Na današnji dan, 10. jul

138 - Umro je rimski car Hadrijan (Publius Aelius Hadrianus). Tokom vladavine od 117. izvr&scaron;io je značajne reforme u Rimskom carstvu i utvrdio granice u Germaniji i Britaniji, gde je podigao bedem (Hadrijanov zid) za za&scaron;titu od upada &Scaron;kota. Bio je veliki po&scaron;tovalac grčke kulture i pokrovitelj umetnosti, pisao je stihove, vajao i slikao.1099 - Umro je &scaron;panski nacionalni junak El Sid (Cid, Rodrigo Diaz de Bivar), legendarna ličnost &scaron;panske epske poezije, glavni lik Kornejeve (Corneille) tragedije &quot;Sid&quot; i Masneove (Massenet) opere.1509 - Rođen je &scaron;vajcarski teolog francuskog porekla Žan Kalvin (Jean Calvin), vođa frakcije protestantizma u Ženevi (kalvinizam), koja je imala mnogobrojne pristalice u evropskim zemljama, posebno u Francuskoj (hugenoti), i izazvala velike dru&scaron;tvene potrese. Njegovo delo &quot;Temelji hir&scaron;ćanstva&quot; (1536) postalo je priručnik protestantske doktrine.1584 - Po nalogu &scaron;panskog dvora ubijen je holandski princ od Oranža Vilem I Ćutljivi, borac protiv &scaron;panske prevlasti i prvi nasledni namesnik (1581) Holandije.1609 - U Minhenu je osnovana Katolička liga kao odgovor na osnivanje Protestantske unije (1608), &scaron;to je pojačalo napetost u Nemačkoj koja je dovela do izbijanja Tridesetogodi&scaron;njeg rata (1618-48) u Srednjoj Evropi.1774 - Posle &scaron;estogodi&scaron;njeg rata, Rusija i Turska sklopile su Kučuk-Kajnardžijski mir kojim je Turska izgubila Krim, prihvatila rusko-tursku granicu na Bugu i priznala Rusiji pokroviteljska prava nad Vla&scaron;kom i Moldavijom, kao i nad pravoslavnim podanicima u Turskoj.1830 - Na Antilima je rođen francuski slikar i grafičar Kamij Pisaro (Camille Pissaro), jedan od učesnika prve izložbe impresionista u Parizu 1874. U kasnoj fazi opredelio se za poentilizam Seraa (Seurat) i Sinjaka (Signac).1834 - Rođen je če&scaron;ki pisac Jan Neruda, predvodnik generacije &quot;majevaca&quot; - književnika koji su, okupljeni oko časopisa &quot;Maj&quot;, promovisali če&scaron;ki književni realizam (&quot;Malostranske pripovetke&quot;, &quot;Arabeska&quot;, &quot;Železnicčki radnici&quot;, zbirke pesama &quot;Prosti motivi&quot;, &quot;Kosmičke pesme&quot;, &quot;Balade i romanse&quot;).1856 - U selu Smiljani, kod Gospića u Hrvatskoj, rođen je Nikola Tesla, naučnik i pronalazač na polju elektrotehnike i radio-tehnike. Od 1884. do smrti 1943. živeo je u SAD. Patentirao je oko 700 pronalazaka od kojih nekoliko desetina ima &scaron;iroku primenu, među kojima je i serija izuma (1896-1914) koji čine temelj savremene radio-tehnike.1871 - Rođen je francuski pisac Marsel Prust (Marcel Proust) čije je delo &quot;U potrazi za izgubljenim vremenom&quot; ostavilo dubok trag ne samo u Francuskoj već i u evropskoj književnosti 20. veka, i imalo veliki uticaj na mnoge književnike.1895 - Rođen je nemački kompozitor Karl Orf (Carl Orff), autor popularne scenske kantate &quot;Karmina Burana&quot;. Bavio se i pedago&scaron;kim radom, a u nastavu je uveo tzv. Orfov instrumentarij, sačinjen od grupe instrumenata prilagođenih deci.1897 - U borbi za prevlast na području gornjeg Nila, francuske trupe zaposele su Fe&scaron;oude (Kodok) u Sudanu, &scaron;to je izazvalo ozbiljnu krizu u englesko-francuskim odnosima. Kompromisnim re&scaron;enjem 1899. godine, Francuska je dobila zapadni Sudan, a dolina Nila ostala je pod britanskom kontrolom.1940 - Napadom najmanje 70 nemačkih bombardera na ciljeve u južnom Velsu u Drugom svetskom ratu počela je Bitka za Britaniju. Pobeda britanskog vazduhoplovstva u septembru prisilila je Nemce da definitivno odustanu od invazije na Veliku Britaniju.1940 - Francuska Narodna skup&scaron;tina poverila je vlast mar&scaron;alu Anriju