Na današnji dan, 12. septembar

490. p.n.e. - Atinjani su na istočnoj obali Atike, kod Maratona, pobedili deset puta brojniju vojsku persijskog cara Darija (9.000 prema 100.000). U bici su poginula 192 atinska vojnika i 6.000 persijskih. Vest o pobedi u Atinu je doneo glasnik Fidipidis, po&scaron;to je pretrčao 40 kilometara i potom umro od premora. Po tom dogadjaju se u modernom vremenu zove najduža trka u atletici.1494 - Rodjen je francuski kralj Fransoa I (Francois) koji je tokom vladavine (1515-47) osvojio Milano, ali nije uspeo da se učvrsti u Italiji. Njegovu ambiciju da postane rimsko-nemački car sprečio je Karlo V, s kojim je potom Fransoa I vodio četiri rata.1583 - Rodjen je italijanski orgulja&scaron; i kompozitor Djirolamo Freskobaldi (Girolamo Frescobaldi), najveći majstor svog vremena, koji je kompozicije za orgulje obogatio novim izražajnim sredstvima. U Italiji nije imao značajnije sledbenike, ali je presudno uticao na austrijske i nemačke barokne majstore, kao i na Baha (Bach).1683 - Poljski kralj Jan III Sobjecki (Sobieski) potukao je tursku vojsku i razbio dvomesečnu drugu opsadu Beča, čime je sprečen prodor Turske u srednju Evropu.1733 - Umro je francuski kompozitor i orgulja&scaron; Fransoa Kupren (Francois Couperin), centralna ličnost muzičkog života Pariza početkom 18. veka, dvorski klavsenista i muzički učitelj. Napisao je metodiku &quot;Umetnost sviranja na klavsenu&quot;.1772 - Rusija je osvojila persijsku oblast uz Kaspijsko more, uključujući i grad Baku.1801 - Ruski car Aleksandar I anektirao je gruzijsku kraljevinu. Istočna gruzijska kraljevina, stvorena četiri decenije ranije, posle oslobodjenja od Persijanaca, prihvatila je ruski protektorat 1783. Rusija je 1810. anektirala i zapadnu Gruziju, koja je do tada bila pod vla&scaron;ću Otomanskog carstva.1848 - &Scaron;vajcarska je donela novi ustav kojim je postala federalna unija s jakom centralnom vla&scaron;ću.1876 - Rodjen je političar, pozori&scaron;ni i književni kritičar Milan Grol, dugogodi&scaron;nji dramaturg i upravnik Narodnog pozori&scaron;ta u Beogradu, od 1940. &scaron;ef Demokratske stranke. U Drugom svetskom ratu bio je član vlade Kraljevine Jugoslavije u emigraciji, a od marta do avgusta 1945. potpredsednik Vlade Demokratske Federativne Jugoslavije.1878 - U Londonu je postavljen egipatski obelisk nazvan &quot;Kleopatrina igla&quot;, napravljen oko 1475. p.n.e. od mermera iz Asuana.1890 - Britanska Južnoafrička kompanija osnovala je grad Solzberi (Harare) koji je postao glavni grad Rodezije. Naziv je dobio po imenu tada&scaron;njeg britanskog premijera, lorda Solzberija (Salisbury).1913 - Rodjen je američki atletičar Džesi Ovens (Jesse Owens) koji je osvojio četiri zlatne medalje na Olimpijskim igrama u Berlinu 1936. Njegov trijumf naljutio je Adolfa Hitlera, koji je napustio počasnu ložu kako bi izbegao da se rukuje s njim zato &scaron;to je crnac.1916 - Na Kajmakčalanu je počela ofanziva srpske vojske protiv Bugara i Nemaca u Prvom svetskom ratu. Zavr&scaron;ena je 3. oktobra 1916, kao prva pobeda srpske vojske nakon povlačenja preko Albanije.1919 - Italijanska armija sastavljena od dobrovoljaca pod komandom pesnika Gabrijela D&#39;Anuncija (Gabriele d&#39;Annunzio), zauzela je Rijeku. Grad je ostao pod italijanskom vla&scaron;ću do kraja Drugog svetskog rata.1940 - Tražeći izgubljenog psa, grupa tinejdžera otkrila je pećinu Lesko, kod mesta