Jadranska luka i kosmopolitski grad: Mnogo više od šopinga

Jadranska luka i kosmopolitski grad, Trst se nalazi na severoistoku Italije ušuškan između Slovenije i Jadrana. U SFRJ svima poznat kao šoping-meka za Jugoslovene željne zapadne robe, Trst je mnogo više od toga. Sa bogatom istorijom koja doseže do antičkih dana, Trst je grad duge pomorske tradicije, centar trgovine kafom, u njemu se nalaze neki od najboljih evropskih univerziteta, a mnoge poznate palate u Trstu, kao i velelepnu crkvu Svetog Spiridona na Ponte Rosu, gradili su Srbi

Karakteristično za Trst je to što ne liči na ostale italijanske gradove, jer Trst je od 1382. do 1919. godine bio jedna od glavnih luka Habzburške monarhije. Kao takav, Trst je pravi melting pot u kome su pomešani uticaji Austrije, Italije i Južnih Slovena, najviše Slovenije, ali i vrlo aktivne i za arhitekturu grada primetne srpske zajednice.

Trst je veoma šarmantan grad sa oko dve stotine hiljada stanovnika. S obzirom da je univerzitetski grad, ima mnogo studenata, pa je vrlo živ. Čak i ako se zadesite u gradu u januaru, u kišno nedeljno veče, mnoge prodavnice, restorani i kafei su otvoreni i puni ljudi, pretežno mladih. Većina znamenitosti nalazi se u centru, koji je zatvoren za saobraćaj, tako da je pravo uživanje doći u Trst i jednostavno se šetati gradom. Ipak, dok se šetamo, lepo je da znamo šta možemo sve da posetimo.

U srcu grada nalazi se Veliki kanal – Canale Grande izgrađen sredinom 18. veka kako bi se omogućilo čamcima da direktno priđu centru grada. Preko kanala se prostire par mostova – Ponte Roso i Ponte Verde, a sa tri strane nalaze se restorani, prodavnice, palate i crkve. Među palatama ističu se one koje su, mahom u 19. veku podigli ili otkupili znameniti tršćanski Srbi – Palata Gopčević (Palazzo Gopcevich) u kome se danas nalazi Pozorišni muzej Karla Šmidla, Kurtović (Curtovich), Nikolić (Nicolich) kao i Palazzo del Caffe Stella Polare podignuta u 19. veku po nalogu Aleksandra Vukasovića koji ju je zatim zaveštao Srpskoj pravoslavnoj crkvi u čijem je vlasništvu i danas, a u kojoj se nalazi jedan od najstarijih i najvažnijih kafea u Trstu.

Foto:Profimedia

Srpska pravoslavna crkva Svetog Spiridona (Chiesa di Santo Spiridione) na Velikom kanalu, na trgu Ponte Roso jedno je od najupečatljivijih zdanja u Trstu. Izgrađena od belog kamena sa Briona i iz Verone, u srpsko-vizantijskom stilu, osnove upisanog krsta sa pet kupola. Unutrašnjost joj je veoma prostrana, sa monumentalnim ikonostasom velike umetničke vrednosti. U crkvi je veoma upečatljiv i veliki srebrni kandelabr, poklon ruskog velikog kneza Pavla Petroviča Romanova. Srebrno kandilo crkvi je poklonio ruski car Pavle I Romanov, a kneginja Julija Samojlova Jevanđelje okovano u zlatu.

Ovu crkvu iz 19. veka, koja spada u jedne od najlepših srpskih hramova, kako u Srbiji, tako i u svetu, projektovao je milanski arhitekta Karlo Mačiakini (Carlo Maciachini), a novac su sakupili bogati srpski trgovci. Spolja je crkva ukrašena mozaicima sa prikazima Sv.Spiridona, Sv.Arhangela Mihaila, Bogorodice sa Hristom, četvorice Jevanđelista.

Hram Sv.Spiridona obuhvaćen je Zakonom o zaštiti umetničkih spomenika Italije, a Trst je za njegovo renoviranje pre desetak godina, izdvojio dva miliona evra.

Za svoj Trg Ujedinjenja, Tršćani tvrde da je najveći trg u Evropi sa pogledom na more. Ovaj impozantni trg sa tri strane okružuju monumentalne građevine kao što su Gradska većnica sa satom, Palata Piteri sagrađena 1780. inače najstariju zgradu u gradu, koja je u jednom periodu pripadala grofu Jovoviću, zatim Palata vlade i Palata Lojd Triestino.

Iza trga Ujedinjenja nalaze se ostaci rimskog pozorišta (Teatro Romano) koje potiče iz perioda prvog ili 2. veka nove ere.

Od palata imućnih tršćanskih Srba treba pomenuti i kuću Lazarović (Villa Lazarovich), Palatu Škuljević (Palazzo Scuglievich) u kojoj se nalazio prvi konzulat Kraljevine SHS na Trgu Venecija, Ivanović (Palazzo Ivanovich), Vučetić (Vucetich), Rađenović (Ragenovich), Popović (Popovich)…

Castello di Miramare jedna je od znamenitosti Trsta koju ne bi trebalo propustiti. Sredinom 19. veka, kada je sagrađen, bio je letnjikovac austrijskog nadvojvode Maksimilijana. Zamak odiše luksuzom, raskošnim nameštajem, pozlaćenim ukrasima, bogatim tapiserijama, ali ono zbog čega bi u stvari trebalo posetiti ovaj dvorac jesu njegov prekrasan park i nezaboravan pogled na ceo Tršćanski zaliv.

U Trstu javni prevoz nije skup, pa je, osim peške, mnoge znamenitosti moguće obići i autobusom. A ima još mnogo toga što je vredno videti – zamak San Đusto (Castello di San Giusto) sa čijih bedema se pruža panoramski pogled na Trst i Jadransko more, kao i katedrala San Đusto, najvažnija katolička crkva u gradu. Zatim, tu je manje poznata Sinagoga iz 1912. godine (Tempio Israelitico di Trieste), jedna od najvećih sinagoga u Evropi, Svetionik pobede (Faro della Vittoria), brojni muzeji, galerije kao i Velika pećina (Grota Gigante), jedna od najvećih pećina na svetu otvorenih za turiste, a koja je udaljena dvadesetak kilometara od grada. I nemojmo zaboraviti kafu, jer Trst je prestonica kafe, a dva čuvena brenda Illy i Hausbrandt potiču upravo iz ovog grada.

Piše: Bojana Ilić