Zapadna obala pred novim tenzijama: Izrael priznaje 19 novih naselja

Izraelski bezbednosni kabinet odobrio je priznanje 19 novih naselja na okupiranoj Zapadnoj obali, što će gotovo sigurno izazvati nove tenzije u tom području.

Krajnje desničarski ministar finansija Becalel Smotrič, doseljenik koji je ovaj potez predložio zajedno sa ministrom odbrane Izraelom Kacom, izjavio je da je cilj odluke sprečavanje uspostavljanja palestinske države.

Izraelska naselja na okupiranoj Zapadnoj obali smatraju se ilegalnim prema međunarodnom pravu.

Saudijska Arabija osudila je ovu odluku, dok je generalni sekretar Ujedinjenih nacija Antonio Gutereš upozorio da „neumoljivo“ širenje izraelskih naselja podstiče tenzije, ograničava palestinski pristup zemljištu i ugrožava održivost suverene palestinske države.

• Započeta velika operacija: Više od 100 ljudi pritvoreno
• Pokrenuta velika operacija: Uveden policijski čas
• Palestinske frakcije predviđaju eksploziju nasilja: Zapadna obala gori

Nasilje na Zapadnoj obali poraslo je od početka rata u Gazi u oktobru 2023. godine, dodatno pojačavajući strahove da bi širenje naselja moglo učvrstiti izraelsku okupaciju i potkopati rešenje o dve države. Dvodržavno rešenje podrazumeva formiranje palestinske države na Zapadnoj obali i u Pojasu Gaze, sa istočnim Jerusalimom kao glavnim gradom, u granicama koje uglavnom odgovaraju stanju pre arapsko-izraelskog rata 1967. godine.

Od dolaska na vlast 2022. godine, aktuelna izraelska vlada znatno je povećala broj odobrenih naselja i započela proces legalizacije neovlašćenih ispostava, priznajući ih kao "susedstva" postojećih naselja. Najnovija odluka povećava ukupan broj odobrenih naselja u poslednje tri godine na 69.

Odobrenja dolaze samo nekoliko dana nakon što su Ujedinjene nacije saopštile da je širenje naselja dostiglo najviši nivo od 2017. godine.

Među najnovijim odobrenjima je i ponovno uspostavljanje dva naselja Ganim i Kadim, koja su ukinuta pre skoro 20 godina.

• Haos na Zapadnoj obali: Automobilom uleteo u ljude, pa ih napao nožem
• Krvavi udar na Zapadnoj obali; Hamas slavi napad: "Ovo je prirodan odgovor"
• Krvavi napad na Zapadnoj obali; Uleteli kolima među pešake – ima mrtvih

U maju je Izrael odobrio 22 nova naselja, što predstavlja najveće širenje u poslednjih nekoliko decenija.

Izraelska vlada je u avgustu takođe odobrila planove za izgradnju više od 3.000 stambenih jedinica u projektu E1, između Jerusalima i naselja Maale Adumim, koji je decenijama bio zamrznut zbog snažnog međunarodnog protivljenja. Smotrič je tada izjavio da bi taj plan "sahranio ideju palestinske države".

Prema podacima izraelske organizacije protiv naseljavanja "Mir sada", oko 700.000 doseljenika živi u približno 160 naselja na Zapadnoj obali i u istočnom Jerusalimu – teritoriji koju Palestinci smatraju osnovom buduće nezavisne države.

Širenje naselja izazvalo je bes arapskih zemalja, koje upozoravaju da se time potkopava rešenje o dve države i otvara mogućnost aneksije Zapadne obale.

Američki predsednik Donald Tramp upozorio je Izrael da bi mogao da izgubi svu podršku SAD ukoliko dođe do aneksije, dok je Velika Britanija, zajedno sa zemljama poput Australije i Kanade, u septembru priznala palestinsku državu, potez koji Izrael snažno osporava. Izraelski premijer Benjamin Netanjahu poručio je da palestinska država neće postojati.