Objavljena nova knjiga Gordane Ilić Marković

Autorka analizira jezički izraz austrougarske ratne propagandne na primeru ratnog stvaralačkog opusa Aleksandra Roda Rode, austrijskog pisca, satiričara, do sada veoma malo poznatog na srpskom govornom području, virtuoza kratke forme i poentiranja, prvog prevodioca Petra Kočića i Branislava Nušića.

Stvaralaštvo ovog pripovedača posmatra u kontekstu rada Austrougarskog Ratnog presbiroa, čiji je Roda Roda bio saradnik – kao i njegovi savremenici poput Štefana Cvajga, Roberta Muzila, Egona Ervina Kiša, Huga fon Hofmanstala i dr. čiji ratni tekstovi su takođe predmet analize.

Uz to knjiga sadrži napomenama propraćene prevode do sada na srpskom neobjavljenih tekstova iz njegovog pripovedačkog i publicističkog predratnog i ratnog opusa vezanog za Kraljevinu Srbiju: odabrane članke iz austrougarske ratne štampe, izbor eseja, kratkih priča i zapisa iz autorove privatne zaostavštine i Roda Rodin ”Srpski dnevnik”. Ilustracije iz austrougarske štampe prate propagandne motive koje nalazimo i u priloženim tekstovima.

Delatnosti Rode Rode je jedan od bitnih izvora za razumevanje formiranja negativnog javnog mnjenja o Kraljevini Srbiji pre i tokom Prvog svetskog rata, te predstavlja značajno kako literarno tako i istorijsko svedočanstvo. Pored toga knjiga ukazuje na svevremnost snage propagandnog izraza.

Foto : Danilo Wimer

Kako autorka navodi: ”Isticanje nacionalnih posebnosti, uzdizanje sopstvene nacije uz nipodaštavanje protivnika, podsećanje na slavna dela iz prošlost, kao dokaz kontinuiteta kulturnog nasleđa i neminovnosti koja ta dela dovodi u vezu sa sadašnjošću i obavezuje na odbranu kulture, oživljavanje nacionalnih mitova, jačanje stereotipa, insistiranje na očuvanju tradicionalnih vrednosti – vrednovanje kultura, te apelovanje na emocije vojnika i civilnog stanovništva putem simbola i alegorijskih predstava, samo su neke od mnogobrojnih karakteristika propagande Prvog svetskog rata, ali i uopšte. Samo mediji za sprovođenje propagande se vremenom menjaju.”

U izdanju Samizdata B92 je 2014, pod nazivom ”Dnevnik Velikog rata” objavljen prevod sa nemačkog knjige ”Veliki rat”, koju je Gordana Ilić Marković, slavista sa Univerziteta u Beču, objavila te iste godine u bečkoj izdavačkoj kući ”Promedia”.