Jezičko nasleđe - kraj Prvog svetskog rata i slovenski svet

Stogodišnjica okončanja Prvog svetskog rata daje nam time povod da sagledamo posledice koje je ovaj globalni događaj imao na slovensku kulturu. Okupljanjem brojnih slavista različitih generacija iz slavističkih centara slovenskih i neslovenskih zemalja na 16. međunarodnom slavističkom kongresu u Beogradu od 20. do 27. avgusta ostvaruje se platforma za nijansiran dijalog i višeslojni pristup temi. Interdisciplinarni i komparatistički razgovor o složenim implikacijama koje su iskustvo ratne kataklizme, kao i potonje društveno političke promene, imale na razvoj jezičkih normi slovenskih jezika biće upriličen u okviru Okruglog stola posvećenog jezičkom nasleđu i jezičkoj politici, prenosi "Politika".

Razgovor će moderirati Gordana Ilić Marković sa Univerziteta u Beču i Vaclav Čermak sa Univerziteta u Pragu. Cilj Okruglog stola je da sumira rezultate dosadašnjih istraživanja, uporedi stanovišta i zaključke u različitim istraživačkim sredinama i istakne problemska polja koja su do sada ostala slabije ili sasvim neobrađena.

Slavisti iz Austrije, Belorusije, Bosne i Hercegovine, Bugarske, Italije, Makedonije, Srbije, Ukrajine, Hrvatske, Crne Gore i Češke će se u diskusiji posvetiti procesima standardizacije jezika, jezičkoj politici i jezičkoj praksi u slovenskim zemljama međuratnog perioda, ali i vremenu neposredno pre rata kao i u ratno doba.

Pored tema kao što su ustavne regulacije, normativni priručnici i jezik u obrazovnim ustanovama, učesnici će se osvrnuti i na ulogu periodike kao mestu artikulacije različitih jezičkih koncepata - tematizovanju jezičke norme (izraza i pisma) u novinama, časopisima i stručnim publikacijama, kao i radu i ulozi značajnih filologa toga doba. U kontekstu razgovora o promenama u slovenskim jezicima Okrugli sto se u svom drugom delu posvećuje jezičkoj politici i jezičkoj praksi na prostoru Slovenije, Hrvatske, Bosne i Hercegovine, Crne Gore, Srbije i Makedonije u međuratnom periodu, te procesima standardizacije jezika južnih Slovena u Austrougarskoj monarhiji 19. veka, kao i izmenama nastalim u jezičkom izrazu tokom Prvog svetskog rata – procesima koji su se odrazili na razvoj lingvističke norme u novonastaloj Kraljevini Srba, Hrvata i Slovenaca. Značaj koji međuratni period ima i na današnje norme slovenskih jezika upućuje na potrebu da se iz komparativno-istorijske perspektive, savremenim metodama, interkulturalnim i interdisciplinarnim sociolingvističkim istraživanjima, a na podlozi različitih izvora – od dokumenata, preko normativnih priručnika do periodike i književnosti – proširi naučni korpus iz ove oblasti.

U nameri da se ova značajna tema osvetli iz ugla svih slovenskih jezika planirano je objavljivanje tematskog zbornika u kojem bi se našli radovi slavista iz više slavističkih centara sveta.

dr Gordana Ilić Marković, Odsek za slavistiku Univerziteta u Beču