaknuti filmski reditelj Vladimir Pogačić.1999 - U četvrtoj velikoj eksploziji, u seriji eksplozija koje su dve nedelje potresale Moskvu, sru&scaron;ena je stambena zgrada, a poginulo 118 ljudi.2000 - Naturalizovani Amerikanac tajvanskog porekla Ven Ho Li, istraživač u vladi SAD pu&scaron;ten je iz zatvora uz izvinjenje sudije. On je u samici proveo devet meseci, zbog optužbi američke vlade da predstavlja pretnju za nacionalnu bezbednost.2001 - Američki državni sekretar Kolin Pauel potvrdio da je vodja Al Kaide Osama bin Laden, za koga se verovalo da se krije u Avganistanu, glavni osumnjičeni za terorističke napade u SAD 11. septembra.2006 - Bomba&scaron; samoubica usmrtio je u Bagdadu 114 osoba, uletev&scaron;i svojim kombijem u gomilu &scaron;iitskih Muslimana.2008 - Beogradski univerzitet obeležio je 200. godinu postojanja.2008 - Bolivijska vlada je uvela vanredno stanje u amazonskom regionu te zemlje nakon sukoba pristalica predsednika Eva Moralesa i desničarskih provincijskih guvernera koji se protive socijalističkim reformama &scaron;efa države, u kome je najmanje 10 ljudi poginulo.2010 - Udes aviona sa 51 putnikom i članom posade koji se sru&scaron;io u Venecueli, preživele su 33 osobe, 14 je poginulo, a četvoro se vodi kao nestalo. Avion &quot;ATR-42&quot; avio prevoznika Konviasa leteo je od karipskog ostrva Margarita u grad Puerto Ordas.2010 - Trećestepeno veće Suda BiH potvrdilo je 17. godina kazne zatvora Suadu Kapiću, biv&scaron;em pripadniku Trećeg korpusa Armije BiH, progla&scaron;enim krivim za zločine počinjene u Sanskom Mostu i ubistva četiri ratna zarobljenika srpske nacionalnosti septembra 1995.2013 - Četiri Indijca osudjena su na smrt ve&scaron;anjem zbog silovanja i smrtonosnih povreda nanetih mladoj ženi u gradskom prevozu Nju Delhija. Slučaj je izazvao burno reagovanje nacije u kojoj je zata&scaron;kavanje silovanja i drugih vrsta seksualnih delikata deo kulture koja ne ohrabruje prijavljivanje ovakve vrste nasilja. Pod pritiskom javnosti i neprekidnih demonstracija, vlasti Indije su poo&scaron;tre kaznenu politiku i osnovale ekspresne sudove za seksualne delikte.2015 - Utopile su se 34 osobe, medju kojima četiri bebe i 11 dece, kod ostrva Farmakonis (Grčka) kada se prevrnuo preopterećen brod. Spaseno je 68 osoba, a 30 je uspelo da dopliva do obale tog ostrva.2022 - Francusko-&scaron;vajcarski reditelj Žan-Lik Godar, otac &quot;Novog talasa&quot;, umro je u 92. godini života. Filmovima &quot;Do poslednjeg daha&quot; (1959) i &quot;Prezir&quot; (1963) napravio je revoluciju u filmskoj istoriji.

Na današnji dan, 13. septembar

0 Komentari