Na današnji dan, 13. maj

1717 - U Beču je rođena austrijska carica, če&scaron;ka i mađarska kraljica Marija Terezija (Maria Theresia), naslednica Karla VI od 1740, jedna od najznačajnijih ličnosti dinastije Habsburga.1787 - Prvi brodovi sa robija&scaron;ima krenuli su iz Engleske prema novoj koloniji Australiji koja je tada Engleskoj služila kao kažnjenička kolonija.1792 - Rođen je italijanski sve&scaron;tenik Đovani Mastai Fereti (Giovanni, Ferretti), od 1846. papa Pije IX (Pius). Za vreme njegovog pontifikata, najdužeg u istoriji rimokatoličke crkve (31 godina i 236 dana), prestala je da postoji Crkvena država (1870). Najveći njen deo u&scaron;ao je u sastav Kraljevine Sardinije, dok je papska država svedena na nekada&scaron;nji Patrimonij.1795 - Rođen je slovački filolog i istoričar Pavel Jozef &Scaron;afarik (Josef), jedan od osnivača slavistike. Bio je direktor srpske gimnazije u Novom Sadu od 1819. do 1833. (&quot;Srpska čitanka&quot;).1798 - Rođen je Konstantin Danil, jedan od najvećih srpskih slikara 19. veka, predstavnik srpskog bidermajera.1830 - Osnovana je Republika Ekvador, a za prvog predsednika izabran je Huan Hoze Flores (Juan Jose).1840 - Rođen je francuski pisac Alfons Dode (Alphonse Daudet) autor trilogije o zgodama Tarantena Taraskonca, remek dela francuske humorističke proze. Veliki uspeh donela mu je zbirka pripovedaka &quot;Pisma iz mog mlina&quot;.1846 - Kongres SAD je formalno objavio rat Meksiku, mada su borbe u Kaliforniji započele nekoliko dana ranije.1848 - U Sremskim Karlovcima je počelo zasedanje &quot;Majske skup&scaron;tine&quot; na kojoj su delegati 175 crkvenih op&scaron;tina iz Vojvodine i Srbije izabrali Josifa Rajačića za patrijarha, a pukovnika Stevana &Scaron;upljikca za vojvodu. Skup&scaron;tina je 15. maja proglasila Srpsko Vojvodstvo, ali austrijska i mađarska vlada nisu priznali srpsku autonomiju.1851 - Rođen je srpski pisac i lekar Laza Lazarević (&quot;Prvi put s ocem na jutrenje&quot;, &quot;Sve će to narod pozlatiti&quot;, &quot;Na bunaru&quot;, &quot;&Scaron;kolska ikona&quot;, &quot;On zna sve&quot;, &quot;U dobri čas hajduci&quot;, &quot;Verter&quot;).1862 - Rođen je srpski pisac Janko Veselinović, autor romana &quot;Hajduk Stanko&quot; sa tematikom iz Prvog srpskog ustanka i pripovedaka i romana (&quot;Slike iz seoskog života&quot;, &quot;Seljanka&quot;).1881 - Rođen je Dimitrije Tucović, vođa socijalističkog pokreta u Srbiji. Bio je jedan od organizatora prve Balkanske socijaledmokratske konferencije (1910), a na kongresu Internacionale u Kopenhagenu (1910) odlučno se suprotstavio imperijalističkoj politici zvanične Austrije. Objavio je oko 600 radova u domaćim i stranim listovima. Poginuo je 20. novembra 1914. u Kolubarskoj bici (&quot;Zakonsko osiguranje radnika&quot;, &quot;Zakon o radnjama i socijalna demokratija&quot;).1882 - Rođen je francuski slikar Žorž Brak (Georges Braque) koji je s Pablom Pikasom (Picasso) 1905. osnovao kubistički pokret.1887 - U Beogradu je osnovana Provizorna opservatorija Velike &scaron;kole. Osnivanjem Republičkog hidrometeorolo&scaron;kog zavoda Srbije 1947. Opservatorija je postala njegov sastavni deo.1888 - U Brazilu je ukinuto ropstvo.1914 - Rođen je