Teheran, Muzej iranskog filma - za istinske filmofile

Iako je iranski film prva priznanja zabeležio još 1980-tih, popularnost je doživeo 1990-tih.

Počev od filma Mađida Mađidija, "Deca neba", koji je 1999. godine bio nominovan za Oskara (dobio je nekoliko međunarodnih nagrada), preko ostvarenja "Ukus trešanja" Abasa Kiarostamija koji je nagrađen Zlatnom palmom za najbolji film na Filmskom festivalu u Kanu, filma "Krug" - Zlatni lav za najbolji film na festivalu u Veneciji režiseru Džafaru Panahiju. sve do filma "Razvod" Ašgara Farhadija, koji je ovenčan Oskarom kao najbolji strani film 2012. godine, među ljubiteljima sedme umetnosti iranski film već godinama stiče sve veću popularnost.

Foto: Ivana Dukèeviæ

Jedna od poslednjih velikih nagrada, iranskom filmu je dodeljena 2016. na Filmskom festivalu u Kanu za film "Trgovac" Ašgara Farhadija za najbolji scenario i najboljeg glumca, i naredne godine dobio je drugog po redu Oskara Američke akademije za film, za najbolji strani film.

Nalik iranskom filmu sa odličnim scenarijem i bez velikog budžeta, koji u stilu najboljih pripovedača sa Istoka pripoveda priče običnih ljudi uz obaveznu pouku na kraju, i Muzej filma u Teheranu nevelik je, ali odlično uređen.

Godine 1918, nakon povratka iz posete Belgiji i Francuskoj, persijski ministar inostranih poslova naredio je dvorskom fotografu Ibrahim kanu da iz Evrope poruči prvi kinematograf.

Prvi nemi film snimljen je u Persiji 1929. godine, i u njemu je učestvovalo ukupno 12 glumaca - kompletna prva klasa Teheranske škole glume, preteče Filmske akademije. Tri godine kasnije, u Persiji je snimljen i prvi zvučni film "Kćer Lora".

Foto: Ivana Dukèeviæ

Iako ideja za otvaranje muzeja filma potiče iz 1992. godine, današnji Muzej filma otvoren je 2008. na severu grada - na vrhu najduže teheranske avenije Valiasr, i smešten u palatu iz perioda dinastije Kadžar, koja nosi naziv Bag-e Ferodus.

Vila je bila podignuta za ministra šaha Mohameda, zbog čega je poznata i kao "Mohamedova palata". Muzejska zbirka smeštena je u 7 prostorija i sadrži oko 2500 eksponata, počev od 1930-tih do danas.

Tu spada oko 1000 dugometražnih i 500 kratkometražnih filmova, 3000 istorijskih dokumenata u vezi sa kreiranjem filmova (ugovori i druga dokumentacija), 400 scenarija za film, prvi iranski kinetoskop, originalne kostime iz filmova, plakate, fotografije sa snimanja, i drugo.

Na jednom zidu nalaze se crno-bele fotografije, portreti najpoznatijih iranskih glumaca i glumica.

Foto: Ivana Dukèeviæ

U muzeju smo videli i dve voštane figure ljudi u prirodnoj veličini - Alija Hatamija (1944 – 1996), jednog od najboljih iranskih režisera ikada, i Ezatola Entezamija, jednog od najcenjenijih glumaca starije generacije.

U jednoj od prostorija muzeja, nalaze se nacionalna i veliki broj internacionalnih priznanja - nagrade koje je iranski film dobio tokom proteklih decenija, na primer Zlatna palma za film "Ukus trešanja", Abasa Kiarostamija.

Interesantno je da se u muzeju nalazi i svojevremeno zabranjeni film čuvenog režisera Džafara Panahija – "Ovo nije film".

Jedna posebna prostorija u muzeju - Dečija soba, posvećena je memorabiliji poznatih iranskih TV programa i filmova za decu, upotpunjena fotografijama sa snimanja, ali i originalnim lutkama i kostimima koji su u filmovima/serijama korišćeni.

U muzeju se nalaze i prostorije u kojima se mogu videti mikrofoni i tehnička sredstva koja su korišćena za zvučne efekte, i čuti muzika iz najpoznatijih filmova. Svi eksponati u muzeju imaju objašnjenja i na farsiju (persijskom jeziku), i na engleskom.

Foto: Ivana Dukèeviæ

U donjem delu muzeja nalazi se Sala Mogamas, kitnjasta bioskopska dvorana - jedna od najlepših na svetu i najstarija u Iranu, sa ukupno 121 mestom za publiku.

Svakodnevno, u njoj se mogu pogledati stari iranski filmovi.

U samom muzeju, moguće je kupiti dvd izdanja iranskih filmova (sa titlovima na engleskom jeziku), dok se ispred muzeja, u bašti palate nalazi jedna od najprijatnijih kafeterija u ovom delu grada. Iako nije jedini muzej filma na svetu, Muzej filma u Teheranu smatra se jednim od najinteresantnijih.

Foto: Ivana Dukèeviæ

Svake godine od 1. do 11. februara, u vreme proslave Iranske revolucije, u Teheranu se održava poznati iranski Filmski festival Fadžr, na kojem se prikazuju najbolja filmska ostvarenja iz prethodne godine.

S obzirom na to da je iranski film odavno postao popularan daleko van granica zemlje, nekoliko najpoznatijih režisera tokom poslednjih nekoliko godina snimili su filmove u saradnji sa evropskim glumcima i producentskim kućama.

Neki od najčuvenijih su: Overena kopija, Abasa Kijarostamija sa Žilijet Binoš i Vilijemom Šimelom u glavnim ulogama, i Svi znaju režisera Ašgara Farhadija, sa Penelop Kruz i Havijer Bardemom u glavnim ulogama.

Abas Kijarostami preminuo je 2016, i u filmskim krugovima proglašen jednim od najboljih režisera svog vremena.

Foto: Ivana Dukèeviæ

Piše: Ivana Dukčević

Izvor: Knjiga, Internet i Facebook stranica "Umetnost putovanja"

Tekst i fotografije deo su internet stranice i knjige "Umetnost putovanja", zaštićeni su Zakonom o autorskim i srodnim pravima. Nije dozvoljeno kopiranje, niti objavljivanje.