Montinjak u Dordonji (Francuska), čuveni arheolo&scaron;ki lokalitet s crtežima iz paleolita.1943 - Nemački komandosi su u Drugom svetskom ratu, na osnovu naredbe Adolfa Hitlera, oteli biv&scaron;eg italijanskog diktatora Benita Musolinija (Mussolini) koga su nove italijanske vlasti stavile u zatvor.1953 - Nikita Hru&scaron;čov izabran je za prvog sekretara Centralnog komiteta KP SSSR.1968 - Albanija je saop&scaron;tila da napu&scaron;ta Var&scaron;avski pakt.1970 - Palestinski otmičari su u Jordanu miniranjem uni&scaron;tili tri aviona, oteta &scaron;est dana ranije posle poletanja iz Njujorka ka Evropi. Prethodno su oslobodili putnike u zamenu za palestinske zatvorenike, medju kojima i za otmičarku četvrtog aviona, Lejlu Kaled (Leila Khaled).1974 - Vojnim pučem svrgnut je sa vlasti etiopski car Haile Selasije (Selassie) koji je 1928, posle smrti Menelika II postao kralj, a 1930. car Etiopije.1980 - U vojnom puču pod vodjstvom generala Kenana Evrena, u Turskoj je oborena vlada Sulejmana Demirela.1989 - U Parlamentu Poljske je prihvaćena vlada jednog od lidera pokreta &quot;Solidarnost&quot;, Tadeu&scaron;a Mazovjeckog, čime je formalno okončana vladavina komunista u Poljskoj.1994 - U Poljskoj su održane prve zajedničke vojne vežbe snaga NATO i Var&scaron;avskog pakta.1998 - U atentatu u Tirani ispred sedi&scaron;ta opozicione Demokratske partije ubijen je jedan od njenih vodja Azem Hajdari.1999 - Indonezija je prihvatila rasporedjivanje mirovnih snaga UN u Istočnom Timoru.2001 - NATO se prvi put za 52 godine postojanja, pozvao na Član 5. Povelje NATO o zajedničkoj odbrani, čime je omogućen kolektivni vojni odgovor na terorističke napade u SAD. Američki predsednik Džordž Bu&scaron; je u govoru rekao da je Amerika napadnuta i da će upotrebiti sva sredstva da bi pobedila terorizam.2003 - Rezolucijom Saveta bezbednosti UN Libiji su ukinute sankcije uvedene nakon terorističkih napada na američki i francuski avion krajem 1980-ih godina. Prethodno je s Fondacijom Gadafi postignut sporazum o isplati od&scaron;tete porodicama žrtava oborenog francuskog aviona.2003. - Umro je američki kantri muzičar Džoni Ke&scaron; - &quot;Čovek u crnom&quot;. Tokom 50-godi&scaron;nje karijere najvi&scaron;e je pevao o rudarima, nadničarima, osudjenicima i kaubojima.2005 - Umro je nemački sportista Fric &Scaron;ilgen, koji je 1936. zapalio olimpijski plamen na Olimpijskim igrama u Berlinu.2008 - Umro je hrvatski filolog Tomislav Ladan, književnik, leksikograf, direktor Hrvatskog leksikografskog zavoda &quot;Miroslav Krleža&quot;.2010 - Umro je filmski reditelj Klod &Scaron;abrol, jedan od predvodnika francuskog Novog talasa, autor filmova &quot;Ženska posla&quot;, &quot;Violeta Nozijer&quot;, &quot;Neverna žena&quot;, &quot;Crvene noći&quot;. Nagradu za životno delo na Berlinskom filmskom festivalu dobio je 2009.2013 - Holandija se zvanično izvinila Indoneziji za masovna ubistva koja je njena vojska počinila pre vi&scaron;e od 60 godina tokom borbe njene biv&scaron;e kolonije za nezavisnost. Indonezija je nezavisnost proglasila 17. avgusta 1945, ali je Holandija odbijala da to prizna do 1949. godine.2015 - Poginulo je 107 ljudi, a 238 je povredjeno kada se na Veliku džamiju u Meki sru&scaron;io gradjevinski kran.2020 - Nakon gotovo dve decenije rata u Dohi su započeti mirovni pregovori vlade Avganistana i pobunjenika talibana.

Na današnji dan, 12. septembar

0 Komentari