američki bokser Džoe Luis (Joe) prvak sveta u te&scaron;koj kategoriji od 1937. do 1949, kada se povukao.1930 - Umro je norve&scaron;ki polarni istraživač i diplomata Fritjof Nansen (Fridtjof), dobitnik Nobelove nagrade za mir 1922. Kao visoki komesar Dru&scaron;tva naroda rukovodio je repatrijacijom ratnih zarobljenika nakon Prvog svetskog rata.1931 - Umro je srpski kompozitor i horovodja Josif Marinković, član Srpske kraljevske akademije. Njegove solo pesme i mnoge horske kompozicije uz pratnju klavira poseban su doprinos srpskoj muzici. Bio je dirigent beogradskog pevačkog dru&scaron;tva &quot;Obilić&quot;.1949 - Prvi britanski mlazni avion &quot;Kanbera&quot; izveo je prvi probni let.1961 - Umro je američki filmski glumac Gari Kuper (Gary Cooper), dobitnik Oskara za filmove &quot;Narednik Jork&quot; i &quot;Tačno u podne&quot;.1968 - U Parizu su počeli zvanični pregovori predstavnika Severnog Vijetnama i SAD o okončanju rata u Vijetnamu.1981 - Na trgu Svetog Petra u Rimu u atentatu je ranjen papa Jovan Pavle II. Atentator Mehmed Ali Agdža (Agca) je uhap&scaron;en. Pu&scaron;ten je iz zatvora nakon 20 godina i u junu 2000. predat Turskoj.1990 - U Zagrebu na stadionu u Maksimiru na fudbalskoj utakmici zagrebačkog &quot;Dinama&quot; i beogradske &quot;Crvene zvezde&quot; dogodio se krvavi obračun navijača ova dva kluba.1994 - Ministri inostranih poslova SAD, EU i Rusije postigli su u Ženevi saglasnost o zajedničkoj strategiji u re&scaron;avanju bosanskog konflikta.1999 - Peru i Ekvador su potpisali dokument o razgraničenju, okončav&scaron;i posle &scaron;est decenija spor zbog kojeg su te zemlje tri puta ratovale.1999 - Umro je Džin Sarazen (Gene Sarazen) jedan od samo četiri golf igrača koji su osvojili četiri glavna profesionalna kupa u golfu.2005 - Na prvoj međunarodnoj donatorskoj konferenciji za obnovu i očuvanje kulturnog nasledja na Kosovu, održanoj u Parizu u organizaciji UNESKO-a, prikupljeno je deset miliona dolara.2007 - Na takmičenju za pesmu Evrovizije u Helsinkiju pobedila je predstavnica Srbije Marija &Scaron;erifović sa pesmom &quot;Molitva&quot;.2011 - Visoki komesarijat Ujedinjenih nacija za izbeglice (UNHCR) saop&scaron;tio je da se oko 1.200 izbeglica koje su u martu i aprilu napustile Libiju utopilo u Sredozemnom moru.2014 - Poginuo je 301 rudar u nesreći u rudniku uglja Soma, 120 km severoistočno od Izmira na zapadu Turske. U vreme eksplozije 787 radnika je bilo pod zemljom.2015 - Vatikan je zvanično priznao državu Palestinu i svoje diplomatske aktivnosti ranije uperene ka Palestinskoj oslobodilačkoj organizaciji, usmerio ka državi Palestini.2018 - Na parlamentarnim izborima u Iraku većinu je osvojio politički savez Saerun, na čijem je čelu radikalni &scaron;iitski sve&scaron;tenik Moktada Sadr.2021 - Sukob izraelske vojske i Hamasa dodatno je eskaliralo uprkos naporima na postizanju prekida vatre. U brojnim izraelskim gradovima u kojima živi me&scaron;ano stanovni&scaron;tvo izbile su demonstracije i neredi. Svi letovi do međunarodnog aerodroma kraj Tel Aviva preusmereni su posle raketiranja iz pojasa Gaze.2024 - Evro je postao jedino zvanično sredstvo gotovinskog plaćanja na Kosovu.

Na današnji dan, 13. maj

0 Komentari