Polarni vrtlog doživeo je kolaps, a to znači samo jedno... FOTO

Kako je navedeno na njihovom sajtu, rani podaci već sada značajno ukazuju na znake da će Polarni vrtlog verovatno biti slabiji nego inače, što zapravo znači da se povećava šansa za dinamičniji zimski obrazac iznad Sjedinjenih Država, Kanade i Evrope.

Sada se pojavljuju tri glavna globalna faktora koja stvaraju scenario tzv. "savršene oluje" za slab Polarni vrtlog u zimskoj sezoni 2025/2026.

Šta je Polarni vrtlog

Kako objašnjavaju iz "Severe Weather Europe", jednostavno rečeno, to je samo ime koje opisuje široku zimsku cirkulaciju preko severne (i južne) hemisfere.

Polarni vrtlog se proteže visoko u atmosferu. Najniži nivo se naziva troposfera, gde se dešavaju svi vremenski događaji. Ali iznad toga je stratosfera, dubok i suv sloj koji je dom ozonskog omotača.

Iz tog razloga, ceo Polarni vrtlog deli se na gornji (stratosferski) i donji (troposferski) deo. Oba igraju svoju ulogu različito, pa se i prate odvojeno.

Polarni vrtlog ima dubok uticaj na naše svakodnevno vreme, još više zimi, a sam Polarni vrtlog može biti:

•  Jak/stabilan polarni vrtlog koji obično znači jaku polarnu cirkulaciju i mlaznu struju. Ovo zadržava hladniji vazduh na krajnjem severu, stvarajući blaže uslove za veći deo Sjedinjenih Država.

• Nasuprot tome, slab polarni vrtlog stvara poremećen obrazac mlazne struje i jak vremenski odgovor. Kao rezultat toga, teže mu je da zadrži hladni vazduh, koji sada može slobodnije da izlazi iz polarnih regiona u Sjedinjene Države ili druge regione srednjih geografskih širina.

"Dakle, ako želite hladniju i snežniju zimu, najbolja opcija je slab polarni vrtlog. U prirodi, slab polarni vrtlog u suštini znači raspad stratosferskog polarnog vrtloga", navodi se na sajtu "Severe Weather Europe".

Za zimu 2025/2026, trenutno se razmatraju tri faktora koja imaju uticaj na Polarni vrtlog:

• ENSO – Hladne anomalije ili slaba La Ninja
• QBO – Stratosferski vetrovi
• Gubitak morskog leda

La Ninja i El Ninjo

Hladna faza se naziva La Ninja, a topla faza se naziva El Ninjo. Trenutno smo u neutralnom stanju, sa nekim jačim znacima koji se pojavljuju za moguću slabu La Ninju za zimu 2025/2026.

Istorijski gledano, zima sa La Ninjom ima oko 60-75% šanse da izazove događaj stratosferskog zagrevanja (SSW).

Faza La Ninja ima veću šansu da proizvede kolaps Polarnog vrtloga. Takođe ga proizvodi malo kasnije tokom zime, što se videlo i ove zime.

Generalno, to znači da je događaj La Ninja povoljan za slabiji Polarni vrtlog.

Takođe, važan parametar za predviđanje zimskih temperature i padavina je i obim morskog leda iznad polarnih regiona.

U jednoj veoma nedavnoj studiji otkriveno je da dva regiona igraju važnu ulogu u zimskoj snazi Polarnog vrtloga, a to su Barencovo i Ohotsko more.

Na primer, dokazano je da gubitak leda u regionu Barencovog moru stvara slabiji Polarni vrtlog, dok gubitak leda u Ohotskom uzrokuje jači Polarni vrtlog.

Dakle, idealno bi bilo da za slabiji Polarni vrtlog i potencijalno hladniju zimu vidite manje leda u regionu Barencovog, a više leda u regionu Ohotskog mora.

A prema najnovijim podacima, trenutno je veoma nizak obim morskog leda u regionima Barencovog i Karskog mora, i skoro rekordno visok u regionu Ohotskog mora.

Kolaps zimskog Polarnog vrtloga

Pravi događaj kolapsa Polarnog vrtloga (iznenadno stratosfersko zagrevanje) u osnovi znači snažan porast temperature i pritiska u stratosferi i rezultirajući kolaps cirkulacije Polarnog vrtloga.

Za to mora biti ispunjen glavni uslov da bi se poremećaj klasifikovao kao događaj iznenadnog stratosferskog zagrevanja ili potpuni kolaps. Stratosferski polarni vetrovi, koji su zapadni zimi, moraju se obrnuti u istočne.

A jedan takav veliki događaj zabeležen je ovog marta, kada se stratosferski Polarni vrtlog okretao iznad severne hemisfere i urušio zbog snažnog stratosferskog zagrevanja u martu.

Simulacije su otkrile i da se vrtlog urušio neverovatnom brzinom.

Ali šta takav događaj znači za naše svakodnevno vreme na površini Zemlje?

Prvo, kako se naovdi u analizi, moraju da se pogledaju promene površinskog pritiska nakon kolapsa Polarnog vrtloga, gde efekat zagrevanja stratosfere teži da stvori područje visokog pritiska iznad polarnih regiona dok se kreće u niže nivoe atmosfere.

To znači da kako pritisak raste iznad pola, mlazni tok se prekida. To oslobađa hladni vazduh iz pola i oslobađa ga nadole prema jugu.

To dalje ukazuje na to da su veći deo Sjedinjenih Država i severni i centralni delovi Evrope obično hladniji nego što je normalno nakon jugozapadnog južnog toka.

Sneg?

Posmatrajući snežne padavine nakon jugozapadnih događaja, na projekcijama "Severe Weather Europe" vide se iznadprosečne snežne padavine nad većim delom istočnog dela Sjedinjenih Država, Srednjeg zapada i Evrope.

To se dešava, kako navode, zbog promena pritiska nakon stratosferskog zagrevanja, hladnijeg vazduh koji lakši put ka jugu i u te regione.

Drugim rečima, slab polarni vrtlog može značajno promeniti zimsko vreme u Sjedinjenim Državama, Kanadi i Evropi. Iz tog razloga, pažljivo se prate vremenski obrasci i sve aktivnosti oko polarnog vrtloga.

Sa jakim znacima koji se pojavljuju za slab polarni vrtlog u 2025/2026. godini, povećava se verovatnoća za hladnije zimske dane i snežne padavine iznad Sjedinjenih Država, Kanade i delova Evrope.