Da li je Hrvatska u strahu?

Prema analizi SOA-e, ključni rizici za Hrvatsku uključuju sajber napade, pojedinačne moguće terorističke pretnje i oblike ekstremizma, ilegalne migracije, kao i nestabilnost susedstva, konkretno država Zapadnog Balkana.

Iako u Hrvatskoj ne deluju terorističke organizacije, i dalje postoji rizik od napada koje bi mogli izvršiti samoradikalizovanoi pojedinci inspirisani terorističkom propagandom.

Posebno su rizični mladi ljudi s psihičkim poteškoćama, skloni prihvatanju ekstremnih ideologija i nasilju, piše Jutarnji list.

"Islamski ekstremizam" i povratnici iz Sirije

Glavni izvor terorističke pretnje u Evropi, prema izveštaju, "ostaje islamski ekstremizam, a posebno se naglašava porast broja napada koje izvode samostalni napadači inspirisani džihadističkom propagandom".

Među njima raste broj mladih i maloletnih počinioca kao i migranata iz afričkih i azijskih zemalja.

Kako se navodi u izveštaju SOA, u Hrvatskoj se nalazi nekoliko desetina sledbenika "selafizma koji ne propagiraju nasilje, dok u državama regiona postoji manji broj sledbenika tzv. džihadističkog selafizma.

U zemljama Zapadnog Balkana poslednjih godina vraćene su stotine džihadista - bivših pripadnika Islamske države i drugih terorističkih organizacija iz Sirije i Iraka.

Mnogi od njih su osuđeni na kratke zatvorske kazne i već su danas na slobodi, navodi SOA.

Takođe se ističe da se žene s dvojnim hrvatskim državljanstvom koje su se priključile ID-u i dalje nalaze u kampovima pod kontrolom sirijskih Kurda.

Migrantski tokovi i ekstremizam

Velik broj terorističkih napada u EU, uključujući i one sprečene, povezan je s migrantima koji su stigli poslednjih godina. Pripadnici ID-a koristili su migrantske tokove da bi se prebacili u Evropu, često se predstavljajući kao izbeglice.

U hrvatskom društvu, prema procenama SOA-e, nema izraženih ekstremističkih pokreta, ali postoji prisustvo pojedinaca i manjih grupa s ekstremističkim uverenjima.

Na ekstremno desnoj sceni izražen je trend rušenja postojećeg demokratskog ustavnog poretka, kroz pokušaje paravojnog organizovanja, vojne obuke i nabavke naoružanja.

Jedan hrvatski državljanin je u januaru 2025. uvršten na američku listu globalnih terorista kao pripadnik međunarodne ekstremno desne mreže Terrorgram Collective, koja je stavljena na listu terorističkih organizacija.

Srpski uticaj

SOA upozorava i na sve prisutniji neonacistički diskurs među delovima ekstremne desnice, uključujući netrpeljivost prema migrantima i stranim radnicima.

Iako se prijetnja od nasilja smatra niskom, mogućnost incidenata koje bi izazvali radikalizovani pojedinci nije isključena.

Levi ekstremizam u Hrvatskoj ne predstavlja sigurnosnu pretnju, a ni velikosrpski ekstremizam, koji ima vrlo mali broj simpatizera.

U 2024. godini zabeležen je značajan porast sajber napada – ukupno ih je bilo 38, što je sedam više nego godinu ranije.

Ciljevi su uglavnom bili državni organi i krađa podataka važnih za nacionalnu bezbednost.

Dve trećine značajnih napada pripisane su ruskim hakerskim grupama koje deluju uz podršku države.

Najozbiljniji primer bio je napad grupe Lockbit na informacioni sistem KBC-a, tokom kojeg je ukradena i zaključana medicinska dokumentacija.

Ističu kako je zahvaljujući reakciji SOA-e, sprečena dalja eskalacija, a podaci su vraćeni bolnici..