U Hrvatskoj za 30 godina uništeno 3.000 antifašističkih obeležja

Prema pisanju nemačkog Dojče vele-a, trend rušenja spomenika u nekadašnjim kolonijalističkim zemljama privukao je pažnju u Hrvatskoj i zbog jedne naizgled slične domaće prakse, ali dok su u Americi, Velikoj Britaniji po sredi kipovi robolvasnika i istorijskih ličnosti povezanih s trgovinom robljem, u Hrvatskoj se uklanjanje raznih memorijalnih obeležja odnosi primarno na one posvećene - antifašistima.

Kako se navodi, reč je o oko 3.000 statua, spomen-ploča, modernističkih apstraktnih plastika, real-socijalističkih spomenika i drugih sličnih obeležja nasilno uklonjenih ili oštećenih kroz posljednje tri decenije.

DW piše da je uništavanje takvih spomenika izazivalo u hrvatskoj javnosti i dosta prigovora, ali ta neslavna delatnost ipak nije minula do dan danas, a najnoviji primer tiče se jednog obeležja u Perušiću čiji stanovnici u velikom broju nisu spremni da se pomire sa namerom lokalnih vlasti da premeste "sporni" spomenik iz gradskog parka na određeno manje vidljivo mesto - takozvanu buduću "aleju spomenika" van samog naselja.

Ilustracija/Foto: depositphotos/dbajurin

"Radi se o spomen-kosturnici iz 1954. godine u kojoj se nalaze ostaci 52 poginula partizana, a kojoj je 1980. dodano obeležje s imenima 14 od 16 perušićkih dobrovoljaca u Španskom građanskom ratu", rekao je jedan od stanovnika koji se protive odluci gradske vlasti Joso Obućina.

Sanja Horvatinčić sa Instituta za istoriju umetnosti u Zagrebu ističe da se opasnost istorijskog revizionizma i negacionizma koji stoje u pozadini devastacije hiljade spomenika posvećenih antifašistima i žrtvama fašizma, u današnjoj evropskoj zajednici proširila, dok su jedna za drugom izglasavane rezolucije o osudi komunističkih režima, a politički diskurs o totalitarnom nasleđu olako se ugrađivao u kulturne programe EU.

Ona je podsetila da se uklanjanje antifašističkih spomenika uglavnom odvijalo militantno-nasilnim metodama i dekretima lokalnih moćnika, a neretko i samih baštinskih institucija.

"I često uz trgovinu sekundarnim sirovinama poput bronze ili čelika, a sve skupa većinom bez dokumenovanog traga. Štaviše, pojedini spomenici koji su početkom devedesetih minirani, do današnjeg su dana uredno upisani u javni registar kulturne baštine RH", rekla je ona.