Drezden, nemački feniks

Kobasica slična našim domaćim kobasicama, recimo u Banatu. Stvarno je ukusna. Dok jedemo gledamo duž velike, dugačke i široke ulice, pod imenom Prag štrase prema robnim kućama i prodavnicama ispred kojih su grozdovi kupaca. Prolaze dva dečkića i veselo skakuću, kao da jezde, a ne hodaju. Školarci sa plavim čupercima preko čela. Iza njih momak sa „čirokanom“, frizurom američkih Indijanaca. U nemačkoj verziji ta je instalacija ofarbana u duginim bojama. Mladić ima kožnu jaknu, a na leđima veliko „England“. Za to su vreme tri Drezdenke stale nedaleko od mene i poručile kobasice i kuvano vino. Veselo čavrljaju. Mnogi prolaznici u svojim mislima samo minu obližnjim trotoarom. Tipičan urbani grad u kojemu se malo ko osvrće na one oko sebe...

Krenuo sam prema palati Filipa Augusta Jakog, koji je po legendi imao dece ko dana u godini, navodno zahvaljujući pašteti koja mu je davala takvu snagu da je bio u vezi sa mnogim ženama te raspolagao ogromnom snagom zbog koje je „mogao lomiti srebrne tanjire i palac utisnuti u matal“! Naravno, recept pomenute paštete još nije nađen, pa je snaga moćnopga vlada za sada neprevaziđena. Naravno, dok se recept, moćniji od bilo kakvog afrodizijaka, ne pronađe. To su popularne priče koje lokalni turistički vodiči pričaju posetiocima Drezdena, dok razgledaju ogromne prostore dvorana moćnog vladara.

Mistična priča ispredena je i oko velikog hodnika koiji spaja dvorac Filipa Jakog i prostor crkve. Navodno je tim prolazom između građevina, potpuno sakriven od pogleda građana, odlazio do ispovednika, da olakša dušu...

Nedaleko je i spomenih najpoznatijem protestantskom reformatoru Martinu Luteru, isped kojega se turisti redovno slikaju i lepa, čuvena crkva posvećena Gospi. Izuzetan hram. A onda niz velikih. lepih zgrada iz srednjeg veka izgrađenih polovinom dvadesetog veka!? Ma kako to nemoguće izgledalo u nemačkoj pokrajini Saksoniji Drezden je nikao „stariji i lepši“ nego što je bio pre vazdušnog napada na Drezden bio je isplaniran kao trostruki vazdušni udar, 14. i 15. februara 1944. godine.

Udare teških bombardera na Drezden organizovali su Britanci i Amerikanci, kao deo uništavajuće strategije koju je lično provodio komandant britanskih bombardera Artur Haris. Njegova računica da će se za tri sata od prvog udara na Drezden pojedinačni požari do te mere proširiti da će to prerasti u ognjeni tornado - se ostvarila. Prvi je udar RAF-a na Drezden izvršen noću 13. februar 1945. od 22.13 do 22.21 sati sa 244 teška bombardera tipa Lanlaster. Stepen uništenja uporediv je jedino sa padom atomskih bombi na Hirošimu i Nagasaki. Leševi Drezdenaca bili su na sve strane, a oganj zgrada, građenih većim delom od drveta (posebno gornji nivoi) bio je toliki da su i avioni koji su nadletali grad morali ići na veće visine...

Niko sa sigurnošću ne može proniknuti u Čerčilove razloge za napad, ali se u analizama često pominju tri varijante. Naime, Čerčil je po jednoj od tih teorija hteo izbeći borbe na zemlji, poučen prvenstverno bitkom u Galipolju tokom Prvog svetskog rata, kada je tamo nastala jedna od najvećih ljudskih klanica. Nije bez logike ni pretpostavka da je Čerčil istovremeno Rusima hteo demonstrirati brzinu napredovanja zapadnih snaga, obzirom da je Drezden na istoku Nemačke. Kolika je nervoza i brzina tokom tog bombardovanja bila najbolje ilustruje činjenica da je jedan od bombardera četiri bombe bacio na strogi centar Praga, koji je od Drezdena udaljen 150 kilometara! Ima i onih koji smatraju da je to prosto bila osveta za bombardovanje Koventrija. Istoričari sve te teze uzimaju u obzir.

Danas su u Drezdenu vidljivi i murali na kojima dominiraju radnički motivi, čak ih ima i sa crvenom zvezdom petokrakom iz perioda postojanja Istočne Nemačke, DDR-a, kao socijalitstičke države pod snažnim uticajem SSSR-a.

No, ostavimo istoriju.

Drezden je danas lep grad sa ljubaznim stanovnicima, koji i te kako znaju šta je turizam. Bio sam sa prijateljima iz Beograda u jednoj od pivnica blizu reke Elbe ili, kako se ona slovenski zove, Labe i bilo je odlično. Usluga, ljubaznost, kvalitet ića i pića. Sa jednim od Drezdenaca sam pričao i o jednom od guvernera Saksonije Stanislavu Tilihu, inače Lužičkom Srbinu, pripadniku 14 vekova stare nacionalne manjine u ovom delu Nemačke. Bio je to susret sa neverovatnom i veličanstvenom istorijom centralne Evrope, srce danas postojeće Unije.