Pomen žrtvama logora NDH Jadovno

Skup kod Šaranove jame u Jadovnom su organizovali Srpsko narodno veće (SNV), Savez antifašističkih boraca i antifašista Hrvatske, SPC u Hrvatskoj i Koordinacija jevrejskih opština Hrvatske. Izaslanici predsednika Hrvatske, kao i hrvatske vlade i Sabora položili su vence na spomen obeležje. U ime Vlade Srbije poštu je odao ministar Aleksandar Vulin.

"Jadovno je matica svih zločina koji su se na ovim prostorima dogodili u 20. veku. Ljudi pogubljeni u logoru Gospić-Jadovno-Pag nisu ni znali šta se dogodilo, znali su samo da se 11. aprila 1941. promenila vlast. Njihov prvi susret s NDH bila je smrt i to samo zato što su bili drugačiji, što su bili Srbi, Jevreji, Romi i Hrvati koji su Hrvatsku videli drugačije", rekao je predsednik SNV Milorad Pupovac, preneli su lokalni mediji.

Na skupu je bio i srpski ministar rada Aleksandar Vulin koji je rekao da Srbija i Hrvatska imaju različite stavove o dogadjajima iz novije istorije, ali da o Jadovnom ne mogu i ne smeju da imaju različita mišljenja.

Vulin je istakao da se ti zločini ne smeju zaboraviti i da zato danas i o njima govorimo, jer "ako se zaboravi, uvek se i ponovi, ko ne pamti, iznova preživi".

Vulin je, istakavši da je Hrvatska postala članica EU na temelju antifašističke borbe svih njenih gradjana, a ne na temelju Nezavisne države Hrvatske, rekao i da Srbija želi da udje u EU na temelju antifašističke borbe svih svojih gradjana.

On je istakao da Srbija poštuje Hrvatsku koja je njen sused, čak i kada ne misle isto o istim delovima istorije, ali da kada je reč o Jadovnu, Jasenovcu i Gradiški, i Srbija i Hrvatska i svaka druga zemlja na svetu, misle isto, "jer nije moguće drugačije misliti na stratištu ljudi i ljudskosti".

"Na groblju braće moje ne mogu da dozvolim da bude ime hrvatsko i ime ustaško, jer to nije istina - Hrvat je čovek, ni bolji, ni lošiji od Srbina, Jevreja, Roma... a ustaša je zver i nešto što nema ljudskosti u sebi", rekao je Vulin.

Ovo je, kako je saopštilo resorno ministarstvo, prvi put od kada je ustanovljeno obeležavanje godišnjice u okviru memorijalnog centra "Jadovno" da u ime Vlade Srbije prisustvuje ministar.

Izaslanik predsednika Sabora Hrvatske Damir Mateljan istakao je na skupu da je u Jadovnom "početak spirale terora ustaškog režima".

Komemoracija je prvi put posle raspada SFRJ početkom 90-tih održana 2009. godine i prisustvovao joj je tadašnji predsednik Hrvatske Stjepan Mesić. Dve godine kasnije na komemoraciji je bio i tadašnji predsednik Srbije Boris Tadić.

Pre komemorativnog skupa kod spomenika, kod Šaranove jame, mesta koje su tokom 1941. bačena tela 73 srpska sveštenika i drugih žrtava, vladika SPC Jovan Ćulibrk služio je pomen dok je glavni rabin u Hrvatskoj Lućijano Moše Prelević čitao kadiš - molitvu za mrtve.

Komemorativna svečanost posvećena očuvanju sećanja na žrtve se održava zahvaljujući angažovanju diplomatskih i vojno-diplomatskih predstavnika Srbije u Hrvatskoj, Srpskom narodnom vijeću, Eparhiji gornjo-karlovačkoj SPC, Koordinaciji židovskih općina Hrvatske kao i Savezu antifašističih boraca i antifašista.

Kompleks logora Gospić-Jadovno-Pag u istoriji je poznatiji kao "Jadovno", bio je otvoren 21. aprila 1941. godine, a zatvoren je, na zahtev italijanske vojske izmedju 15. i 20. avgusta iste godine. Osnovale su ga vlasti Nezavisne države Hrvatske, na planini Velebit, u Lici.

Jadovno je poznato kao mesto ljudske patnje i bola, a nalazi se u predelima Velebita karakterističnim po mnogim kraškim jamama.

Do sada je na osnovu arhivskih dokumenata ustanovljeno postojanje 32 bezdane jame - "bezdanuše", stratišta Srba i Jevreja, medju kojima su najistraženije Šaranova jama, jama Jamina i jama Sveta Ana.

Na Jadovnu se obnavljaju komemorativna okupljanja od 2009. godine a na predlog udruženja "Jadovno 1941.", 24. jun je odredjen za Dan sećanja na Jadovno 1941.