Građani, spremite se, polarni vrtlog je pred kolapsom

Kako jesen napreduje, smanjenje sunčeve energije izaziva značajno hlađenje polarne stratosfere, što stvara snažnu temperaturnu razliku između hladnih polarnih i toplijih suptropskih područja.

Ova razlika pokreće veliku cirkulaciju niskog pritiska, poznatu kao polarni vrtlog, koja se proteže od površine Zemlje visoko u atmosferu.

• Meteorolog upozorio: U Srbiju stiže polarni vrtlog

Polarni vrtlog ima ključnu ulogu u oblikovanju zimskog vremena u Severnoj Americi, Kanadi i Evropi.

Kada je vrtlog snažan, pojačano mlazno strujanje zadržava hladan vazduh unutar Arktičkog kruga, što često rezultira blažim zimskim uslovima na srednjim geografskim širinama.

Međutim, ako vrtlog oslabi ili se uruši, što se događalo u nekoliko proteklih zima, hladan vazduh može slobodnije da prodire prema jugu, donoseći hladnoće i potencijalno sneg u regione poput Sjedinjenih Država i Evrope, piše Severe Weather.

Dva ključna faktora mogu da oblikuju nadolazeću zimu 2025./2026.: La Ninja i kvazi-dvogodišnja oscilacija (QBO)

La Ninja, anomalija hladnijih površinskih temperatura u tropskom Tihom okeanu, povećava verovatnoću događaja stratosferskog zagrevanja (SSW) za 60-75%, što može dovesti do kolapsa polarnog vrtloga, posebno sredinom i krajem zime.

Istorijski podaci pokazuju da su takvi događaji često rezultirali ekstremnim hladnoćama na srednjim geografskim širinama.

• Jeziva prognoza: Sistem je na ivici kolapsa; Čeka nas "ledeno doba"?

QBO, redovna promena smera vetrova u tropskoj stratosferi između istočnih i zapadnih faza svakih otprilike 17 meseci, takođe igra važnu ulogu.

Negativna (istočna) faza QBO-a dodatno slabi polarni vrtlog, povećavajući šanse za poremećaje mlaznog strujanja i izlive hladnog vazduha.

Kombinacija La Ninje i negativnog QBO-a stoga upućuje na veću verovatnoću dinamične zime s nestabilnim vremenskim obrascima.

Početkom oktobra, temperaturna prognoza pokazuje razvoj hladnog jezgra iznad polarnog kruga, što je srce polarnog vrtloga.

Hladnije jezgro može da ojača vrtlog u ranim fazama zime, ali uticaj La Ninje i QBO-a sugeriše da bi vrtlog mogao da oslabi tokom sezone.

Ako dođe do kolapsa vrtloga, regije poput Sjedinjenih Država i Evrope mogle bi da iskuse hladnije temperature i povećanu verovatnoću snega, prenosi Večernji list.

Stručnjaci upozoravaju da su ovi uslovi samo deo složene slagalice globalnih vremenskih obrazaca.

Iako La Ninja i QBO povećavaju šanse za nestabilnu zimu, tačan ishod zavisiće od dodatnih atmosferskih i okeanskih faktora.

Građani na srednjim geografskim širinama trebalo bi da se pripreme za potencijalno promenljivo vreme u nadolazećoj zimskoj sezoni.