Na današnji dan, 19. avgust

14 - Umro je rimski državnik Oktavijan Avgust, prvi rimski car, usvojeni sin Gaja Julija Cezara. Tokom vladavine od 31. p.n.e uveo je novi oblik vladavine i administracije poznat kao principat (centralizacija vlasti), a Rimsko carstvo je u njegovo vreme doživelo procvat u kulturi i umetnosti (&quot;Zlatni vek&quot;).636 - Arapi su u bici kod Jarmuka u Siriji pobedili vizantijsku vojsku i potom osvojili sve persijske oblasti koje je držala Vizantija.1587 - Sigismund III, sin &scaron;vedskog kralja Džona III i Katarine Jagelo, postao je kralj Poljske. Nakon očeve smrti (1592) pripala mu je i &scaron;vedska kruna. Njegovo nastojanje da stvori uniju Poljske i &Scaron;vedske izazvalo je rat izmedju dve države, a posle poraza Sigismundove vojske 1598. bio je primoran da se odrekne nasledstva na &scaron;vedski presto.1601 - Ubijen je rumunski nacionalni junak Mihajlo Hrabri, gospodar Vla&scaron;ke od 1593, a kasnije Transilvanije (1599) i Moldavije (1600). Uz pomoć rimsko-nemačkog cara Rudolfa oslobodio je zemlju od Turaka. Ubijen je po nalogu carskog generala Baste.1691 - Austrijanci pod komandom Ludviga Badenskog (Ludwig) potukli su Turke kod Slankamena i naneli im te&scaron;ke gubitke. U bici je poginuo i veliki vezir Mustafa Ćuprilić.1819 - Umro je &scaron;kotski inženjer i fizičar Džejms Vat (James Watt), pronalazač parne ma&scaron;ine 1765. Uveo je jedinicu za merenje snage, koju je nazvao &quot;konjska snaga&quot; (horse power) i koja se nije znatnije razlikovala od kasnije uvedene KS. U Sohou kod Birmingena osnovao je 1782. prvu fabriku parnih ma&scaron;ina.1871 - Rodjen je američki pilot i konstruktor aviona Orvil Rajt (Orville Wright), koji je 1903. sa bratom Vilburom (Wilbur), u avionu njihove izrade, izveo prvi let u istoriji vazduhoplovstva.1878 - Posle žestokih uličnih borbi austrougarske trupe u&scaron;le su u Sarajevo i uspostavile svoju upravu. Odlukom Berlinskog kongresa 13. jula, Austro-Ugarska je dobila pravo da na 30 godina okupira Bosnu i Hercegovinu, a 1908. ju je anektirala.1883 - Rođena je francuska modna kreatorka Gabrijela Koko &Scaron;anel (Gabrielle Coco Chanel), koja je gotovo &scaron;est decenija suvereno vladala pariskom visokom modom.1910 - U Cetinju je pu&scaron;tena u rad prva električna centrala u Crnoj Gori. Svečano pu&scaron;tanje u rad centrale upriličeno je povodom krunisanja kralja Nikole, a služila je za osvetljenje Dvora, Zetskog doma, glavne cetinjske ulice i nekoliko kuća vidjenijih Crnogoraca.1929 - Umro je ruski koreograf i režiser Sergej Pavlovič Djagiljev, osnivač grupe &quot;Ruski balet&quot;, koja je s izuzetnim uspehom nastupala od 1909. do 1929. Posebno odu&scaron;evljenje izazivale su njegove izvedbe baleta &quot;Posvećenje proleća&quot; i &quot;Žar ptica&quot; Igora Stravinskog.1936 - Pripadnici Frankove civilne garde streljali su u Granadi, na početku &Scaron;panskog gradjanskog rata, Federika Garsiju Lorku (Federico Garcia Lorca), jednog od najvećih &scaron;panskih pesnika. Pripadao je grupi pesnika koja je u &scaron;pansku poeziju unela novi, moderan izraz (&quot;Ciganski romansero&quot;, &quot;Pesnik u Njujorku&quot;).1942 - Britanske i kanadske trupe izvele su desant na francusku luku Djep, gde su, uz velike gubitke, razorili nemačke vojne objekte. Od oko 6.000 savezničkih vojnika, vi&scaron;e od 4.000 je poginulo, ranjeno ili zarobljeno.1945 - U Vijetnamu je pod rukovodstvom Ho &Scaron;i Mina (Chi Minh) i oslobodilačkog pokreta &quot;Vijetmin&quot; počela &quot;avgustovska revolucija&quot; protiv francuskih kolonijalnih trupa.1946 - Rodjen je američki državnik Bil Klinton (Bill Clinton) koji je kao kandidat Demokratske stranke bio predsednik SAD 1992. i ponovo 1996. Prethodno je bio guverner Arkanzasa.1953 - U vojnom udaru, uz podr&scaron;ku SAD zbačen je iranski premijer Mohamad Mosadek (Mohammad Mossadeq), a &scaron;ah Mohamad Reza Pahlavi vratio se iz egzila u Italiji da preuzme vlast.1960 - Pilot američkog &scaron;pijunskog aviona &quot;U-2&quot; koji je oboren iznad sovjetske teritorije Geri Pauers (Gary Powers) osudjen je na 10 godina zatočeni&scaron;tva. Pauers se spasio iskakanjem iz aviona, ali je potom uhap&scaron;en i osudjen, a 1962. je razmenjen za jednog sovjetskog &scaron;pijuna.1979 - Ruski kosmonauti Vladimir Ljakov i Valerij Rjumin vratili su se na Zemlju vasionskim brodom &quot;Sojuz 34&quot; posle rekordnih 175 dana provedenih u svemiru.1991 - U Sovjetskom Savezu je izveden državni udar kojim su pristalice tvrde linije poku&scaron;ale da zbace sa vlasti Mihaila Gorbačova, tvorca sovjetske &quot;glasnosti&quot; i &quot;perestrojke&quot;. Ključnu ulogu u suzbijanju udara odigrao je tada&scaron;nji predsednik Rusije Boris Jeljcin, koji je potom postao Gorbačovljev glavni politički rival.1995 - U saobraćajnoj nesreći na Igmanu, blizu Sarajeva, poginuli su izaslanik SAD za biv&scaron;u Jugoslaviju Robert Frejžer (Frasure) i trojica njegovih saputnika.1996 - &Scaron;est ruskih, francuskih i američkih kosmonauta srelo se na ruskoj kosmičkoj stanici &quot;Mir&quot;, uključujući Klaudiju Andre De&scaron;aj (Claudie, Deshays), prvu Francuskinju u kosmosu, koja je stigla ruskom raketom &quot;Sojuz-U&quot;.1999 - Ispred zgrade Skup&scaron;tine SR Jugoslavije u Beogradu održan je jedan od najvećih opozicionih mitinga na kojem su zatražene demokratske promene u Srbiji i smenjivanje predsednika SR Jugoslavije Slobodana Milo&scaron;evića.2000 - Posmrtni ostaci, za koje se veruje da potiču od 14 Amerikanaca koji su progla&scaron;eni nestalim u Korejskom ratu, vraćeni su američkim vojnim vlastima.2003 - U bomba&scaron;kom napadu na sedi&scaron;te Ujedinjenih nacija u Bagdadu (Irak) 23 lica su poginula, medju kojima i izaslanik UN za Irak Seržo Vjeiro de Melo. Odgovornost za napad preuzela je teroristička organizacija Osame bin Ladena, Al Kaida.2005 - Biv&scaron;i lider pobunjenika Hutu, Pjere (Pjer) Nkurunziza pobedio je na predsedničkim izborima u Burundiju, &scaron;to predstavlja krunu mirovnog plana kojim je okončan 12-godi&scaron;nji rat u toj zemlji.2009 - Umrla je operska pevačica Hildegard Berens (Behrens) jedna od najboljih izvodjača Vagnerovog repertoara svoje generacije, koja je smatrana za jednu od najboljih glumica na operskoj sceni.2012 - Holivudski režiser Toni Skot, režiser akcionih hitova &quot;Top gan&quot;, &quot;Grimizna plima&quot;,&quot;Poslednji skaut&quot; i &quot;Policajac s Beverli hilsa&quot; izvr&scaron;io je samoubistvo skočiv&scaron;i sa mosta u Los Andjelesu.2013 - Umro je Mirko Kovač, jugoslovenski pisac, autor knjiga &quot;Gubili&scaron;te&quot;, &quot;Ruganje s du&scaron;om&quot;, &quot;Vrata od utrobe&quot;, kao i scenarija za filmove &quot;Okupacija u 26 slika&quot;, &quot;Pad Italije&quot; i &quot;Duvanski put&quot;.2013 - Preminuo je Đordje Zorkić, jedan od osnivača i pomoćnik direktora agencije Beta. Zorkić je bio istoričar umetnosti, a kao novinar i urednik radio je, pored Bete, u Radio Beogradu i Tanjugu.2014 - Preminuo je istoričar i teoretičar književnosti, akademik dr Predrag Palavestra. Bio je redovni član Srpske akademije nauka i umetnosti i Akademije nauka i umetnosti BiH. Jedno od njegovih najpoznatijih dela &quot;Posleratna srpska književnost i njena istorija&quot; sedamdesetih godina pro&scaron;loga veka bilo je zabranjeno.2016 - Preminula je glumica Mira Stupica (93). Debitovala je 1941. godine u pozori&scaron;tu u Beogradu, a na filmu od 1951. od kada je ostvarila oko 50 filmskih i televizijskih uloga (&quot;Jara gospoda&quot;, &quot;Stojan Mutika&scaron;a&quot;, &quot;Hanka&quot;, &quot;Doručak sa djavolom&quot;, &quot;Sedam i po&quot;, &quot;Parada&quot;).2020 - Evropska unija ne priznaje rezultate predsedničkih izbora u Belorusiji stav je nakon vanrednog samita EU o krizi u toj zemlji, gde 11. dan zaredom traju protesti opozicije koja osporava rezultate predsedničkih izbora.

Na današnji dan, 19. avgust

0 Komentari