Petenu (Henri Petain) koji je tokom Drugog svetskog rata predvodio kolaboracionističku vladu sa sedi&scaron;tem u Vi&scaron;iju.1943 - Anglo-američke trupe u Drugom svetskom ratu iskrcale su se na Siciliju.1953 - Sovjetski lider Nikita Hru&scaron;čov smenio je ministra unutra&scaron;njih poslova Lavrentija Beriju, bliskog Staljinovog saradnika i egzekutora u staljinističkim čistkama. Berija je kasnije uhap&scaron;en, osuđen na smrt i streljan.1962 - Iz Kejp Kaneverala lansiran je prvi američki telekomunikacioni satelit &quot;Telstar&quot;, koji je omogućio prenos TV programa preko Atlantskog okeana.1973 - Bahamska ostrva su stekla nezavisnost u okviru Britanskog Komonvelta posle 190 godina britanske kolonijalne vladavine.1976 - Zbog pucanja ventila u hemijskoj fabrici &quot;Ikmeza&quot; u blizini Milana, oblak hemijskih materija, među kojima i dioksina, te&scaron;ko je zagadio četiri op&scaron;tine - Sevezo, Medu, Dezio i Ćezenu. To je bila prva ekolo&scaron;ka nesreća te vrste u Evropi.1992 - Američki sud osudio je biv&scaron;eg panamskog diktatora Manuela Norijegu (Noriega) na 40 godina zatvora jer je dozvolio krijumčarenje droge u Panami.1994 - Leonid Kučma pobedio je na predsedničkim izborima u Ukrajini.1995 - Vojne vlasti oslobodile su iz &scaron;estogodi&scaron;njeg kućnog pritvora vođu burmanske opozicije i dobitnicu Nobelove nagrade za mir Aung San Su Ći (Suu Kyi).1999 - &Scaron;est afričkih vlada potpisalo je sporazum o prekidu vatre, čime je okončan građanski rat u Demokratskoj Republici Kongo. Sporazum je potpisan bez uče&scaron;ća pobunjenicckih grupa involviranih u sukobe.2000 - U gomili smeća koje se sru&scaron;ilo na sirotinjsko naselje nazvano Obećana zemlja, u Manili (Filipini) stradalo je vi&scaron;e od 200 ljudi.2005 - Stanovnici Luksemburga prihvatili su ustav Evropske unije na referendumu.2006 - Lider čečenskih separatista &Scaron;amil Basajev ubijen je u Ingu&scaron;etiji, ruskoj republici koja se graniči sa Čečenijom. Bio je najtraženiji čovek u Rusiji zbog terorizma i masovnih ubistava, a 2003. su ga SAD i UN uključile u spisak međunarodnih terorista.2008 - Ha&scaron;ki tribunal oslobodio je biv&scaron;eg ministra unutra&scaron;njih poslova Makedonije Ljubeta Bo&scaron;kovskog odgovornosti za zločine nad albanskim civilima u selu Ljuboten u leto 2001, dok je policajca Johana Torčulovskog osudio na 12 godina zatvora.2010 - U Barseloni se okupilo oko milion ljudi, tražeći veću regionalnu autonomiju za Kataloniju i protestujući zbog odluke Ustavnog suda &Scaron;panije kojom se toj pokrajini osporava da sebe naziva državom.2011 - Posle 168 godina postojanja, britanski tabloid Njuz of d&#39;vorld (News of the World) &scaron;tampao je poslednje izdanje pod naslovom &quot;Hvala i zbogom&quot;, a njegov vlasnik Rupert Mardok se izvinio zbog skandala sa hakovanjem telefona vi&scaron;e od 5.800 ljudi u &scaron;ta su bili uključeni novinari ovog lista.2012 - Biv&scaron;i vođa pobunjenika Demokratske Republike Kongo Tomas Lubanga osuđen je pred Međunarodnim krivičnim sudom u Hagu na 14 godina zatvora zbog regrutovanja dece vojnika u sukobima 2002-2003.2015 - Preminuo je Omar &Scaron;arif (Michel Dimitri Chalhoub) egipatski glumac koji je svetsku slavu stekao filmovima &quot;Lorens od Arabije&quot; (Lawrence of Arabia) i &quot;Doktor Živago&quot; (Doctor Zhivago).2018 - Iz poplavljene pećine u Tajlandu, u kojoj su bili zarobljeni duže od dve nedelje, izvučeni su 12 dečaka i njihov fudbalski trener. Tri dana trajala je velika međunarodna operacija njihovog spa&scaron;avanja.2020 - Najvi&scaron;i upravni sud u Turskoj poni&scaron;tio je odluku Saveta ministara iz 1934. godine i time omogućio vladi da povrati status Aja Sofije kao džamije umesto muzeja.

Na današnji dan, 10. jul

1 Komentari