Glavobolje kod šloga i aneurizmi

Glavobolja spada u najčešće simptome u medicini. Na sreću, u oko 90 odsto slučajeva radi se o primarnim glavoboljama (tenzione glavobolje, migrena), koje su oboljenja sama za sebe, ali su dobroćudnog karaktera, odnosno nisu znak prisustva bilo kakvih ozbiljnijih oboljenja.

Na tzv. sekundarne glavobolje, koje se javljaju kao simptom (znak) drugih oboljenja, otpada oko 10 odsto ukupnih glavobolja. Međutim, sekundarne glavobolje mogu biti prvi ili vodeći simptom pojedinih ozbiljnih oboljenja, čak i onih koje ugrožavaju život. Zato je razlikovanje primarnih od sekundarnih glavobolja dijagnostički prioritet.

Glavobolje usled moždanog udara – šloga

Da biste razumeli kako su glavobolje povezane sa moždanim udarom, najpre moramo razumeti sam moždani udar. On može biti ishemijski i hemoragični. Ishemisjki nastaje kada se “začepe” moždane arterije, a samim tim dolazi do infarkta mozga (odumiranje dela moždanog tkiva usled smanjenog dotoka krvi). Hemoragijski je posledica rupture (pucanja) moždane arterije usled povišenog krvnog pritiska ili slabosti arterijskog zida, a manifestuje se krvarenjem (hemoragija) u moždanom tkivu.

Glavobolja usled ishemijskog šloga nastaje istovremeno sa pojavom drugih simptoma infarkta mozga, kao što su slabost jedne polovine tela i/ili smetnje s govorom. Obično je lokalizovana na strani moždanog udara i blagog je do umerenog intenziteta. Glavobolja sličnih karakteristika, koja je posledica samo prolazne slabost moždane cirkulacije, bez infarkta mozga (tranzitorni ishemijski atak), prolazi u periodu do 24 sata.

Glavobolja usled hemoragijskog šloga (krvarenje u mozgu), nastaje istovremeno sa krvarenjem, odnosno pratećim neurološkim simptomima. Ona je obično intenzivnija od glavobolje koja nastaje kod ishemijskog šloga i ima strikniju lokalizacijsku podudarnost, odnosno najčešće se javlja na strani krvarenja. Hemoragijska glavobolja je tri puta češća od ishemijske.

Glavobolje uzrokovane aneurizmama mozga

Aneurizme predstavljaju trajno proširenje krvnog suda, koje nastaje kao posledica “slabljenja” zida krvnog suda usled pojačanog udara krvne struje u deo arterijskog zida (hemodinamski stres). Premda su biološki dobroćudne, aneurizme su sklone rupturi (pucanju), što dovodi do krvarenja unutar lobanje, koje može imati fatalne posledice. U svakom slučaju, glavobolja može biti simptom i aneurizme kao takve i njenog pucanja.

Iako najčešće prolazi bez simptoma, nerupturirana (“nepuknuta”) aneurizma može biti praćena glavoboljom. Takva glavobolja se uglavnom javlja u napadima trajanja do 72 sata, nastaje naglo, jakog je intenziteta, pulzirajućeg karaktera, često praćena spuštanjem očnog kapka na strani aneurizme i “duplim” vidom (smetanjama sa vidom). U ređim slučajevima, glavobolja može biti i konstantna, tišteća, lokalizovana uglavnom u okolini oka i čelu. Smatra se da ova glavobolja nastaje kao posledica širenja aneurizmatskog zida.

U svakom slučaju, pacijenti sa nerupturiranim aneurizmama mozga često imaju takozvane “glavobolje upozorenja”, koje su posledica minimalnog krvarenja, nastalog svega nekoliko dana pre prave rupture aneurizme. Jasno, veoma je značajno da se prepozna glavobolja upozorenja, jer to omogućava pravovremenu dijagnostiku i operativno lečenje u cilju prevencije rupture aneurizme.

Rupturirana aneurizma je praćena glavoboljom u 100% slučajeva! Takva glavobolja nastaje u samom trenutku pucanja aneurizma, naglo poput udara groma, izuzetne je jačine (najjača glavobolja koju je pacijent osetio), eksplozivna, zahvata celu glavu, praćena je kočenjem i bolom u vratu, povraćanjem, fotofobijom (strah od svetla), a ponekad i gubitkom svesti.

Ovakva simptomatologija zahteva hitnu hospitalizaciju u cilju dijagnostike i lečenja. Neuroradiološkim pregledima se otkriva položaj aneurizme, koja se nakon toga sanira direktnom operacijom ili intravaskularnom intervencijom (embolizacija).

Glavobolje usled drugih oboljenja krvnih sudova mozga

I neka druga, ređa oboljenja krvnih sudova mozga, praćena su glavoboljom. To mogu biti arteriovenske malformacije, arteritis (reumatsko zapaljenje moždanih arterija), tromboza dubokih venskih sinusa, disekcija (rascep) zida velikih moždanih arterija (karotidna i vertebralna arterija) i pojedine angiopatije (oboljenja aretrija).

Glavobolje u sklopu ovih oboljenja nemaju posebnih karakteristika i one se, kao sekundarne glavobolje, dijagnostikuju indirektno, odnosno na osnovu dijagnoze oboljenja koje ih izaziva.

Foto: nuttakit / FreeDigitalPhotos.net